avêtin

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /ɑːveːˈtɪn/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: a·vê·tin

Lêker

avêtin (gerguhêz)
Rehê dema niha: -avêj-
RP. Niha
	ez	davêjim
	tu	davêjî
	ew	davêje
	em, hûn, ew	davêjin
Fermanî	Yekjimar	bavêje
	Pirjimar	bavêjin
Rehê dema borî: -avêt-
RP. Boriya sade
	min	avêt
	te	avêt
	wê/wî	avêt
	me, we, wan	avêt
Formên din: Tewandin:avêtin

Kesek rimekê tavêjit.

avêtin gerguhêz (lêkera xwerû)

1. Bi tundî ji destê xwe berdan daku li hewa dûr biçe.

   Kevir û ber avêtin.

   • Ehmed bi xwe ben avêt ustuyê xwe û serêd benê dayêd destêt Madoyê, go kurû zû bikêşe — (Mele Mehmûdê Bazîdî, Cami’eya Riseleyan û Hikayetan Bi Zimanê Kurmancî, Lîs, 2010, çapa 1ê, r. 109, ISBN 978-605-5683-27-6)
2. Tiştek bi alavekê berdan hewa.

   Fîşek avêtin.

3. Êdî lê nebûn xwedî, bi cih hêlan, dest jê berdan, dev jê berdan.

   Desteyek cilên nû bo xwe kirrî û cilên xwe yên kevn avêtin.

4. Tiştek bi xemsarî berdan.

   Çanteyê xwe avêt erdê û revî.

5. Neçar kirin ku biçe derekê, def dan, han dan.

   Wan em ji malê avêtin derê.

6. Rewşa kesekê/î yan tiştekê/î ji nişkê ve guherandin (bi taybetî ber bi rewşeke xirab ve).

   Ew ji kar hat avêtin.

   • Destên wî girêbidin, lalekê derbasî hustyê wî bikin û wî biavêjin zîndanê." — (Çiyayê Agirî, Yaşar Kemal, Weşanxana Çanda Kurdî)
7. Li erdê dan.

   Herduyan xwe li hev da lê yê mezin yê biçûk zû avêt erdê.

   • Rêberê wan jî xwe li ser zik avêt erdê û wî jî li leşkeran reşand. — (Firat Cewerî, Girtî, Weşanên Nûdem, 1986)
8. Ronahî yan tav dan derekê.

   Rojê di pencereyê re tava xwe diavêt hindirr.

9. Bertekek anku reaksiyonek girtin.

   Kerb û kîn avêtin kesekê/î.

10. Jidil daxwaz yan hêvî ji kesekê/î kirin.

    Xwe avêtin ber piyan / lingan.

Ji wêjeya klasîk

• Newaya mutrib û çengê
  Fixan avête xerçengê
  Were saqî heta kengê — (Melayê Cizîrî, Dîwan, ~1640)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ئاڤێتن
  • (klasîk) آڤیتن (avêtin)
  • (klasîk) آڤیهتن (avêhtin)
  • (klasîk) آڤهتن (avihtin)

Herwiha

• avitin
• avêjtin
• avêştin
• avîtin
• awêjtin
• awêtin
• awêştin
• havêjtin
• havêtin
• havêştin
• hawêtin
• hawêştin

Jê

• -avêj
• -avêjk
• -avêjî
• avêtî
• hilavêtin
• hilavêtî

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *ṷeik-, *ṷeig- (“badan, çemandin, tewandin”), proto-îranî *a- + *veyg-.

Hevreha avestayî [skrîpt hewce ye] (veêg-, “hejandin”) (rehê dema niha veêc-), osetî [skrîpt hewce ye] (vêẍûn, “hejandin, vehejandin”), belûçî [skrîpt hewce ye] (gêceg, “hejandin; avêtin”), farisiya navîn [skrîpt hewce ye] (wêxten) (rehê dema niha -wêz-), farisî آویختن (avîxten, “hilawîstin, daliqandin”) (rehê dema niha: -avîz-), soranî هاویشتن (hawîştin, “avêtin”) (rehê dema niha -hawêj-), kurdiya başûrî aştin, oyştin, zazakî eştene (navdêr: eştiş).

Çavkanî

• Cheung, Johnny, Etymological Dictionary of the Iranian Verb, Leiden, 2007
• Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.

Werger

• Albanî: hedh → sq
• Almanî: werfen → de, schmeißen → de
• Aromanî: aruc
• Asamî: দলিওৱা (doliüa)
• Astûrî: llanzar, tirar
• Azerî: atmaq → az
• Baskî: bota → eu
• Belarusî: кіда́ць împf (kidácʹ), кі́нуць pf (kínucʹ)
• Bretonî: teurel → br, teulel
• Bulgarî: хвъ́рлям → bg (hvǎ́rljam)
• Burmayî: ပစ် → my (pac)
• Çeçenî: кхосса (qossa)
• Çekî: vrhat → cs împf, vrhnout → cs pf
• Çeyenî: -a'ha
• Çînî:

  Mandarînî: 抛 → zh (pāo), 投 → zh (tóu), 扔 → zh (rēng)

• Dalmatî: truar
• Danmarkî: kaste → da
• Endonezyayî: lempar → id
• Erebî: رَمَى (ramā), صَبَّ → ar (ṣabba), اِنْدَفَعَ → ar (indafaʿa), قَذَفَ (qaḏafa)

  Erebiya misrî: رمى (rama)

  Erebiya hîcazî: رمى (rama)

  Erebiya bakûrê şamê: زت (zatt)

• Ermenî: նետել → hy (netel), շպրտել → hy (šprtel)
• Esperantoyî: ĵeti
• Estonî: heitma → et, viskama → et
• Evenî: нода- (noda-)
• Evenkî: нода- (noda-)
• Farisî: انداختن → fa (andâxtan), افگندن → fa (afgandan)
• Ferî: kasta → fo, blaka → fo
• Fînî: heittää → fi, viskata → fi, nakata → fi

  heitellä → fi, viskoa → fi, viskellä → fi, nakella → fi, paiskoa → fi

  heittää → fi, viskaista, paiskata → fi, paiskaista

• Fransî: jeter → fr, lancer → fr
• Friyolî: slançâ
• Gaelîka skotî: tilg
• Galîsî: lanzar → gl, tirar → gl
• Gotî: 𐍅𐌰𐌹𐍂𐍀𐌰𐌽 (wairpan)
• Gurcî: გადაგდება (gadagdeba)
• Higaononî: lambug
• Hindî: फेंकना (pheṅknā)
• Hîlîgaynonî: pilak
• Hîtîtî: 𒁉𒌍𒅆𒄑𒍣 (pé-eš-ši-ez-zi)
• Holendî: werpen → nl, gooien → nl, smijten → nl
• Îbranî: זרק → he (zarák), העיף (he'íf)
• Îngilîziya kevn: weorpan
• Îngilîziya navîn: werpen
• Îngilîzî: throw → en
• Îngriyî: visata, heittää
• Îngûşî: кхосса (qossa)
• Îrlendî: caith

  Îrlendiya kevn: fo·ceird

• Îtalî: gettare → it, lanciare → it, tirare → it, buttare → it
• Îzlendî: kasta → is
• Japonî: 投げる → ja (なげる, nageru), 投じる (とうじる, tōjiru)
• Javayiya kevn: sawat
• Javayî: sawat
• Katalanî: llançar → ca, tirar → ca
• Keçwayî: chanqay, chuqay, chamqay, wikch'uy
• Khmuyî: ຫວັດ
• Kirgizî: таштоо → ky (taştoo)
• Kîngalî: ගසනවා (gasanawā)
• Koreyî: 던지다 → ko (deonjida)
• Kornî: teulel, towlel, towla
• Kumikî: атмакъ (atmaq), ташламакъ (taşlamaq)
• Latgalî: svīst, svaideit
• Latînî: iactō → la, iaciō → la
• Latviyayî: mest → lv, sviest
• Lawsî: ຂວ້າງ (khuāng), ຖິ້ມ (thim)
• Lîtwanî: mesti → lt, sviesti
• Lombardî: buttà
• Luksembûrgî: geheien
• Maguindanaoyî: itug
• Makedonî: фрла (frla)
• Maltayî: tefa’
• Mançûyî: ᡶᠠᡥᠠᠮᠪᡳ
• Maorî: hōreke, maka
• Maranaoyî: itog, lambeg
• Maratî: फेकणे (phekṇe)
• Mecarî: dob → hu
• Mongolî: хаях → mn (xajax)
• Napolîtanî: iettà
• Normandî: souîndgi, fliantchi, j'ter, lanchi, pitchi
• Norwecî: kaste → no, hive
• Oksîtanî: lançar → oc
• Oromoyî: darbachuu
• Ozbekî: otmoq → uz
• Polonî: rzucać → pl împf, rzucić → pl pf
• Portugalî: lançar → pt, atirar → pt, arremessar → pt, jogar → pt
• Qazaxî: лақтыру (laqtyru), тастау → kk (tastau)
• Romancî: bittar, lantschar
• Romanyayî: arunca → ro
• Rusî: броса́ть → ru împf (brosátʹ), бро́сить → ru pf (brósitʹ), кида́ть → ru împf (kidátʹ), ки́нуть → ru pf (kínutʹ), мета́ть → ru împf (metátʹ), метну́ть → ru pf (metnútʹ), швыря́ть → ru împf (švyrjátʹ), швырну́ть → ru pf (švyrnútʹ)
• Samoayî: lafo
• Sanskrîtî: क्षिपति → sa (kṣipati)
• Sebwanoyî: labay
• Sicîlî: lanzari → scn
• Silesî: ciepać împf, ciepnónć pf
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: бацити pf, бацати împf, вргнути pf, врћи împf

  Latînî: baciti → sh pf, bacati → sh împf, vrgnuti → sh pf, vrći → sh împf

• Slovakî: hodiť, vrhnúť
• Slovenî: vreči → sl
• Somalî: tuurid
• Spanî: lanzar → es, tirar → es, arrojar → es
• Sundanî: alung → su
• Swahîlî: kutupa
• Swêdî: kasta → sv
• Tacikî: андохтан → tg (andoxtan)
• Tagalogî: itapon, ihagis
• Taiya başûrî: ลิว
• Tayî: โยน → th (yoon), ขว้าง → th (kwâang), ปา → th (bpaa)
• Tetûmî: soe
• Tirkî: atmak → tr, fırlatmak → tr
• Tirkmenî: atmak → tk
• Toxarî B: kärsk-
• Urdûyî: پھینکنا (pheṅknā)
• Ûkraynî: кида́ти → uk (kydáty), ки́нути pf (kýnuty)
• Venîsî: lansar
• Viyetnamî: ném → vi, chọi → vi, quăng → vi
• Volapûkî: jedön → vo
• Warayî: labog, pilak
• Weylsî: taflu → cy
• Ximêrî: បោះ → km (bɑh), ចោល → km (caol)
• Yidîşî: וואַרפֿן (varfn)
• Yûnanî: ρίχνω → el (ríchno)

  Kevn: βάλλω (bállō), ῥίπτω (rhíptō)

• Zêlandî: smiete, goôie

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara throw a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr

Tewandina avêtin
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	avêtin	avêtin
Îzafe	avêtina	avêtinên
Çemandî	avêtinê	avêtinan
Nîşandera çemandî	wê avêtinê	wan avêtinan
Bangkirin	avêtinê	avêtinino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	avêtinek	avêtinin
Îzafe	avêtineke	avêtinine
Çemandî	avêtinekê	avêtininan

avêtin m

1. Bi tundî berdana ji destê xwe daku li hewa dûr biçe.

   Avêtina gogê.

   Avêtina topan.

   Avêtineke tund û dijwar.

Werger

• Fransî: lancement → fr n
• Holendî: lanceren → nl
• Îngilîzî: throw → en, throwing → en
• Spanî: lanzamiento → es n
• Tirkî: atma → tr, atış → tr