rîx

Kurdî

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	rîx	rîx
Îzafe	rîxa	rîxên
Çemandî	rîxê	rîxan
Nîşandera çemandî	wê rîxê	wan rîxan
Bangkirin	rîxê	rîxino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	rîxek	rîxin
Îzafe	rîxeke	rîxine
Çemandî	rîxekê	rîxinan

Rîxa hespan.

rîx mê

1. gû, pîsatî (bi taybetî ya ruhn / têrav ya heywanan)

Herwiha

• rêx – Dêrsim

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ڕیخ
• kurdî-krîlî: рих

Jê

• rîtin
• rîxî

Têkildar

• kuşpil
• sep
• zibil

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *ri- yan *rei- ("herikîn"), hevreha rîtin ya kurmancî, rêx ya soranî û zazakî, rîden ("rîtin") ya farisî, îrîte ("rîtin") ya avestayî, rey ("herikîn") ya sanskrîtî, ῥέω (rêw: herikîn ya yûnaniya kevn, rivus ("robar, herik") ya latînî, остров (ostrov: girav: "cihê ku av li dor diherike"), almanî rinnen → de ("bezîn"), inglîzî run → en ("bezîn")...

• proto-hindûewropî: *rei- ("herikîn")

• proto-îranî: *rey- ("rîtin, gû kirin")

avestayî: îrîte- ("rîtin, gû kirin")

pehlewî: rî- ("rîtin, gû kirin")

sogdî: rîm ("---")

farisî: rîden / rī- ("rîtin, gû kirin")

belûçî: rît- / rī- ("rîtin, gû kirin")

sîvendî: rîd- / rīn- ("rîtin, gû kirin")

kurmancî: rîx, rêx ("rîx"), rîtin ("rîtin")

soranî: rêx ("rîx")

zazakî: 'rêx ("rîx")

sanskrîtî: rey- ("herikîn, çipîn")

latînî: rīvus ("herikîn")

almanî: rinnen ("bazdan; herikîn")

inglîzî: run ("bazdan; herikîn") ...

Çavkanî: Cheung p.188, Watkins p.71, Etymonline

Werger

• Aromanî: baligă → roa-rup m
• Erebî: ^?الخذق‎ → ar, ^?الرجع‎ → ar, ^?الرجیع‎ → ar, ^?الروث‎ → ar
• Sirboxirwatî: balega → sh m
• Çekî: hnůj → cs m, mrva → cs m, trus → cs m
• Çînî: 糞 → zh, 粪 (fèn)
• Albanî: pleh → sq m, bajgë → sq m
• Almanî: Dünger → de m, Mist → de m, Dung → de m, ^?Gülle → de m
• Fînî: lanta → fi
• Fransî: excrément → fr n, bouse → fr m
• Samoayî: xaar-walwaal → sm
• Holendî: mest → nl m
• Mecarî: trágya → hu
• Inglîzî: dung → en, manure → en, animal excrement, copro- → en
• Japonî: 肥料 → ja (ひりょう, hiryō)
• Katalanî: adob → ca m, fem → ca m
• Koreyî: 똥 (ttong), 똥거름 (ttong-georeum)
• Sirboxirwatî: gnoj → sh m, gnojivo → sh n
• pitjantjatjarayî: kuna
• Portugalî: fezes → pt, excremento → pt, esterco (animal); bosta, merda → pt, cocô (vulgar)
• Romanyayî: gunoi and, balegă → ro m
• Rusî: кал (kal), навоз (navóz), помёт (pomjót)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: балега mê

  Latînî: balega → la m

• Slovakî: hnoj → sk m
• Spanî: excremento → es m, estiércol → es m
• Tirkî: zibil → tr, dışkı → tr, hayvan pisliği → tr, mayıs → tr
• Yûnanî: κοπριά → el (kopriá)