Here naverokê

dirêj

Ji Wîkîferheng

Bilêvkirin

[biguhêre]

Rengdêr

[biguhêre]
Pozîtîv Komparatîv Sûperlatîv
dirêj dirêjtir herî dirêj (merkezî)
tewrî dirêj (rojavayî)
dirêjtirîn (soranîzm)
Qelemekî dirêj (li jêr) û yekî kurt (li jor).

dirêj

  1. Bi mesafeya xwe mezin.
    Dijmane: kurt, kin, qut
    Qelemekî dirêj.
    Mêrekî dirêj.
    Rêyeke dirêj.
    Filmekî du saetan dirêj.
    Mesele dûr û dirêj e.
    • Hekkakî bi navê »Zîn« nivîsî
      Destê xwe dirêj kirî ku bînit
      Da qenc nezer bikit bibînit
       — (Ehmedê XanîMem û Zîn~1692)
  2. (tirkmancî) Bilind, bejnbilind.

Bi alfabeyên din

[biguhêre]

Herwiha

[biguhêre]

Hevmane

[biguhêre]

Dijmane

[biguhêre]

Bide ber

[biguhêre]

Etîmolojî

[biguhêre]

    Mîrasmayî ji proto-îranî *dr̥Hgáh (dirêj, dereng), ji proto-hindûîranî *dr̥Hgʰás (dirêj), ji proto-hindûewropî *dl̥h₁gʰós (dirêj).

    Hevreha soranî درێژ (dirêj), hewramî dirêj, belûçî دراج (drac), farisî دراز (deraz, dêraz), farisiya navîn 𐯌𐮲𐮹𐮰𐮿 (dlʾc /drāz/), tacikî дароз (daroz), avestayî 𐬛𐬭𐬁𐬘𐬀𐬵 (drājah, /draceh/).

    Herwiha têkilî zazakî derg, partî 𐫅𐫡𐫄 (d'rǧ) û 𐫅𐫡𐫃 (derǧ), hexamenişî 𐎭𐎼𐎥 (d-r-g /derge/), avestayî 𐬛𐬀𐬭𐬆𐬔𐬀 (darəga, /derige/), osetî даргъ (darǧ), peştûyî لارغه (lā́rǧa), sanskrîtî दीर्घ (dīrghá), hindî दीर्घ (dīrgh), ûrdûyî دیرگھ (dīrgh), rusî до́лгий (dólgiy), bulgarî дълъг (dǎlǎg), makedonî долг (dolg), polonî długi, yûnanî δολιχός (dolixós)... hemû ji proto-hindûewropî *dl̥h₁gʰós.

    Herwiha têkilî peyva kurmancî dereng / direng, soranî دره‌نگ (direng), pehlewî drang (/dreng/), (ji vir pê ve bi maneya "dirêj":) latînî longus (bi ketina D-ya destpêkê), îngilîzî long, portugalî longo, fransî long, îtalî lungo, spanî luengo, romanî lung, îngilîzî long, almanî/danmarkî/holendî/norwecî lang, swêdî lång... hemû ji proto-hindûewropî *dlongʰos.

    Guherîna L-ya hindûewropî bi R di zimanên îranî de diyardeyeke berbelav e. Binêrin bo nimûne: roj, rîx, rûvî...

    Çavkanî:
    • Mallory, J. P.; Adams, D. Q. (2006): The Oxford Introduction to Proto-Indo-European and the Proto-Indo-European World (Oxford Linguistics), New York: Oxford University Press.
    • Pokorny, JuliusFerhenga etîmolojî ya hindûewropî ["Indogermanisches etymologisches Wörterbuch (bi almanî)"], Bern, 1959
    • Расторгуева В. С., Эдельман Д. И. Этимологический словарь иранских языков. [Rastorguyeva V.S., Edelman D.I.: Ferhenga Etîmolojî ya Zimanên Îranî] (bi rûsî) 2000-2011.
    • Tsabolov, R. L.Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010

    Bi zaravayên din

    [biguhêre]
    • Soranî: dirêj
    • Kurdiya başûrî: dirêj
    • Hewramî: dirêj
    • Zazakî: derg

    Werger

    [biguhêre]
    Ev qismê Wergerê ji malûmatên naveroka vê versiyona madeya long a Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

    Rengdêr

    [biguhêre]

    dirêj

    1. dirêj