giran

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /gɪˈɾaːv/

• Deng (Amed)

• Kîtekirin: gi·ran

Rengdêr

Pozîtîv	Komparatîv	Sûperlatîv
giran	girantir	herî giran girantirîn

çend kevirên giran

giran

1. ne sivik, qurs, bizehmet, tişta/ê bo hilgirtinê dijwar,
   tişta/ê ji alî wezna xwe ve mezin
2. ne erzan, bihadar, binirx, nirxbilind, bihagiran,
   tişta/ê bo kirîna wê / wî gelek pare hewce ye
3. giring, watedar, bibandor
4. cidî, jidil, tişte zor û zehmet
   • (...) xûşka min a ezîz, qedera me gişkan di van rojên giran de mîna hev e... — (Dê û Dêmarî, Egîdê Xudo, Weşanên Nûdem)
5. hêdî, yawaş

   Giran dilive.

6. dilgir, xwarina zû di zikî de nahele

Ji wêjeya klasîk

• Er'eran ta di şepal in wereqan cezbe ye vê ra
  Nêrgizan ser di giran in li binefşan xem û tab e
  Çîçekên qewsê qezeh reng-i hezar reng-i sema ye— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Herwiha

• gran

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: گران

Têkildar

• gir
• giring

Jê

• (Lêker) giran bûn
• (Lêker) giran kirin
• (Navdêr) giranbûn
• (Navdêr) girankirin
• (Rengdêr) giranbûyî
• (Rengdêr) girankirî
• (Hoker) bi giranî
• bihagiran
• bihagiranî
• giranbiha
• giranbihayî

• giranbûyî
• giranî
• girankirî

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *gʷréh₂us, hevreha gir, gird, giring û girs yên kurmancî, گران (giran) ya soranî û farisî, giran ya zazakî, geran ya pehlewî, gowro ya avestayî, gurû ya sanskrîtî, gravis ya latînî (> grave û grief yên inglîzî û fransî), βαρύς (barûs) ya yûnaniya kevn...

proto-hindûewropî *g^were- ("giran")

proto-îranî: gira-

avestayî: gowro- ("giran")

pehlewî: geran ("giran")

farisî: giran ("giran")

kurmancî: giran ("giran")

soranî: giran ("giran")

hewramî: gur ("giran")

zazakî: giran

sanskrîtî: gurū ("giran")

yûnanî: barus ("giran")

latînî: gravis ("giran") ...

Werger

qurs, ne sivik

• Afrîkansî: swaar → af
• Danmarkî: tung → da
• Erebî: ^?ثقيل‎ → ar, غالي‎ → ar, ^?الثاقل‎ → ar, ^?الضلـــع‎ → ar, ^?المعضوب‎ → ar, ^?الوبیل‎ → ar, ^?بطئ‎ → ar, ^?جشیم‎ → ar, ^?رداح‎ → ar, ^?الأخرة‎ → ar
• Almanî: schwer → de
• Esperantoyî: peza → eo
• Farisî: سنگین‎ → fa, باوقار‎ → fa, سنگین‎ → fa, وخیم‎ → fa
• Ferî: tungur → fo
• Frîsî: swier → fy
• Gaelîka skotî: trom → gd
• Holendî: drukkend → nl, zwaar → nl
• Mecarî: nehéz → hu
• Inglîzî: heavy → en, burdensome → en, expensive → en, weighty → en, stodgy → en
• Inglîziya kevn: hefig
• Îtalî: pesante → it
• Îzlendî: þungur → is
• Katalanî: pesat → ca
• Latînî: brutus → la, gravis → la
• Malezî: berat → ms
• Mayayiya yukatekî: aal
• Norwecî: tung → no
• Papyamentoyî: pisá → pap
• Portugalî: oneroso → pt, pesado → pt
• Romanyayî: greu → ro
• Rusî: тяшëлый → ru (tjašëlyj)
• Sirananî: ebi → srn
• Spanî: pesado → es, torpe → es, desgarbado → es
• Swahîlî: -zito → sw
• Swêdî: tung → sv, viktig → sv
• Tirkî: ağır → tr
• Yûnanî: βαρύς → el (varýs)

bihagiran, ne erzan

• Almanî: teuer → de
• Fînî: kallis → fi, arvokas → fi
• Fransî: cher → fr
• Holendî: duur → nl
• Inglîzî: expensive → en, costly → en, pricey → en
• Papyamentoyî: karo → pap
• Rusî: дорогой (dorogój)
• Spanî: caro → es
• Swêdî: dyr → sv
• Tirkî: pahalı → tr
• Viyetnamî: đắt → vi

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	giran	giran
Îzafe	giranê	giranên
Çemandî	giranî	giranan
Nîşandera çemandî	wî giranî	wan giranan
Bangkirin	girano	giranino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	giranek	giranin
Îzafe	giranekî	giranine
Çemandî	giranekî	giraninan

giran nêr, r-ya req

1. Emrazekî hesinî yê mîna çakûç e, aletekî hesinî ye ku, dişibe çakûç, lê belê ji çakûç pir pir girtir û girantir e, doxa wî jî wek doxa bivir û tevr e. girran, di şikandina keviran û kutana tiştên hesinî de bi kar tê anîn.

   Hesinker, hesinên di kûreyan de nermkirî, didin ser sindanan û bi giranan dikutin û ji wan, emrazên wek biviran. dasan û tevran çêdikin"

Herwiha

• girran

Etîmolojî

  Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

• Tirkî: balyoz → tr

Zazakî

Rengdêr

giran

1. giran