giran

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /gɪˈɾaːn/
Deng (Amed)
Deng (Bidlîs)
Kîtekirin: gi·ran

Rengdêr

Pozîtîv	Komparatîv	Sûperlatîv
giran	girantir	herî giran girantirîn

giran

ne sivik, qurs, bizehmet, tişta/ê bo hilgirtinê dijwar,
tişta/ê ji alî wezna xwe ve mezin
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
ne erzan, bihadar, binirx, nirxbilind, bihagiran,
tişta/ê bo kirîna wê / wî gelek pare hewce ye
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
giring, watedar, bibandor
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
cidî, jidil, tişte zor û zehmet
- (...) xûşka min a ezîz, qedera me gişkan di van rojên giran de mîna hev e... — (Dê û Dêmarî, Egîdê Xudo, Weşanên Nûdem)
hêdî, yawaş
Giran dilive.
dilgir, xwarina zû di zikî de nahele
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Ji wêjeya klasîk

Er'eran ta di şepal in wereqan cezbe ye vê ra
Nêrgizan ser di giran in li binefşan xem û tab e
Çîçekên qewsê qezeh reng-i hezar reng-i sema ye — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *gʷréh₂us, hevreha gir, gird, giring û girs yên kurmancî, گران (giran) ya soranî û farisî, giran ya zazakî, geran ya pehlewî, gowro ya avestayî, gurû ya sanskrîtî, gravis ya latînî (> grave û grief yên îngilîzî û fransî), βαρύς (barûs) ya yûnaniya kevn...

proto-hindûewropî *g^were- ("giran")

proto-îranî: gira-

avestayî: gowro- ("giran")

pehlewî: geran ("giran")

farisî: giran ("giran")

kurmancî: giran ("giran")

soranî: giran ("giran")

hewramî: gur ("giran")

zazakî: giran

sanskrîtî: gurū ("giran")

yûnanî: barus ("giran")

latînî: gravis ("giran") ...

Werger

qurs, ne sivik

Abxazî: ахьанҭа (āx̍āntā)
Afrîkansî: swaar → af
Aklanon: mabug-at
Albanî: rëndë → sq
Almanî: schwer → de
Amuzgoyî: ja
Andî: гьокӏору
Aromanî: greu
Asamî: গধুৰ (godhur), ভাৰী (bhari)
Astûrî: pesáu → ast
Avarî: бакӏаб (baḳab)
Azerî: ağır → az
Baskî: astun
Başkîrî: ауыр (awïr)
Belarusî: ця́жкі́ (cjážkí), цяжкі́́ (cjažkí́), ва́жкі (vážki)
Bengalî: ভারী (bhari)
Bîkoliya naverast: magabat
Bukidnon manoboyiya rojavayî: meveɣat
Bulgarî: те́жък n (téžǎk)
Burmayî: လေး → my (le:), လေးလံ → my (le:lam)
Buryatî: хүндэ (xünde)
Çamicuroyî: pwawa
Çeçenî: деза (deza), еза (eza)
Çekî: těžký → cs
Çepangî: लीःसा
Çerokî: ᎦᎨᏓ (gageda)
Çînî:
Kantonî: 重 (cung³)

Mandarînî: 重 → zh (zhòng)
Çuvaşî: йывӑр (jyvăr)
Dalmatî: pesaint
Danmarkî: tung → da
Endonezyayî: berat → id
Erebî: ثَقِيل‎ (ṯaqīl)
Erebiya misrî: تقيل‎ (ti'ʔīl)

Erebiya hîcazî: ثقيل‎ (tagīl, ṯagīl), تقيل‎ (tagīl)

Erebiya fasî: تْقيل‎ (tqil)
Ermenî: ծանր → hy (canr)
Esperantoyî: peza → eo
Estonî: raske → et
Evenî: ургэ (urgə)
Evenkî: ургэ (urgə)
Farisî: سنگین‎ → fa (sangin)
Ferî: tungur → fo
Fînî: painava → fi, raskas → fi
Fransî: lourd → fr, pesant → fr
Friyolî: grivi, pesant
Frîsî: swier → fy
Gaelîka skotî: trom
Gagawzî: aar
Galîsî: pesado → gl
Gurcî: მძიმე → ka (mʒime)
Guwaranî: pohýi
Haîtî: lou
Hawayî: kaumaha
Higaononî: mabug-at
Hindî: भारा → hi (bhārā)
Hîlîgaynonî: mabug-at
Hmongî: nyhav
Holendî: zwaar → nl
Îbranî: כָּבֵד‎ (kavéd)
Îdoyî: grava → io
Îlokanoyî: nadagas, nadagsen
Îngilîziya kevn: hefiġ, pīs, swǣr
Îngilîziya navîn: hevy
Îngilîzî: heavy → en
Îngûşî: деза (deza), еза (eza)
Îrlendî: trom
Îrlendiya kevn: trom
Îtalî: pesante → it
Îzlendî: þungur → is
Japonî: 重い → ja (おもい, omoi)
Javayiya kevn: bot
Javayî: abot → jv
Kaşûbî: cãżczi
Katalanî: feixuc → ca, pesant → ca
Keçwayî: llasaq
Kirgizî: оор → ky (oor)
Koreyî: 무겁다 → ko (mugeopda)
Ladînoyî: pezgado
Latînî: gravis → la
Latviyayî: smags → lv
Lawsî: ຫນັກ (nak), ໜັກ (nak)
Lîtwanî: sunkus → lt
Luksembûrgî: schwéier → lb
Makedonî: тежок (težok)
Malagasî: mavesatra → mg
Malezî: berat → ms
Mançûyî: ᡠᠵᡝᠨ (ujen)
Mansakayî: bugat
Maratî: जड (j̈aḍ)
Mayayiya yukatekî: aal
Mecarî: nehéz → hu
Melanauyiya navendî: baat
Mînangkabawî: barek
Mongolî: хүнд → mn (hünd)
Nanayî: хуйгэ
Napolîtanî: pesante
Navajoyî: nisdaaz (I am heavy), ndaaz (it is heavy)
Normandî: b'sant
Norsiya kevn: þungr
Norwecî:
Norweciya bokmålî: tung → no, vektig

Norweciya nînorskî: tung → nn, vektig
Oksîtanî: pesuc → oc n
Oriyayî: ଭାରି → or (bhari)
Oromoyî: ulfaataa
Osetî: уӕззау (wæzzaw)
Oygurî: ئېغىر‎ (ëghir)
Ozbekî: ogʻir → uz
Papyamentoyî: pisá
Peştûyî: دروند‎ → ps (drund)
Piedmontîsî: gravos
Plodîşî: schwoa
Polonî: ciężki → pl
Portugalî: pesado → pt
Qazaxî: ауыр (auyr)
Rapanuyî: pagaha'a
Rohingyayî: bór
Romancî: grev, greiv, greav, pesant, pesont, pasànt, pasant
Romanî: pharo
Romanyayî: greu → ro
Rusî: тяжёлый → ru (tjažólyj), тя́жкий (tjážkij)
Rusînî: тяжкый (tjažkŷj)
Sanskrîtî: गुरु → sa (guru)
Santalî: ᱚᱡᱚᱨ (ôjôr)
Sebwanoyî: bug-at
Sicîlî: pisanti → scn
Sirboxirwatî:
Kirîlî: те́жак

Latînî: téžak → sh
Slovakî: ťažký
Slovenî: težek → sl
Somalî: culus
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: śěžki
Spanî: pesado → es
Sundanî: abot → su
Swahîlî: -zito
Swêdî: tung → sv
Şîngazîcayî: -dziro
Şorî: аар (aar)
Tacikî: вазнин → tg (vaznin), сангин (sangin), гарон → tg (garon)
Tagalogî: mabigat
Tarantinoyî: pesande
Tausugî: mabugat
Tayî: หนัก → th
Telûgûyî: బరువైన → te (baruvaina)
Teteriya krîmî: ağır, avur
Teterî: авыр → tt (awır)
Tetûmî: todan
Tirkî: ağır → tr
Tirkmenî: agyr → tk
Tîbetî: ལྗིད་པོ (ljid po)
Tuvanî: аар (aar)
Urdûyî: بھاری‎ (bhārī)
Ûkraynî: важки́й (važkýj)
Venîsî: pexante
Viyetnamî: nặng → vi
Walonî: pezant → wa n, ploncasse → wa n an m
Weylsî: trwm → cy
Ximêrî: ធ្ងន់ → km (thngŭən)
Yakutî: ыарахан (ıaraxan)
Yûnanî: βαρύς → el n (varýs)
Kevn: βαρύς‎ ()
Zêlandî: zwaer
Zhuangî: naek

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara heavy a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

ne erzan

Afrîkansî: duur → af
Albanî: shtrenjtë → sq, kushtueshëm → sq
Almanî: teuer → de
Amamî-oşîmayiya başûrî: たはさん (tahasan)
Amharî: ዉድ (wud)
Aramiya nû ya asûrî: ܝܲܩܘܼܪ ܛܝܼܡܹ̈ܐ‎ n
Asamî: দামী (dami), মহঙা (mohoṅa)
Astûrî: caru
Avarî: хирияб (χirijab)
Azerî: bahalı → az, baha → az
Başkîrî: ҡиммәт (qimmät), ҡыйбат (qïybat)
Belarusî: дарагі́ (darahí)
Bengalî: ব্যয়বহুল (bjôẏôbhul)
Bulgarî: скъп → bg (skǎp)
Burmayî: ရှား → my (hra:), ဈေးကြီး → my (jhe:kri:), ကြေးကြီး → my (kre:kri:), အဖိုးကြီး → my (a.hpui:kri:)
Çamicuroyî: kajso'no tsakala
Çeçenî: деза (deza), еза (eza)
Çekî: drahý → cs, nákladný → cs
Çîçewayî: yodula
Çînî:
Kantonî: 貴 (gwai³)

Dunganî: гуй (guy)

Mandarînî: 貴 → zh (guì), 昂貴 → zh (ángguì)

Minnanî: 貴 → zh-min-nan (kùi)
Danmarkî: dyr → da
Endonezyayî: mahal → id
Erebî: غَالٍ‎ (ḡālin), الْغَالِي‎ (al-ḡālī)
Erebiya misrî: غالي‎ (ḡāli)
Ermenî: թանկ → hy (tʻank)
Esperantoyî: multekosta → eo, altepreza
Estonî: kallis → et
Farisî: گران‎ → fa (gerân)
Ferî: dýrur
Fînî: kallis → fi
Fransî: cher → fr, coûteux → fr
Friyolî: cjâr, čhâr
Gaelîka skotî: cosgail, daor
Galîsî: caro → gl
Gotî: 𐌲𐌰𐌻𐌰𐌿𐍆𐍃 (galaufs)
Gujaratî: મોંઘું (moṅghũ)
Gurcî: ძვირი (ʒviri), ძვირადღირებული (ʒviradɣirebuli)
Haîtî: chè
Hindî: महँगा → hi (mahãgā), बहुमूल्य → hi (bahumūlya), क़ीमती (qīmtī)
Hmongî: kim, tsis pheejyig
Holendî: duur → nl
Îbranî: יָקָר‎ (yaqar)
Îdoyî: chera → io
Îngilîziya kevn: dīere
Îngilîzî: expensive → en
Îngriyî: kallis
Îngûşî: деза (deza), еза (eza)
Înterlîngua: car
Îrlendî: costasach, daor, costasúil, mórluachach
Îtalî: caro → it, costoso → it, dispendioso → it
Îzlendî: dýr → is
Japonî: 高い → ja (たかい, takai)
Javayî: larang, awis
Katalanî: car → ca
Kirgizî: кымбат → ky (kımbat)
Kîngalî: ගණං (gaṇaṁ)
Koreyî: 비싸다 → ko (bissada), 비싼 → ko (bissan)
Kreyoliya morîtanî: ser
Kreyoliya seyşelî: ser
Krioyî: dia
Latînî: pretiōsus, cārus → la, impensus
Latviyayî: dārgs
Lawsî: ແພງ (phǣng)
Lîtwanî: brangus → lt
Lueyî: ᦶᦗᧂ (paeng)
Luksembûrgî: deier
Makedonî: скап (skap)
Malayalamî: ചെലവേറിയ (celavēṟiya)
Malezî: mahal
Maltayî: għaljin
Manksî: ard-leaghoil
Mansakayî: maal
Maratî: महाग (mahāg)
Mecarî: drága → hu
Mongolî: үнэтэй → mn (ünetej)
Navajoyî: ílį́įnii
Nepalî: महँगो (mahãgo), बहुमुल्य → ne (bahumulya)
Norwecî: dyr → no, kostbar
Oksîtanî: car → oc
Oygurî: قىممەت‎ (qimmet)
Ozbekî: qimmat → uz
Peştûyî: ګران‎ (grân), قيمته‎ (qimáta)
Plodîşî: dia
Polonî: drogi → pl
Portugalî: caro → pt
Puncabî: ਮਹਿੰਗਾ (mahiṅgā)
Qazaxî: қымбат (qymbat)
Romanyayî: scump → ro, costisitor → ro
Rusî: дорого́й (dorogój)
Rusînî: дорогы́й (dorohŷ́j)
Sanskrîtî: बहुमूल्य → sa (bahumūlya), महार्घ → sa (mahārgha)
Sebwanoyî: mahal
Sindhî: महांगो
Sirboxirwatî:
Kirîlî: ску̑п

Latînî: skȕp → sh
Slaviya kevn:
Kirîlî: драгъ (dragŭ)
Slovakî: drahý
Slovenî: drag → sl
Somalî: qaali
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: drogi

Sorbiya jorîn: drohi
Spanî: caro → es, costoso → es, dispendioso → es
Sundanî: awis → su
Swahîlî: gali → sw
Swêdî: dyr → sv, kostsam → sv
Şîngazîcayî: ghali, hali
Tacikî: гарон → tg (garon), қимат (qimat)
Tagalogî: mahal → tl
Tamîlî: விலையுயர்ந்த (vilaiyuyarnta)
Tausugî: mahalga
Tayî: แพง → th (pɛɛng)
Telûgûyî: ఖరీదైన → te (kharīdaina)
Teteriya krîmî: paalı
Teterî: кыйбат (qıybat)
Tigrînî: ክቡር (kəbur)
Tirkî: pahalı → tr
Tirkmenî: gymmat
Tîbetî: གྲོན་ཆེ (gron che), གྲོན་ཆེན (gron chen), གུན་པོ (gun po), གུས་པོ (gus po)
Urdûyî: مہنگا‎ (mahãṅgā), قیمتی‎ (qīmatī)
Ûkraynî: дороги́й (dorohýj), кошто́вний (koštóvnyj)
Venîsî: caro
Viyetnamî: đắt → vi, đắt tiền, mắc → vi
Volapûkî: jerik → vo
Walonî: tchir → wa
Weylsî: drud → cy
Ximêrî: ថ្លៃ → km (thlay)
Yidîşî: טייַער‎ (tayer)
Yûnanî: ακριβός → el (akrivós)
Kevn: πολυτελής‎ ()
Zhuangî: bengz
Zuluyî: -dula, -biza

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara expensive a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr

Tewandina giran
Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	giran	giran
Îzafe	giranê	giranên
Çemandî	giranî	giranan
Nîşandera çemandî	wî giranî	wan giranan
Bangkirin	girano	giranino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	giranek	giranin
Îzafe	giranekî	giranine
Çemandî	giranekî	giraninan

giran nêr, r-ya req

Emrazekî hesinî yê mîna çakûç e, aletekî hesinî ye ku dişibe çakûç, lê belê ji çakûç pir pir girtir û girantir e, doxa wî jî wek doxa bivir û tevr e. girran, di şikandina keviran û kutana tiştên hesinî de tê bikaranîn.
- Hesinker, hesinên di kûreyan de nermkirî, didin ser sindanan û bi giranan dikutin û ji wan, emrazên wek biviran, dasan û tevran çêdikin.

Herwiha

girran

Etîmolojî

Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

Tirkî: balyoz → tr

Zazakî

Rengdêr

giran

giran
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Kurmancî

Bilêvkirin

Rengdêr

Ji wêjeya klasîk

Herwiha

Bi alfabeyên din

Têkildar

Jê

Etîmolojî

Werger

Navdêr

Herwiha

Etîmolojî

Werger

Zazakî

Rengdêr