dan

Binêre herwiha: -dan

Kurdî[biguhêre]

Bilêvkirin[biguhêre]

IPA^(kilîd): /dɑːn/
Deng (Amed)
Kîtekirin: dan

Lêker 1[biguhêre]

dan (lêkera gerguhêz)
Rehê dema niha: -d-
`RP.` Niha
	ez	didim
	tu	didî
	ew	dide
	em, hûn, ew	didin
Fermanî	Yekjimar	bide
Fermanî	Pirjimar	bidin
Rehê dema borî: -da-
`RP.` Boriya sade
	min	da
	te	da
	wê/wî	da
	me, we, wan	da
Formên din: Tewandin:dan

dan lêkera xwerû, gerguhêz

Diyarî kirin, raber kirin, pêşkêş kirin, araste kirin.
Min gulek da wê.
ː anîn dinyayê, ruh danê.
Xwedê tu kengî dayî?
Jê çêbûn, lê peyda bûn.
Rengê xwe dan. (reng lê peyda bûn, rengîn bûn)

Berhem dan. (berhem pê ve şên bûn)
demên xarinê

Ji wêjeya klasîk[biguhêre]

Ji lebê le'leşeker bêj û ji şekker meke behs
Bi ser enguştê 'eqîqê bide fincana rehîq
Abê heywan te çi yin nav-i ji kewser meke behs— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Bi alfabeyên din[biguhêre]

kurdî-erebî: دان
kurdî-krîlî: дан

Jê[biguhêre]

(Navdêr) dankirin
(Navdêr) danberdan
danbirin
dandanîn
danxistin
dangirtin
(Biwêj) dan ber hev: miqayese kirin
(Biwêj) dan rê: 1) bi rê kirin 2) bi rê ketin, dest bi meşê kirin
(Biwêj) xwe dan agirî: xwe nêzî agirî kirin (daku germ bibe)

Etîmolojî[biguhêre]

Ji proto-îranî *de¹- (“dan”) ji proto-hindûewropî *deh₃- (“dan”). Hevreha soranî [skrîpt hewce ye] (dan-, “dan”), avestayî [skrîpt hewce ye] (da-, “dan”), farisiya kevn da- (“dan”), partî dh- (“dan”), pehlewî dy- (“dan”), farisî [skrîpt hewce ye] (daden-, “dan”), belûçî [skrîpt hewce ye] (dā-, “dan”), hewramî [skrîpt hewce ye] (dā-, “dan”), zazakî dayen- (“dan”), sanskrîtî [skrîpt hewce ye] (dā-, “dan”), yûnanî didonai- (didonai-, “dan”), latînî dare- (“dan”), fransî donner- (“dan”), hîtîtî [skrîpt hewce ye] (dā-, “dan”), semnanî dāī- ("dan")

Çavkanî: Cheung p.44, Watkins p.21, Etymonline

Werger[biguhêre]

Afrîkansî: gee → af
Bambarayî: adi → bm
Çekî: dáti → cs
Danmarkî: give → da
Albanî: dal → sq
Almanî: geben → de, Bezahlung → de m, Steuer → de m, vermitteln → de, vorgeben → de, bezahlen → de, bieten → de, einzahlen → de, erteilen → de, vergeben → de, verpassen → de
Erebî: أعطى‎ → ar (e'ta), ^?منح‎ → ar, ^?الإرفاد‎ → ar, ^?الإعطاء‎ → ar, ^?الإنطاء‎ → ar, ^?الإیلاء‎ → ar, ^?التسدید‎ → ar, ^?الجدوى‎ → ar, ^?الجعل‎ → ar, ^?الحبوة‎ → ar, ^?السجل‎ → ar, ^?الشــبر‎ → ar, ^?الشبرة‎ → ar, ^?الصفد‎ → ar, ^?الصلة‎ → ar, ^?العارفة‎ → ar
Esperantoyî: doni → eo
Farisî: دادن‎ → ar (daden), دادن‎ → fa (daden), باختن‎ → fa, ببخشید‎ → fa, بخشیدن‎ → fa, ^?پرداختن‎ → fa, ^?وعده زمانی‎ → fa
Ferî: geva → fo
Fînî: antaa → fi
Fransî: donner → fr
Holendî: geven → nl
Îdoyî: donar → io
Îbranî: נתן‎ → he
Indonezî: beri → id
Inglîzî: to give → en, rendering → en, upping → en, ^?allocate → en, ^?cereal → en, ^?defray → en, ^?dispose of → en, ^?gave → en, ^?giving → en, ^?grant → en, ^?provide → en, ^?commit sb → en
Inglîziya kevn: giefan → ang
Îtalî: dare → it
Îzlendî: gefa → is
Japonî: くれる → ja (kureru), 上げる → ja (ageru), 下さる → ja (kudasaru) (honorific), 差し上げる → ja (sashiageru) (humble)
Katalanî: donar → ca
Kînyarwandayî: tanga → rw (gutanga)
Latînî: dare → la
Mayayiya yukatekî: siik
Mongolî: өгөх → mn (ögöh), өх → mn (öh)
Norwecî: gi → no
Oksîtanî: donar → oc
Papyamentoyî: duna → pap
Polonî: dać → pl
Portugalî: dar → pt
Romanyayî: da → ro
Rusî: дать → ru (datʹ)
Sirananî: gi → srn
Spanî: dar → es
Swêdî: ge → sv
Tagalogî: bigyán → tl
Tirkî: vermek → tr, aşlık → tr, devran → tr, dönem → tr, eda → tr, eda etmek → tr, gelmek → tr, göce → tr, ifa etmek → tr, ita → tr, lütfetme → tr, ^?tevdi etmek → tr, ^?toka etmek → tr, ^?toslamak → tr, ^?tutmak → tr, ^?uçlanmak → tr

Navdêr 1[biguhêre]

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	dan	dan
Îzafe	dana	danên
Çemandî	danê	danan
Nîşandera çemandî	wê danê	wan danan
Bangkirin	danê	danino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	danek	danin
Îzafe	daneke	danine
Çemandî	danekê	daninan

dan mê

hediye, bexşîn, diyarî

Werger[biguhêre]

Inglîzî: gift → en, grant → en
Tirkî: hediye → tr

Navdêr 2[biguhêre]

dan nêr

Dexl, dexlûdan, genim, ceh, tov.

Bi alfabeyên din[biguhêre]

kurdî-erebî: دان

Herwiha[biguhêre]

Etîmolojî[biguhêre]

Ji proto-hindûewropî *dʰoHnéh₂ (dan, dexl), hevreha avestayî dāna, sanskrîtî धाना • dhānā́, farisî دانه‎ • dāne, pehlewî dān(ag). tane ya tirkî ji zimanekî îranî ye.

Jê[biguhêre]

Werger[biguhêre]

Azerî: taxıl → az, dənli → az, dən → az, toxum → az
Almanî: Korn → de
Erebî: حبوب‎ → ar, حبة‎ → ar
Farisî: دانه‎ → fa, غله‎ → fa, غلات‎ → fa
Inglîzî: seeds → en, grain → en
Tirkî: tohum → tr, tahıl → tr, tane → tr

Navdêr 3[biguhêre]

dan nêr

Eger tiştekê xwe bi deye kesekê/î .
Birayê min pêlava xwe da min. .
Dema serokek yan her yekê pile bilind fermanek dide.
Efserê polîsan ferman da li ser girtina tawanbarî.