bar

 Binêre herwiha: Bar, -bar, û -bar-

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /bɑːɾ/
• Kîtekirin: bar

Navdêr 1

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	bar	bar
Îzafe	barê	barên
Çemandî	barî	baran
Nîşandera çemandî	wî barî	wan baran
Bangkirin	baro	barino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	barek	barin
Îzafe	barekî	barine
Çemandî	barekî	barinan

Bar li pişta kerekî (1).

bar nêr

1. tişta/ê ku mirovek yan dewarek yan tirimpêlek hildigire û radiguhêze (nemaze tiştekî giran)

   Bar li keran kirin.

   Barê li pişta hespî gelek giran bû.

   Kamyon hat barkirin.

2. neqil, neqilkirin, raguhastin:

   Me mala xwe bar kir.

   Koçer biharê ji deştê bar dikin zozanan.

3. şarj, şehn, dagirtina bateriyan

   Dixwazim telefona xwe bar bikim.

4. (mecazî) berpirsiyarî, mesûliyet, erk, peywir, wacib, wezîfe, vatinî

   Parastin û pêşxistina zimanê kurdî barê ser milê her kurdekî ye.

Ji wêjeya klasîk

• "Ma remeyte îz remeyte" goşîdar
  Destê wî destê Xuda der kar û bar — (Mela Hisênê Bateyî: Mewlûd)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: بار‎ (bar)
• kurdî-krîlî: бар

Hevmane

• (barê ku mirov hildigirin): piştî (2)
• (barê ku tirimpêl, keştî yan balafiran): kargo

Jê

• bargir
• bargiran
• bargiranî
• bargîr
• barhilgir
• barhilgirî
• barker
• bar kirin
• bar kirin
• barkirî
• barsivik
• barsivikî

Bide ber

• ber
• bêr
• bir
• bîr
• bor
• bûr

Etîmolojî

Hevreha soranî بار‎ (bar), kurdiya başûrî bar, goranî/hewramî bar, zazakî bar, belûçî بار‎ (bar), farisî بار‎ (bar), pehlewî bar (b'l), tacikî бор (bor), sanskrîtî भार (bhārá), hindî भार (bhār), albanî barrë, ermenî բեռն (beṙn), almanî Bürde, inglîzî burden û bear (hilgirtin, rakirin), danmarkî byrde, swêdî börda, norwecî bør, yûnaniya kevn φόρτος (phórtos), rûsî бре́мя (brémya), latviyayî bērns (zarok - ku "barê zikê dayikê" ye)... hemû ji proto-hindûewropî *bʰer- (birin, hilgirtin, rakirin, raguhastin).

Ji eynî rehî herwiha ev peyvên kurdî:

• birin
• ber (berhem, fêkî, mêwe)

Çavkanî:

• Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
• Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
• Lubotsky, Alexander. Indo-Aryan inherited lexicon . University of Leiden.
• MacKenzie, David Neil, The dialect of Awroman (Hawraman-i Luhon) Grammatical sketch, texts, and vocabulary, Kommissionaer: Munksgaard (København), 1966
• Novák, Ľubomír (2013) Problem of Archaism and Innovation in the Eastern Iranian Languages (PhD dissertation)‎[[1]], Prague: Univerzita Karlova v Praze, filozofická fakulta.
• Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010
• The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi inglîzî û rûsî): http://starling.rinet.ru/

Qafiye

• ar
• car
• çar
• dar
• gar
• har
• jar
• kar
• lar
• mar
• nar
• par
• sar
• şar
• tar
• war
• xar
• yar
• zar

Werger

• Aromanî: sartsinã → roa-rup m, greatsã → roa-rup m, griutati → roa-rup m, furtii → roa-rup m, var → roa-rup
• Asamî: বোজা → as (büza)
• Bulgarî: това́р → bg n (továr)
• Çînî:

  Mandarînî: 負荷 → zh, 负荷 → zh (fùhè)

• Çekî: břemeno → cs nt, zatížení → cs nt, náklad → cs n, zátěž → cs m
• Danmarkî: byrde → da g, læs → da nt
• Almanî: Bürde → de n, Belastung → de n, Last → de n, Ausschank → de nt, Gepäck → de nt,
• Erebî: حمل‎ → ar (ḧiml), عبء‎ → ar ('ibi')

  erebiya misrî: حمل‎ → arz m (ḥiml)

• Ermenî: բեռ → hy (beṙ)
• Farisî: بار‎ → fa
• Holendî: last → nl n
• Ferî: byrði → fo m, byrða → fo m, burður → fo n
• Fînî: kuorma → fi, taakka → fi
• Fransî: charge → fr m, fardeau → fr n
• Galîsî: carga → gl m

  Elmanîşî: Burdi → als m

• Inglîzî: burden → en, load → en, cargo → en
• Yûnanî:

  Yûnaniya kevn: ἄχθος → grc nt (ákhthos), φόρημα → grc nt (phórēma)

• Îbranî: נטל‎ → he m (net'el), עֹל‎ → he m ('ol)
• Mecarî: teher → hu
• Îzlendî: byrði → is m, burður → is n
• Îrlendî: muirear → ga n
• Îtalî: carico → it n, fardello → it
• Japonî: 積み荷 → ja (つみに, tsumini)
• Katalanî: càrrega → ca m, carga → ca
• Koreyî: 짐 → ko (jim), 바리 → ko (bari)
• Latînî: onus → la nt, sarcina → la m
• Malezî: beban → ms
• Maorî: wahanga → mi, wahanga → mi
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: byrde → no n, belastning → no m an m

  Norweciya nînorskî: byrde → nn m, belastning → nn m

• Polonî: ciężar → pl n, brzemię → pl nt
• Portugalî: carga → pt, fardo → pt n
• Romanyayî: sarcină → ro m, povară → ro m
• Rusî: но́ша → ru m (nóša), груз → ru n (gruz)
• Sanskrîtî: भार → sa n (bhāra)
• Sirboxirwatî:

  krîlî: бре̏ме → sh nt

  latînî: brȅme → sh nt

• Slovakî: bremeno → sk nt
• Spanî: carga → es
• Swahîlî: mzigo → sw
• Swêdî: börda → sv, belastning → sv
• Tagalogî: dinadalang mabigat → tl
• Tirkî: yük → tr

Navdêr 2

bar mê

1. par, behr, pişk, beş, qism, qismet:

   Bila nîv jê bara te be û nîv jî bara min.

Etîmolojî

Binêrin: par (2)

Navdêr 3

bar mê

1. car, keret, defe:
   

   car û baran (carinan, hinek caran)

   dubare (ducarî, tekrar)

Etîmolojî

Hevreha farisî بار‎ (bar), pehlewî bar ji bar ya bi wateya "neqil" (li jortir binêrin). Bo guherîna "neqil > car" bidin ber peyva neqil ku di hinek devokan de bi wateya "car" tê bikaranîn.

Jê

• carûcaran
• dubare

Navdêr 4

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	bar	bar
Îzafe	bara	barên
Çemandî	barê	baran
Nîşandera çemandî	wê barê	wan baran
Bangkirin	barê	barino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	barek	barin
Îzafe	bareke	barine
Çemandî	barekê	barinan

Barek

bar mê

1. Cihê ku alkol anku meşrûb lê tê firotin û vexwarin.

Hevmane

• badexane
• meyxane
• pûb
• noşînxane
• vexwarinxane

Etîmolojî

Deyn ji inglîzî bar li nîveka duyem ya sedsala 20em.

Werger

• Albanî: bar → sq n, pijetore → sq m
• Erebî: خَانَة‎ → ar m (ḵāna), بَار‎ → ar m (bar)
• Ermenî: բար → hy (bar), պանդոկ → hy (pandok), գինետուն → hy (ginetun), փաբ → hy (pʿab)
• Azerî: bar → az, meyxana → az, pivəxana → az
• Belarusî: бар → be n (bar), піўна́я → be m (piŭnája), карчма́ → be m (karčmá), тракці́р → be n (trakcír), паб → be n (pab), каба́к → be m (kabák)
• Bengalî: বার → bn (bar)
• Bulgarî: бар → bg (bar), кръ̀чма → bg m (krǎ̀čma), пи́вница → bg m (pívnica), механа́ → bg m (mehaná)
• Burmayî: ဘား → my (bha:), အရက်ဆိုင် → my (a.rakhcuing)
• Çîçewayî: bala → ny
• Çînî:

  Kantonî: 酒吧 → yue (zau² baa¹)

  Mandarînî: 酒吧 → zh (jiǔbā), 酒館 → zh, 酒馆 → zh (jiǔguǎn), 酒店 → zh (jiǔdiàn)

• Çekî: bar → cs n, krčma → cs m, hospoda → cs m, hostinec → cs n
• Danmarkî: bar → da g, kro → da g
• Holendî: bar → nl n, café → nl nt, taveerne → nl n, kroeg → nl m
• Esperantoyî: drinkejo → eo
• Estonî: baar → et, kõrts → et, trahter → et
• Ferî: ølstova → fo m, ølklubbi → fo n, barr → fo m, krógv → fo m, drykkjustova → fo m
• Fînî: baari → fi, kapakka → fi, krouvi → fi, anniskelupaikka → fi
• Fransî: bar → fr n, pub → fr n, taverne → fr m
• Gurcî: ბარი → ka (bari), ლუდხანა → ka (ludxana)
• Almanî: Bar → de m, Kneipe → de m, Beisl → de nt, Lokal → de nt, Gasthaus → de nt
• Inglîzî: bar → en, pub → en
• Yûnanî: μπαρ → el nt (bar), καπηλειό → el nt (kapileió), ποτοπωλείο → el nt (potopoleío), παμπ → el m (pamp)

  Yûnaniya kevn: καπηλεῖον → grc nt (kapēleîon)

• Îbranî: בָּאר \ בָּר‎ → he m (bar), בָּר‎ → he m (bar)
• Hindî: बार → hi n (bār), शराब-घर → hi n (śarāb-ghar), पब → hi (pab)
• Mecarî: bár → hu, kocsma → hu, csárda → hu
• Îzlendî: bar → is n, krá → is m, ölstofa → is m, pöbb → is n, knæpa → is m
• Indonezî: bar → id
• Înterlîngua: bar → ia
• Înterlîngue: bar → ie
• Îrlendî: teach leanna → ga n, teach tábhairne → ga n
• Îtalî: bar → it n, taverna → it m, birreria → it m
• Japonî: バー → ja (bā), 居酒屋 → ja (いざかや, izakaya), パブ → ja (pabu), 飲み屋 → ja (のみや, nomiya), 酒場 → ja (さかば, sakaba)
• Qazaxî: бар → kk (bar), сырахана → kk (sıraxana)
• Ximêrî: បារ → km (baa), ភោជនាគារ → km (phoocniəkiə)
• Koreyî: 술집 → ko (suljip), 바 → ko (ba), 퍼브 → ko (peobeu)
• Kirgizî: бар → ky (bar), араккана → ky (arakkana)
• Lawsî: ຮ້ານຂາຍເບັຽ → lo (hān khāi bīa), ບາ → lo (bā), ຮ້ານເຫລົ້າ → lo (hān lao), ຮ້ານດື່ມເຫຼົ້າ → lo (hān dư̄m lao), ຜັບ → lo (phap)
• Latînî: oecus potorius#Latînî|oecus potorius]]]] la:oecus potorius|→ la]] n, taberna → la m
• Latînî: bārs → lv n, krogs → lv n
• Lîtwanî: baras → lt n, smuklė → lt m
• Makedonî: бар → mk n (bar), пивница → mk m (pivnica), крчма → mk m (krčma), паб → mk n (pab)
• Malezî: bar → ms
• Maorî: pā → mi
• Mongolî: баар → mn (baar), паб → mn (pab)
• Nahwatlî: ocnamacoyan → nah
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: bar → no n, drikkested → no nt, kneipe → no m an m, bule → no m an m, kro → no

  Norweciya nînorskî: bar → nn n

• Farisî: بار‎ → fa (bâr), میخانه‎ → fa (meyxâne)
• Polonî: bar → pl n, knajpa → pl m, gospoda → pl m, piwiarnia → pl m
• Portugalî: bar → pt n, taberna → pt m
• Romanyayî: bar → ro nt, bodegă → ro m, berărie → ro m, braserie → ro m
• Rusî: бар → ru n (bar), пивна́я → ru m (pivnája), каба́к → ru n (kabák), паб → ru n (pab), корчма́ → ru m (korčmá), тракти́р → ru n (traktír), таве́рна → ru m (tavérna), пивну́шка → ru m (pivnúška)
• Gaelîka skotî: bàr → gd n
• Sirboxirwatî:

  krîlî: бар → sh n, паб → sh n, крчма → sh m, пивница → sh m

  latînî: bar → sh n, pab → sh n, krčma → sh m, pivnica → sh m

• Slovakî: bar → sk n, krčma → sk m, hostinec → sk n
• Slovenî: bar → sl n, pivnica → sl m
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: kjarcma → dsb m

  Sorbiya jorîn: korčma → hsb m

• Spanî: bar → es n, taberna → es m
• Swêdî: bar → sv g, pub → sv g, krog → sv g
• Tagalogî: barikan → tl
• Tacikî: бар → tg (bar), майхона → tg (mayxona)
• Tayî: บาร์ → th, ผับ → th (pàp), ร้านเหล้า → th, ร้านสุรา → th
• Tîbetî: ཆང་ཁང → bo (chang khang)
• Tirkî: bar → tr, meyhane → tr
• Tirkmenî: bar → tk, meýhana → tk
• Ûkraynî: бар → uk n (bar), пивна́ → uk m (pyvná), каба́к → uk n (kabák), кна́йпа → uk m (knájpa), пивни́ця → uk m (pyvnýcja), корчма́ → uk m (korčmá), тракти́р → uk n (traktýr), паб → uk n (pab), ши́нок → uk n (šýnok)
• Urdûyî: بار‎ → ur m (bār)
• Oygurî: مەيخانا‎ → ug (meyxana)
• Ozbekî: bar → uz, mayxona → uz, pivoxona → uz
• Viyetnamî: quán rượu → vi, ba → vi
• Yidîşî: באַר‎ → yi (bar), שענק‎ → yi (shenk)

Navdêr 5

bar nêr

1. rewş, hal, barûdox, weziyet

   barê neasayî (rewşa awarte)

Etîmolojî

Vê dawiyê ji bi rêya soranî ji farisî بار‎ (bar, “car, derfet, delîve”).

Werger

rewş — binêre rewş

Navdêr 6

bar mê

1. yekeya pîvana zext û fişarê

Etîmolojî

Ji inglîzî bar ji yûnaniya kevn βᾰ́ρος (báros).

Werger

• Inglîzî: bar → en (unit for measuring pressure)

Navdêr 7

bar mê

1. barebar, barrîn, dengê barrînê

Etîmolojî

Onomatopoetîk.

Zazakî

Navdêr

bar

1. par, behr, pişk, qism, qismet

Soranî

Navdêr

bar

1. bar, piştî
2. rewş, hal, barûdox, bar
3. bar, meyxane

Almanî

Bilêvkirin

• Deng

Rengdêr

bar

1. (pereyê) pêşîn, neqd

Inglîzî

Bilêvkirin

• Deng (DYA)

• Deng (KY)

Navdêr

bar

1. qalib: perçeya tiştekî ya çarqorzî
2. bar, meyxane, badexane
3. şifşe

Tirkî

Navdêr

bar

1. bar, meyxane
2. cûreyeke govendê ye ku bi piranî li aliye Erzirom û bajaren li derdora wê tê ley istin.
3. deleme
4. tebeq, kerme

   Dili bar tutmuştu. ― Zimanê wî tebeqî bûbû.