tov

Kurdî

Navdêr

tov nêr

1. dan, dendik, tişta/ê tiştek jê çêdibe
   (bi taybetî dendikên riwekek jê şên dibe)

   tovê gulberrojan

   tovçay (belgên çay jê têt çêkirin)

2. tomik, tovik^{[Ev rêz ji aliyê botê ve lê hatiye zêdekirin, ji kerema xwe re kontrol bike!].}
3. bizir

Ji wêjeyê

• Li ser gerestêra mîrzayê biçûk, wek li ser hemû gerestêrên din, gihayên baş û gihayên xirab hebûn. Wilo jî tovên baş gihayên baş didan û tovên xirab gihayên pîs didan. Lê tov bi çavan nayên dîtin. — (Mîrzayê Biçûk, Antoine de Saint-Exupéry, werger: Fawaz Husên, Weşanên Nûdem)
• Di menî da pirtikên pir piçûk bi navê tor (spermatosit) hene. Mirov nikare wana bi çava bibîne. Ew di ava meniyê da ajnê dikin. Ev tov (bizir) di gehînêka mêranîyê da, di batîyê mêr da, çêdibin. — (Anatomiya Bedena Mirovan, Huseyin Bektaş, Weşanên Deng)

Herwiha

• tom
• tuxim
• tuxm

Bide ber

• ber
• berhem

Binere herwiha

• tav
• tev

Etîmolojî

• proto-hindûewropî: *teuk- ("malbat, binemal, hoz, tuxm")

• proto-îranî:

avestayî: taoχman- ("binemal, tuxm")

farisiya kevn: taumā- ("binemal, tuxm")

farisî: toxm ("tov") … ^{alfabeya arî}

kurmancî: tov ("tov")

soranî: to, tow ("tov")

hewramî: tom ("tov")

zazakî: tom, toxim ("tov")

sanskrîtî: tokmān- ("binemal, tuxm") ...

Tohum ya tirkî û տոհմ (tohm) ya ermenî ji zimanên îranî hatine wergirtin. Peyva kurmancî "tov" e lê tuxm ji farisî hatiye wergirtin û bi maneyeke piçekê jê cuda. Ev diyardeyeke tîpîk ya kurdî ye, bide ber peyv / peyam.

Çavkanî: Horn p.378, MacKenzie P.134

Jê

• tovçay
• tovik
• tovdank
• tovçîn
• tovreşîn
• tovrind
• tovdar
• tovilk
• tovil
• tovavêtin
• tovrêj
• tovavêj
• tovî

Bi zaravayên din

• Kurmancî: tov
• Soranî: to, tow
• Kurdiya başûrî: tom
• Hewramî: tom
• Zazakî: tom, toxim

Werger

• Bulgarî: семе (seme)
• Erebî: ^?بذرة‎ → ar, ^?الجنس‎ → ar, ^?الزرعة‎ → ar, ^?الصنف‎ → ar, ^?العنصر‎ → ar, ^?الفحا‎ → ar, ^?الفئة‎ → ar, ^?اللقاح‎ → ar, ^?النوع‎ → ar
• Çekî: semeno → cs n
• Almanî: Same → de m, Samen → de m, Saat → de m, Kern → de m, Saatgut → de m, Saatkorn → de
• Farisî: تُخم (toxm), بذر‎ → fa, تخم‎ → fa, دانه‎ → fa
• Fînî: (kasvin) siemen
• Fransî: graine → fr m
• Holendî: zaad → nl
• Mecarî: mag → hu
• Inglîzî: seed (fertilized grain), semen → en, spermato- → en, ^?ordnance → en, ^?pip → en, ^?milt → en, ^?off-spring → en, ^?grain → en
• Îtalî: seme → it m
• Japonî: 種 → ja (たね, táne)
• Latînî: semen → la n
• Polonî: nasienie → pl n, nasionko → pl n
• Portugalî: semente → pt m
• Rusî: семя (sémja), семена (semená) pirjimar
• Slovenî: seme → sl n
• Spanî: semilla → es m
• Swahîlî: mbegu → sw
• Swêdî: frö → sv n
• Telûgûyî: విత్తనం (vittanaM)
• Tirkî: çekirdek → tr, döl → tr, nesil → tr, tohum → tr