tov
Xuyakirin
Bilêvkirin
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]Tewandina tov | ||
---|---|---|
Zayenda nêr a binavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | tov | tov |
Îzafe | tovê | tovên |
Çemandî | tovî | tovan |
Nîşandera çemandî | wî tovî | wan tovan |
Bangkirin | tovo | tovino |
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | tovek | tovin |
Îzafe | tovekî | tovine |
Çemandî | tovekî | tovinan |
tov n
- dan, dendik, tişta/ê tiştek jê çêdibe
(bi taybetî dendikên riwekek jê şên dibe)- tovê gulberrojan
- tovçay (belgên çay jê têt çêkirin)
Herwiha
[biguhêre]Bi alfabeyên din
[biguhêre]- kurdî-erebî: تۆڤ (dengnasî: طۆڤ)
- kurdî-krîlî: тов
Ji wêjeyê
[biguhêre]- Li ser gerestêra mîrzayê biçûk, wek li ser hemû gerestêrên din, gihayên baş û gihayên xirab hebûn. Wilo jî tovên baş gihayên baş didan û tovên xirab gihayên pîs didan. Lê tov bi çavan nayên dîtin. — (Mîrzayê Biçûk, Antoine de Saint-Exupéry, werger: Fawaz Husên, Weşanên Nûdem)
- Di menî da pirtikên pir piçûk bi navê tor (spermatosit) hene. Mirov nikare wana bi çava bibîne. Ew di ava meniyê da ajnê dikin. Ev tov (bizir) di gehînêka mêranîyê da, di batîyê mêr da, çêdibin. — (Anatomiya Bedena Mirovan, Huseyin Bektaş, Weşanên Deng)
Bide ber
[biguhêre]Binêre herwiha
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]- proto-hindûewropî: *teuk- ("malbat, binemal, hoz, tuxm")
Tohum ya tirkî û տոհմ (tohm) ya ermenî ji zimanên îranî hatine wergirtin. Peyva kurmancî "tov" e lê tuxm ji farisî hatiye wergirtin û bi maneyeke piçekê jê cuda. Ev diyardeyeke tîpîk ya kurdî ye, bide ber peyv / peyam.
- Çavkanî: Horn p.378, MacKenzie P.134
Jê
[biguhêre]Bi zaravayên din
[biguhêre]Werger
[biguhêre]- Açehî: bijèh
- Açolî: kodi
- Afarî: mexexu
- Akadî: 𒆰 (
NUMUN /zēru/)
- Aklanon: binhi
- Albanî: farë → sq m
- Almanî: Samen → de n, Saat → de m, Samenkorn nt
- Altayiya başûrî: ӱрен (üren)
- Amayî: ino
- Amharî: ዘር (zär)
- Apaçî:
- Apaçiya rojava: iyigéʼ
- Aragonî: simient → an
- Aramî:
- Siryaniya klasîk: ܙܪܥܐ n (zarʿā)
- Arawak: isi
- Aromanî: simintsã
- Asamî: বীজ (biz), গুটি (guti)
- Astûrî: pebilla m, semiente → ast m
- Avarî: хьон (x̂on)
- Aynuyî: ピイェ (piye), タネ (tane)
- Azerî: toxum → az, toxumlar p
- Baskî: hazi
- Başkîrî: орлоҡ (orloq)
- Belarusî: насе́нне nt (nasjénnje), се́мя → be nt (sjémja)
- Bengalî: বীজ (bij)
- Bîslamayî: sid
- Bretonî: hadenn → br, had → br p
- Bugî: wiji
- Bulgarî: се́ме → bg nt (séme)
- Burmayî: အစေ့ → my (a.ce.), အဆန် → my (a.hcan)
- Buruşaskiyî: ġunó
- Capiznonî: liso
- Çamicuroyî: ijki
- Çeçenî: хӏу (hu)
- Çekî: semeno → cs nt
- Çerokî: ᎤᎦᏔ (ugata)
- Çîçewayî: mbewu
- Çînî:
- Çuvaşî: вӑрӑ (vără)
- Danmarkî: sæd → da g, frø → da nt
- Daurî: hure
- Digoyî: mbeyu
- Endonezyayî: biji → id
- Erebî: بِذْرَة m (biḏra), زَرِّيعَة m (zarrīʿa), بِزْر n (bizr)
- Ermenî: սերմ → hy (serm)
- Ermeniya kevn: սերմն (sermn)
- Esperantoyî: semo
- Estonî: seeme → et
- Evenkî: чэмэл (çəməl)
- Farisî: تُخم → fa (toxm), بزر → fa (bazr), بذر → fa (bazr), دانه → fa (dâne), ویج (vij)
- Ferî: fræ → fo nt
- Fînî: siemen → fi
- Fransî: semence → fr m, graine → fr m
- Friyolî: samence, semence m
- Frîsî: sied
- Gaelîka skotî: sìol n
- Galîsî: semente → gl m, inzo → gl n
- Gujaratî: બિયું (biyũ), બી → gu (bī), બીજ (bīj)
- Gurcî: თესლი → ka (tesli), მარცვალი (marcvali)
- Guwaranî: táỹi
- Haîtî: grenn
- Hawsayî: tsaba
- Higaononî: liso
- Hindî: बीज → hi n (bīj), दाना → hi (dānā)
- Hîlîgaynonî: liso
- Hmongî: noob
- Holendî: zaad → nl nt
- Îbranî: זֶרַע → he n (zéra')
- Îlokanoyî: bukel
- Îngilîziya kevn: sǣd nt
- Îngilîziya navîn: seed
- Îngilîzî: seed → en
- Îngriyî: seemen
- Îngûşî: фу (fu)
- Îrlendî: síol n
- Îrlendiya kevn: síl nt
- Îtalî: seme → it n
- Îzlendî: fræ → is nt
- Japonî: 種 → ja (たね, tane)
- Javayiya kevn: winih
- Javayî: wiji → jv, winih
- Kambayî: mbeũ
- Kanelayî: hy
- Kannadayî: ಬೀಜ → kn (bīja)
- Kapampanganî: bini, butul
- Kapverdî: simenti
- Karaçay-balkarî: урлукъ (urluq)
- Karaîmî: чачув (çaçuv)
- Kaşûbî: semiã nt
- Katalanî: llavor → ca m
- Keçwayî: muhu
- Kinaray-ayî: binhi
- Kipsigisî: keswek
- Kirgizî: урук → ky (uruk)
- Kirgizî: ۇرۇق
- Kîkûyûyî: mbegũ
- Koreyî: 씨 → ko (ssi), 씨앗 → ko (ssiat)
- Kornî: hasen m
- Kreyoliya morîtanî: semans
- Krî: ᐸᑭᑎᓂᑲᐣ (pakitinikan), ᑭᐢᑎᑳᐣ (kistikaan)
- Ladînoyî: semiente
- Lakî: гьанна (hanna)
- Latgalî: sākla m
- Latînî: semen nt
- Latviyayî: sēkla → lv m
- Lawsî: ເມັດພືດ (met phư̄t), ແກບຫລືເມັດ (kǣp lư̄ met), ແກ່ນ → lo (kǣn), ເມັດ (met)
- Lezgînî: тум (tum)
- Lîtwanî: sėkla → lt m
- Loziyî: peu, lipeu
- Luksembûrgî: Som n
- Luoyî: kodhi
- Makasarî: bija
- Makedonî: семе nt (seme)
- Malayalamî: വിത്ത് → ml (vittŭ)
- Malecite-passamaquoddyî: skonimin
- Malezî: benih, biji benih p
- Maltayî: żerriegħa m
- Mançûyî: ᡠᠰᡝ
- Manksî: sheel n
- Mansiya bakurî: сам (sam)
- Maorî: purapura, kākano → mi
- Masayî: lantararai, lantarara p
- Mecarî: mag → hu
- Mîkmakî: nijinj zindî
- Mînangkabawî: baniah, bijo, bibik
- Mohegan-pequotî: wuskanim
- Mongolî: үр → mn (ür)
- Montagnaîsî: ushkanaminan
- Nanayî: усэ (use)
- Navajoyî: akʼǫ́ǫ́ʼ
- Nedersaksî: Saad m
- Almaniya jêrîn a almanî: Saat m
- Nepalî: दाना (dānā)
- Normandî: grainne m
- Norwecî:
- Ojibweyî: miinikaan
- Oksîtanî: grana → oc, granas p
- Oneidayî: ká:nʌhe̲’
- Oromoyî: sanyii
- Osetî: мыг (myg)
- Oygurî: ئۇرۇق (uruq)
- Ozbekî: urugʻ → uz
- Kirîlî: уруғ (urugʻ)
- Papyamentoyî: simia
- Penobskotî: skánimin
- Plodîşî: Sot nt
- Polabî: semą nt
- Polonî: nasienie → pl nt, nasionko → pl nt, nasiono → pl nt
- Portugalî: semente → pt m
- Qazaxî: ұрық (ūryq)
- Rajbanşî: दाना
- Romancî: sem
- Romanî: mogočka, magočka, mogočki p, magočki p
- Romanyayî: sămânță → ro m
- Rusî: се́мя → ru nt (sémja), семена́ → ru nt p (semená)
- Samayiya başûrî: bigi
- Samiya skoltî: siõm
- Sanskrîtî: बीज → sa nt (bīja)
- Santalî: ᱡᱟᱝ (jaṅ), ᱤᱛᱟ (ita)
- Sindhî: ٻج
- Sirboxirwatî:
- Sîlhetî: ꠉꠥꠐꠣ (guṭa)
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: сѣмѧ nt (sěmę)
- Slovakî: semeno nt, semená nt p
- Slovenî: seme → sl nt
- Sorbî:
- Sotoyiya başûr: peo, dipeo p
- Spanî: semilla → es m
- Sundanî: siki
- Sûmerî: 𒆰 (NUMUN)
- Swahîlî: mbegu → sw
- Swêdî: frö → sv nt
- Şinayî: gunȯo
- Tabasaranî: тум (tum)
- Tacikî: тухм → tg (tuxm)
- Tagalogî: buto → tl
- Tamîlî: விதை → ta (vitai), வித்து → ta (vittu)
- Taosî: p’ə̀o’óne
- Tausugî: bigi
- Tayî: เมล็ดพันธุ์, พันธุ์พืช, เม็ด → th (mét), เมล็ด → th (mlét)
- Telûgûyî: విత్తనం → te (vittanaṃ), విత్తు → te (vittu)
- Teteriya krîmî: togum, börtek
- Teterî: орлык → tt (orlıq), бөртек → tt (börtek)
- Tetûmî: fini
- Tigrînî: ዘርኢ (zärʾi)
- Tirkî: tohum → tr, tane → tr
- Tirkmenî: tohum
- Tîbetî: ས་བོན (sa bon)
- Toxarî B: sārm, śäktālye
- Tuvanî: үрезин (ürezin)
- Uab meto: fini, fin'in p
- Ugarîtî: 𐎄𐎗𐎓 (drʿ)
- Unamî: xkànim, minkw
- Urdûyî: بیج n (bīj)
- Ûkraynî: сі́м'я nt (símʺja), насіни́на m (nasinýna), насі́ння nt (nasínnja)
- Venîsî: semensa m, simensa m, sema m
- Viyetnamî: hột → vi, hạt → vi
- Walonî: grinne → wa m, simince → wa m, po → wa n
- Weylsî: had → cy n
- Ximêrî: គ្រាប់ពូជ (krŏəppuuc), គ្រាប់ → km (krŏəp)
- Yakutî: туораах (tuoraax)
- Yidîşî: זוימען n (zoymen)
- Yorubayî: irúgbìn
- Yûnanî: σπόρος → el n (spóros)
- Kevn: σπέρμα nt (spérma)
- Zêlandî: zaedje nt
- Zuluyî: imbewu → zu sinif c9/c10, inhlamvu → zu sinif c9/c10
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara seed a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Navdêr
[biguhêre]tov nt
- werîs, ben
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
Çavkanî
[biguhêre]Kategorî:
- Kurmancî
- Bilêvkirina IPAyê bi kurmancî
- Lema bi kurmancî
- Navdêr bi kurmancî
- Navdêrên nêr bi kurmancî
- Rûpelên bi 2 madeyan
- Koda skrîptê ya zarûrî û manûel bi kurmancî
- Koda skrîptê ya nehewce bi kurmancî
- Jêgirtin bi kurmancî
- Peyvên kurmancî ji proto-hindûewropî
- Peyvên kurmancî ji proto-îranî
- Skrîpta nestandard bi buruşaskiyî
- Transliterasyona nepêwîst bi karaçay-balkarî
- Skrîpta nestandard bi kipsigisî
- Werger bi mansiya bakurî
- Skrîpta nestandard bi şinayî
- Transliterasyona zarûrî û manûel bi urdûyî
- Danmarkî
- Lema bi danmarkî
- Navdêr bi danmarkî
- Navdêrên nêtar bi danmarkî