çandin

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /t͡ʃɑːnˈdɪn/
• Kîtekirin: çan·din

Lêker

çandin (lêkera gerguhêz)
Rehê dema niha: -çîn-
RP. Niha
	ez	diçînim
	tu	diçînî
	ew	diçîne
	em, hûn, ew	diçînin
Fermanî	Yekjimar	biçîne
	Pirjimar	biçînin
Rehê dema borî:
RP. Boriya sade
	min	çand
	te	çand
	wê/wî	çand
	me, we, wan	çand
Formên din: Tewandin:çandin

Cotkarek birincî diçîne.

çandin lêkera xwerû, gerguhêz, ç-ya req

1. Tov avêtin nav zeviyeke kêlayî daku bibe riwekek.
   • Di sulûk û se'y û cehdê da/ Biçîn werdan ji gulzaran/Ko exyaran bi dest xar in — (— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî))
   • Meha adara 1951-an, ji hefta diduyan heta dawiya mehê, me tov çandin. — (Mehmed Uzun, Bîra qederê, Weşanên Nefel, 2002)
   • Divê hinik dijwarî di vê rêda bibînin,/ Yanê em çi biçinin, emê wî zû hilênin, (Cigerxwîn) — (Qanatê Kurdo, Tarîxa Edebyeta Kurdî, Roja Nû, 1983)
2. Şitil kirin di nav axê re daku mezin bibe.

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: چاندن

Jê

• çand
• çande
• çandeyî
• çandî
• çînende
• çînendetî
• çîner
• çînerî

Bide ber

• av dan
• cot
• çinîn
• kêlan
• şên kirin

Etîmolojî

	Bikarhênerek dixwaze ev rûpel were zelalkirin.(+)
	Ji kerema xwe binêrin nîqaşa li ser Daxwazên zelalkirinê û piştî çareserkirina pirsgirêkê vê şablonê rakin.

Ji proto-hindûewropî *kwei- (çêkirin, berhev kirin), proto-îranî *çey-, hevreha çinîn û ni-jinandin yên kurmancî, çeyi- ya avestayî, ç'y'n parsî û pehlewî, چیدن (çîden "çinîn" - dema niha -çîn-) ya farisî, چاندن / çandin û چنین / çinîn ya soranî, çiniyay (çinîn) ya hewramî, çînayen ya zazakî, çey- ya sanskrîtî, чинити / čìniti (çêkirin) ya sirbo-xirwatî û ukraynî...

Ji proto-hindûewropî: *k^wei- ("çinîn, jê kirin"), proto-îranî: *çey- ("çinîn, jê kirin") , avestayî: çeyi- ("çinîn"), partî: ç'yin- ("çinîn"), pehlewî: ç'y'n- /çīn-/ ("çinîn"), sogdî: w'ç'n- ("weçinîn"), farisî: çîden / çīn- ("çinîn"), belûçî: çit / çin- ("çinîn") …, kurmancî: çinîn / -çin- ("çinîn"), soranî: çinîn / -çin- ("çinîn"), hewramî: çiniyay / çin- ("çinîn"), zazakî: çînayen / çîn- ("çinîn"), sanskrîtî: çey- ("çinîn, jê kirin"), yûnanî: poyêyn ("çêkirin")

Çavkanî: Cheung p.26, Watkins p.45, Etymonline

Werger

• Afrîkansî: kweek → af, aankweek → af, beskaaf → af, beskawe → af
• Almanî: aussäen → de, Ackerbau → de m, Anbau → de m, Landwirtschaft → de m, Zucht → de m, ackern → de, anpflanzen → de, bebauen → de, säen → de, ^?Agrikultur → de m, ^?Säen → de m
• Erebî: زرع‎ → ar, الزراعة‎ → ar, الإغراس‎ → ar, الغرس‎ → ar, ^?حرث‎ → ar
• Esperantoyî: kulturi → eo
• Farisî: کاشتن‎ → fa, کشاورزی‎ → fa, کشتن‎ → fa, ورزیدن‎ → fa
• Fînî: viljellä → fi
• Fransî: cultiver → fr
• Holendî: bebouwen → nl, beschaven → nl, kweken → nl, aankweken → nl, telen → nl, verbouwen → nl
• Îdoyî: kultivar → io
• Inglîzî: cultivate → en, grow → en, agriculture → en, plant → en, ^?growing → en, ^?husbandry → en, ^?implantation → en, ^?instil → en, ^?seed → en, ^?sow → en, ^?sowing → en, ^?planting → en
• Îtalî: coltivare → it
• Japonî: 農業 → ja (nougyou), 耕作 → ja (kousaku)
• Katalanî: conrear → ca, cultivar → ca
• Latînî: colere → la
• Portugalî: amanhar → pt, cultivar → pt
• Sirananî: kweki → srn
• Sonxayî: beeri → ses
• Spanî: cultivar → es
• Swêdî: avla → sv
• Tirkî: ekmek → tr, dikmek → tr, ekmek → tr, doğramak → tr, ^?ekin ekmek → tr

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	çandin	çandin
Îzafe	çandina	çandinên
Çemandî	çandinê	çandinan
Nîşandera çemandî	wê çandinê	wan çandinan
Bangkirin	çandinê	çandinino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	çandinek	çandinin
Îzafe	çandineke	çandinine
Çemandî	çandinekê	çandininan

çandin mê

1. Maneya vê peyvê hê nehatiye nivîsîn. Heke hûn maneya wê bizanin, kerem bikin binivîsin.

   Mînakek bidin... (biguhêre)

Werger

• Tirkî: ekin → tr, dikme → tr, tarım → tr, ziraat → tr, dikim → tr, ekme → tr, ekim → tr, hasat → tr, doğrama → tr

Soranî

Lêker

çandin

1. çandin

Tewîn

• çên