dar
Kurdî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
[biguhêre]
Zayenda mê ya binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | dar | dar | ||
Îzafe | dara | darên | ||
Çemandî | darê | daran | ||
Nîşandera çemandî | wê darê | wan daran | ||
Bangkirin | darê | darino | ||
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | darek | darin | ||
Îzafe | dareke | darine | ||
Çemandî | darekê | darinan |

dar mê
- Riwekeke bikok anku qurm û çeq û pel û bi gelemperî çendîn metreyan dirêj.
- Dar, dar, dar… darên kevnar, darên bilind, darên stûgewrê, darên cûrbicûr… heta gund riya me her di nav daristanan re derbas dibû. Hê destên dijmin negihîştibûn van çiyan û daristanan. — (Tu, Mehmed Uzun, 1984)
- Her tiştê bi dirûvê xwe dişibe daran
- Dara binemalê.
- "Dara sêvê". Ev (a) ya ku li ser bêjeya dar zêdebûyî hişt ku bêje şêweya xwe biguhere. Ev destnîşana morfolojî, ji bo zayenda mê ye û di warê mêjerê de, yekhejmar e (tak e).
- "Nimûneya "darê min" ev guherîna bi (ê) yê dide xuyanîkirin ku nêr e û tak e. Îcar pirs, çawa dikare dar di eynî wextê de, nêr û mê be? Di haletê pêşiyê de mê ye û dar şîn e, di haletê duyê de, dar bi erkê şivê (şivik/ dara hişk) radibe, bi vê yekê em dibînin ku ne tinê guhartin di şêweyê de, çê bû her weha jî, di wateyê de. — (Bavê Nazê: Ber bi zimanekî yekbûyî ve, Gelavej.com, 7/2008)
Bi alfabeyên din[biguhêre]
- kurdî-erebî: دار
- kurdî-krîlî: дар
Bide ber[biguhêre]
Binêre herwiha[biguhêre]
Jê[biguhêre]
- darananas
- darbahîv
- darbir
- darbirî
- dar birîn
- darfindeq
- darfisteq
- dargilyaz
- dargûz
- darhejîr
- darhilû
- darhinar
- darik
- daristan
- daristanî
- darkoke
- darkutik
- darlîmon
- darmijmij
- darmoz
- darnektar
- darpirteqal
- darqesp
- darsêv
- dartirî
- darwîşne
- darxox
- darxurme
- darzeytûn
- dar çandin
- darçîn
- darçînî
- darî
- darîn
- darîn
- dar şên bûn
- dar şên kirin
- spîndar
Qafiye[biguhêre]
Etîmolojî[biguhêre]
Hevreha soranî دار (dar), kurdiya başûrî dar, hewramî dar, zazakî dare, farisî دار (dar), pehlewî dar, hexamenişî 𐎭𐎠𐎽𐎢𐎺 (dārûv), avestayî 𐬛𐬁𐬎𐬭𐬎 (dāuru), sanskrîtî दारु (dāru) (dā́ru), hîtîtî 𒋫𒊒 (taru) û 𒋫𒀀𒊒 (tāru), latviyayî dar̂va, lîtwanî dervà, bulgarî дърво́ (dǎrvó), çekî dřevo, yûnaniya kevn δόρυ (dóru) (dóry) û δρῦς (drỹs), rûsî/ukraynî де́рево (dérevo), albanî dru, inglîziya kevn trēow, inglîziya navîn treo, tre, inglîziya niha tree, danmarkî træ, norwecî tre, swêdî trä / träd, îrî dair... hemû ji proto-hindûewropî *dóru (dar). Hevreha durist.
- Çavkanî:
- Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg r. 157.
- Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em, r. 102
- MacKenzie, David Neil, The dialect of Awroman (Hawraman-i Luhon) Grammatical sketch, texts, and vocabulary, Kommissionaer: Munksgaard (København), 1966, r. 138
- Etymonline. Online English Etymology Dictionary. <etymonline.com> by Douglas Harper.
Bi zaravayên din[biguhêre]
Werger[biguhêre]
- Abûngî: batang
- Akatepekiya me'phaa: ixi̱
- Afrîkansî: boom → af
- Alabamayî: itto
- Albanî: dru → sq n, pemë → sq m
- Almanî: Baum → de n
- Angevinî: abre
- Arapaho: hohóót
- Aromanî: arbure
- Aymarayî: khoka
- Aynuyî: ニ (ni)
- Azerî: ağac → az
- Bambarayî: yiri
- Bangî: fuudn
- Basaa: tá
- Baskî: zuhaitz → eu
- Başkîrî: ағас (ağas)
- Baam n :
- Belarusî: дрэва → be (dreva)
- Bembayî: icimuti, omuti, omute
- Bengalî: গাছ (gach)
- Border kuna: sapi
- Bretonî: gwez → br, gwezenn → br m singulatif
- Bulgarî: дърво → bg n (dərvo)
- Burmayî: သစ် → my (sac), သစ်ပင် → my (sacpang)
- Çukçî: уттуут
- Çekî: strom → cs n
- Çîçewayî: mtengo
- Çînî: 树 → zh (shù), 树 → zh (sō) en dialecte du Sichuan, 乔木 → zh (qiáomù)
- Çuvaşî: йывăç (jyvăç)
- Dakotayî: čháŋ
- Damariya rojhilat: ˈpohon
- Danmarkî: træ → da nt
- Dolganî: мас
- Diyirbalî: yugu (nom de classe IV), yuguɖaran duel, yugu-yugu pirjimar
- Erebî: شجر → ar m (šájar) (collectif), شجرة → ar m (šájara) (singulier)
- Ermenî: ծառ → hy (caṙ)
- Erzayî: чувто (čuvto)
- Esperantoyî: arbo → eo
- Estonî: puu → et
- Eweyî: ati
- Farisî: درخت → fa (deræxt)
- Ferî: træ
- Fînî: puu → fi
- Fransî: arbre → fr
- Frîsî: beam
- Gaelîka skotî: craobh m
- Gagawzî: fidan, aaç
- Galîsî: árbore → gl
- Galoyî: arbr
- Gotî: 𐌱𐌰𐌲𐌼𐍃 n (bagms)
- Gros ventre: ohóótʸ
- Gujaratî: વૃક્ષ (vṛkṣ)
- Gurcî: ხე → ka (xe)
- Guwaranî: yvyra
- Haîtî: pyebwa
- Hawsayî: itace
- Hindî: पेड़ → hi m (peṛa)
- Holendî: boom → nl n
- Indonezî: pohon → id
- Inglîzî: tree → en
- Inglîziya kevn: treow, beam, wudu
- Îbranî: עץ → he m (‛ēts)
- Îdî: lu
- Îdoyî: arboro → io n
- Îgboyî: osịsị
- Îlîwunî: ainiˈaka
- Înterlîngua: arbore
- Înuîtî: ᓇᐹᖅᑐᖅ → iu (napaaqtuq)
- Îrlendî: crann → ga
- Îtalî: albero → it n
- Îzlendî: tré → is
- Japonî: 木 → ja (ki), 樹木 → ja (jumoku)
- Javayî: wit
- Kanuriyî: njidi
- Karaçay-balkarî: терек
- Kaşûbî: drzéwò nt, drzéwiã
- Katalanî: arbre → ca n
- Keçwayî: sacha, sachakuna pirjimar
- Kîkongoyî: nti, lunti
- Kîkûyûyî: mũtĩ
- Kînyarwandayî: ti (igiti)
- Komorî: mwiri
- Koreyî: 나무 → ko (namu)
- Kotavayî: aal
- Koyukonî: ts’ebaa
- Krî: ᒥᔥᑎᒄ (mishtikw)
- Kumikî: терек (terek)
- Lakotayî: čháŋ
- Latînî: arbor → la m
- Latviyayî: koks → lv
- Lawsî: ຕົ້ນໄມ້ → lo (ton-mai)
- Lîtwanî: medis → lt n
- Lojbanî: tricu
- Lotudî: puʼun
- Lugandayî: muti
- Luksembûrgî: Baam
- Makedonî: дрво (drvo)
- Malagasî: hazo → mg
- Malayalamî: മരം → ml (maraṃ)
- Malezî: pokok → ms
- Maltayî: siġra
- Mançûyî: moo
- Manksî: billey → gv
- Maorî: rākau
- Maratî: झाड (zhād)
- Mayayiya yukatekî: che’
- Mbabaramî: jalay
- Mecarî: fa → hu
- Mepaya malînaltepekî: ixe̱
- Mîkmakî: midis
- Mongolî: мод → mn (mod)
- Mongoliya klasîk: ᠮᠣᠳᠤ (modu)
- Moreyî: tiiga
- Munsiyî: míhtukw
- Nahwatliya klasîk: cuahuitl
- Aragoniya kevn: arb, arbor
- Nepalî: रूख (rūkha)
- Nogayî: агаш (agaş)
- Norsiya kevn: tré
- Kriya rojhilat ya bakurî: mishtikw (mishtikw), ᒥᐢᑎᐠ (mistik)
- Norwecî: tre → no nt
- Noviyalî: arbre
- Obolo: uté, útè
- Ojibweyî: mitig
- Ojibweyiya bakurî: mitig, mitigoog pirjimar
- Ojibweyiya rojhilatî: mtig
- Oksîtanî: arbre → oc, aubre → oc, àrber
- Osetî: бӕлас (bælas) (bælas)
- Ottawayî: mtig
- Oyratayî: ete, ɛtɛˈʔara
- Ozbekî: daraxt → uz
- Papyamentoyî: palo, palu
- Pîkardî: abe, ape, arbe, ape
- Pîrahayî: xií
- Polonî: drzewo → pl nt
- Portugalî: árvore → pt m
- Powhatanî: meihtuc
- Prusîya kevn: garrin
- Punan tubuyî: puʼun
- Puncabî: ਦਰੱਖ਼ਤ (daraḵḵẖt), ਪੇੜ (pēṛ)
- Qazaxî: ағаш → kk (ağaş)
- Qiwenyayî: alda, aldar pirjimar, aldaron genitif pl
- Romanî: rukh, kaśt
- Romanyayî: arbore → ro n, copac → ro n, pom → ro n
- Rusî: дерево → ru n (dérevo)
- Saksoniya kevn: treow
- Samiya bakurî: muorra
- Samiya înarî: muorâ
- Samiya skoltî: muõrr
- Samoayî: lā’au
- Sanskrîtî: तरु → sa n (taru), द्रुम → sa n (druma), वृक्ष → sa n (vṛkṣa), कुज → sa n (kūja)
- Sardînî: alvure
- Sardînî: mata m
- Sebwanoyî: punuan
- Seruwayî: ˈnɛtna
- Sicîlî: àrbulu → scn n
- Sîndarînî: galadh
- Sindhî: ون (vanu)
- Sirananî: bon
- Sirboxirwatî:
- Siryaniya klasîk: ܐܝܠܢܐ m (īlānā, īlono)
- Slovakî: strom → sk n
- Slovenî: drevo → sl nt
- Somalî: geed → so
- Sonxayî: tuuri
- Sorbiya jêrîn: bom n
- Sorbiya jorîn: štom → hsb
- Sotoyiya bakur: sehlare
- Sotoyiya başûr: sefate
- Babariya başûr-rojhilat: ˈkodol
- Kriya rojhilat ya başûrî: mishtikw (mishtikw), ᒥᐢᑎᐠ (mistik)
- Spanî: árbol → es n
- Sûmerî: giš
- Swahîlî: mti → sw
- Swazî: sí-hlahla
- Swêdî: träd → sv nt
- Şawî: taseṭṭa
- Şîngazîcayî: mri
- Şonayî: muti
- Tacikî: дарахт → tg (daraxt)
- Tagalogî: punò, puno → tl, púnong-kahoy
- Tamîlî: மரம் → ta (maram)
- Tanjijilî: ùci
- Tayî: ต้นไม้ → th (tònmai)
- Telûgûyî: చెట్టు → te (ceṭṭu)
- Teterî: агач → tt (ağaç)
- Teteriya krîmî: terek
- Tirkî: ağaç → tr
- Tirkmenî: agaç → tk
- Tokpisinî: diwai → tpi
- Torangî: âbe
- Tupînambayî: ybyrá
- Tuvanî: ыяш (ıyaş)
- Tzotzîlî: te’
- Ûkraynî: дерево → uk n (dérevo)
- Unamî: hìtëkw
- Urdûyî: پیڑ (pe.r)
- Ûrûmî: дирек
- Viyetnamî: cây → vi
- Weylsî: coeden → cy, pren → cy, colfen
- Wolofî: garab → wo, garap
- Xakasî: ағас (ağas)
- Ximêrî: ដើមឈើ (darm cher)
- Yakutî: мас (mas)
- Yapî: gak'iy
- Yidîşî: בוים m (boym)
- Yorubayî: igi
- Yûnanî: δέντρο → el nt (déntro), δένδρο → el nt (déndro)
- Zapotekiya yalalagî: yay
- Zuluyî: isihlahla → zu
[biguhêre]
Zayenda nêr a binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | dar | dar | ||
Îzafe | darê | darên | ||
Çemandî | darî | daran | ||
Nîşandera çemandî | wî darî | wan daran | ||
Bangkirin | daro | darino | ||
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | darek | darin | ||
Îzafe | darekî | darine | ||
Çemandî | darekî | darinan |

dar nêr
- çeqê yan qurmê darê (bi taybetî dema bo şewitandinê yan jî wek beşek avahiyekî tê bikaranîn).
- doqişk, şiv, şivtan, darik, çov, ço, çîv.
Werger[biguhêre]
[biguhêre]
dar nêr
Etîmolojî[biguhêre]
Ji erebî دَار (dār, “war, mal, welat, cih, der”), hevreha aramî דורא (dûra/dwara: jîngeh, war), akadî darû (bane, mala li çolê), têkilî peyva dor û dewr.
Werger[biguhêre]
Çekî[biguhêre]
[biguhêre]
dar nêr
Galîsî[biguhêre]
Lêker[biguhêre]
dar
Holendî[biguhêre]
[biguhêre]
yekjimar | pirrjimar | |
---|---|---|
navdêr | dar | darren |
biçûkker | darretje | darretjes |
dar nêr
Înterlîngua[biguhêre]
Lêker[biguhêre]
dar
Katalanî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
Deng (Spanya (El Prat de Llobregat))
Lêker[biguhêre]
dar
Kornî[biguhêre]
[biguhêre]
dar
Ladînoyî[biguhêre]
Lêker[biguhêre]
dar
Lîtwanî[biguhêre]
Lêker[biguhêre]
dar
Maltayî[biguhêre]
[biguhêre]
dar mê
Polonî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
Deng (Polonya (Warşova))
[biguhêre]
dar mê
Portugalî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
Deng (Portûgal (Porto)) Deng (Komara Korêyê (Yangsan)) Deng (Brezîl) Deng (Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê)
Lêker[biguhêre]
dar
Romanyayî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
Deng Deng (Romanya (Craiova))
Hoker[biguhêre]
dar
[biguhêre]
dar
Sirboxirwatî[biguhêre]
[biguhêre]
dar mê
Slovakî[biguhêre]
[biguhêre]
dar mê
Slovenî[biguhêre]
[biguhêre]
dar mê
Spanî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
Deng (Fransa) Deng (Meksîk) Deng (Spanya)
Lêker[biguhêre]
dar
Tirkî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
Deng
[biguhêre]
dar
- Teng.
- Dar sokak. ― Kuça teng.
- Dar ve uzun oda. ― Odeya teng, ziravik û dirêj.
- Teng.
- Dar düşünce. ― Ramana teng.
- Barik, tûlik.
- Dar elbise. ― Cilê teng.
- Kêm, hindik, sînordar
- Bu dar gelirle bir şey yapamayız. ― Em bi van dahatên kêm nikarin tiştekî bikin.
- Roja teng.
- Dar günde ondan biraz para almışım o kadar. ― Di roja teng de min hinek pere jê stendiye, ew qas.
- Bi zorekê.
- Akşam arabasına dar yetiştiler. ― Bi zorekê gihiyan erebeya êvarê.
- Sêpê, daraxaçî, darê îdamê (dîreka ku pê mehkûmê îdamê tên daleqandin).
- Kurdî
- Bilêvkirina IPAyê bi kurdî
- Dengên kurdî ji Bidlîsê
- Deng bi kurdî
- Navdêr bi kurdî
- Navdêrên mê bi kurdî
- Jêgirtin bi kurdî
- Mînak bi kurdî
- Peyvên kurdî ji proto-hindûewropî
- Navdêrên nêr bi kurdî
- Kontrola wergerê
- Peyvên kurdî yên deynkirî ji erebî
- Çekî
- Navdêr bi çekî
- Navdêrên nêr bi çekî
- Galîsî
- Lêker bi galîsî
- Holendî
- Navdêr bi holendî
- Navdêrên nêr bi holendî
- Înterlîngua
- Lêker bi înterlîngua
- Katalanî
- Deng bi katalanî
- Lêker bi katalanî
- Kornî
- Navdêr bi kornî
- Ladînoyî
- Lêker bi ladînoyî
- Lîtwanî
- Lêker bi lîtwanî
- Maltayî
- Navdêr bi maltayî
- Navdêrên mê bi maltayî
- Polonî
- Deng bi polonî
- Navdêr bi polonî
- Navdêrên mê bi polonî
- Portugalî
- Deng bi portugalî
- Lêker bi portugalî
- Romanyayî
- Deng bi romanyayî
- Hoker bi romanyayî
- Navdêr bi romanyayî
- Sirboxirwatî
- Navdêr bi sirboxirwatî
- Navdêrên mê bi sirboxirwatî
- Slovakî
- Navdêr bi slovakî
- Navdêrên mê bi slovakî
- Slovenî
- Navdêr bi slovenî
- Navdêrên mê bi slovenî
- Spanî
- Deng bi spanî
- Lêker bi spanî
- Tirkî
- Deng bi tirkî
- Navdêr bi tirkî
- Mînak bi tirkî