birîn

 Binêre herwiha: birin

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /bɪˈɾiːn/

• Deng (Amed)

• Kîtekirin: bi·rîn

Lêker 1

birîn (lêkera gerguhêz)
Rehê dema niha: -bir-
RP. Niha
	ez	dibirim
	tu	dibirî
	ew	dibire
	em, hûn, ew	dibirin
Fermanî	Yekjimar	bibire
	Pirjimar	bibirin
Rehê dema borî: -birî-
RP. Boriya sade
	min	birî
	te	birî
	wê/wî	birî
	me, we, wan	birî
Formên din: Tewandin:birîn

birîn lêkera xwerû, gerguhêz, r-ya req

1. bi kêrê yan bivirî yan amûrek devtûj parçe kirin yan qet kirin yan ker kirin

   pate bi meqesê birîn

   dar bi bivirî birîn

   tila xwe bi kêrê birîn

2. sekinandin, rawestandin, dawî lê anîn, bes kirin

   Axiftina xwe birî.

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: بڕین

Herwiha

• birrîn

Jê

• birek
• biriyayî
• birî
• birok
• derbirîn
• vebirîn

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî: *b^hrei- ("birîn"), proto-îranî: *brai- ("birîn"), avestayî: pairi.brī- ("birîn"), partî: bryn- ("birîn"), pehlewî: bryn- ("birîn"), farisî: burrīdan / burr- ("birîn"), belûçî: burrit / burr- ("birîn"), xunsarkî: brīnā / brīn- ("birîn")^{alfabeya arî}, kurdî: Kurm. birīn / bir, soranî:birrîn (-birr-), wirrîn (-wirr-) ("birîn"), hewramî: birriyay / birr- ("birîn") , zazakî: birrnayene / birrn - ("birîn"), sanskrîtî: bhrī- ("ziyan danê"), rusî: brit ("hatin tiraşîn")

Çavkanî: Cheung p.22, Watkins p.13, Etymonline | Pokorny: 166

Werger

• Danmarkî: skære → da
• Erebî: البتر‎ → ar, ^?اقتضب‎ → ar, ^?شرط‎ → ar, ^?الإخترام‎ → ar, ^?الإقتضاب‎ → ar, ^?الإنقطاع‎ → ar, ^?التفریض‎ → ar, ^?التقصل‎ → ar, ^?التقلیم‎ → ar, ^?الجب‎ → ar, ^?الجذم‎ → ar, ^?الجز‎ → ar, ^?الحز‎ → ar, ^?الخصم‎ → ar, ^?الخصومة‎ → ar, ^?القصب‎ → ar, ^?القضب‎ → ar, ^?الكسف‎ → ar, ^?المضاء‎ → ar, ^?المن‎ → ar
• Almanî: schneiden → de, anbeißen → de, beschneiden → de, durchschneiden → de, einkehren → de, einschneiden → de, in Streifen schneiden → de, stutzen → de, ausgeschnitten → de, gespalten → de, ^?hacken → de, ^?Stich → de m, ^?abgehackt → de
• Esperantoyî: tondi → eo, tranĉi → eo
• Farisî: بریدن‎ → fa, بریدن‎ → fa, قطع کردن‎ → fa, ^?انقطاع‎ → fa, ^?پایین آوردن‎ → fa, ^?کم کردن‎ → fa
• Ferî: skera → fo
• Fînî: leikata → fi, katkaista → fi, haava → fi, ruhje → fi, leikkaus → fi
• Fransî: couper → fr
• Frîsî: fykje → fy
• Gaelîka skotî: geàrr → gd
• Holendî: snijden → nl; couperen → nl, snerpen → nl
• Mecarî: vág → hu
• Inglîzî: to cut → en, to cut off → en, to cut up → en, rend → en, ^?cutting → en, ^?exscind → en, ^?hew → en, ^?incision → en, ^?intermittence → en, ^?lop → en, ^?mutilate → en, ^?phlebotomize → en, ^?pretermit → en, ^?scission → en, ^?section → en, ^?sever → en, ^?shear → en, ^?shutoff → en, ^?slash → en, ^?snip → en, ^?truncate → en
• Inglîziya kevn: ceorfan → ang, scieran → ang
• Îtalî: tagliare → it
• Îzlendî: sníða → is
• Japonî: 切る → ja (きる, kiru)
• Katalanî: tallar → ca
• Kînyarwandayî: guca → rw (kuguca)
• Latînî: scalpere → la, secare → la
• Malezî: potong → ms
• Norwecî: skjære → no
• Papyamentoyî: kòrta → pap
• Polonî: ciąć → pl
• Portugalî: cortar → pt, partir → pt, talhar → pt
• Romanyayî: tăia → ro
• Spanî: cortar → es
• Tagalogî: hiwáin → tl, putúlin → tl
• Tirkî: kesmek → tr, kırkmak → tr, biçmek → tr, kesme → tr, ^?fek → tr
• Zuluyî: -sika → zu

Navdêr 1

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	birîn	birîn
Îzafe	birîna	birînên
Çemandî	birînê	birînan
Nîşandera çemandî	wê birînê	wan birînan
Bangkirin	birînê	birînino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	birînek	birînin
Îzafe	birîneke	birînine
Çemandî	birînekê	birîninan

Birînek.

birîn mê, r-ya nerm

1. Ziyana li leşî, şkestina derekî yan xwînhatina ji parçeyekî leşî
   (bi taybetî ji ber ku fîşekek pê ketibe).
   • Avek mehîn im kemter im
     Min cerg û dil bûne birîn
     Sewda û dîn û ebter im— (Feqiyê Teyran ~1620)
   • Û hindek ji wan heyîn esmayêd suryanî, hûrî bûne(fêr bûne), dixwînin. Û bi şîr û bi kêrê bedena xwe dibirrin û birîndar dikin. Lakin xwîn ji birînê bidernakevitin. Dîsanî filhal xweş dibitin û cihê birînê xuya nakitin. — (Mele Mehmûdê Bayezîdî, Amadekar: Jan Dost Adat û Rusûmatnameê Ekradiye, Weşanxaneya Nûbihar, 2010, r. 128, ISBN 9789944360678)

Jê

• birîndar
• birîndarî

Pend

• birînên xencera derman dibin, lê birînên xebera derman nabin

Etîmolojî

  Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

• Afrîkansî: wond → af
• Çekî: rána → cs
• Danmarkî: sår → da
• Albanî: lëndim → sq
• Almanî: Verwundung → de m, Verletzung → de m, Wunde → de m, abbrechen → de, abschneiden → de, Schaden → de n, Schmiss → de n, Trauma → de n, ^?Blessur → de m
• Erebî: جرح (curh), ^?الجرح‎ → ar, ^?القرحة‎ → ar, ^?الكدش‎ → ar, ^?الكلم‎ → ar
• Esperantoyî: vundo → eo
• Farisî: رزوه‎ → fa, ^?نابود شدن‎ → fa, ^?برش‎ → fa, ^?زخم‎ → fa
• Ferî: sár → fo
• Fînî: haava → fi, vamma → fi
• Fransî: blessure → fr, plaie → fr
• Frîsî: blessearring → fy, blessuere → fy, wûne → fy
• Holendî: blessure → nl, verwonding → nl, kwetsuur → nl, wond → nl
• Îdoyî: vundo → io, vunduro → io
• Îbranî: פֶּצַע‎ → he, נֶגַע‎ → he
• Indonezî: luka → id
• Inglîzî: injury → en, wound → en, lesion → en, concussion → en, trauma → en, ulcer → en, score → en, traumatism → en, abridge → en, amputate → en, ^?autotomy → en, ^?keloid → en
• Inglîziya kevn: wund → ang
• Îtalî: ferita → it
• Îzlendî: sár → is
• Katalanî: ferida → ca
• Mayayiya yukatekî: loob
• Oksîtanî: nafra → oc, nafradura → oc, ferida → oc
• Papyamentoyî: erida → pap, herida → pap
• Portugalî: ferida → pt, ferimento → pt, lesão → pt, chaga → pt
• Sirananî: soro → srn
• Spanî: herida → es
• Swêdî: sår → sv
• Tagalogî: súgat → tl
• Tirkî: yara → tr, biçki → tr, biçme → tr, biçmek → tr, ^?kesim → tr, ^?fason → tr, ^?kesik → tr, ^?kırkı → tr, ^?kırkım → tr, ^?takti → tr, ^?tüketim → tr, ^?yontma → tr, ^?yontmak → tr

Lêker 2

birîn lêkera xwerû, gerguhêz

2. qir bûn, qut bûn, qet neman, hîç neman

Herwiha

• biran
• birhan
• birhîn
• birihan
• birihîn
• biriyan
• birîyan
• biryan
• vebiryan

Tewîn

• -bir-

Têkildar

• birandin

Jê

• birî (2)

Werger

• Erebî: انقراض‎ → ar, مجزرة‎ → ar, بتر‎ → ar, قتل جماعي‎ → ar,

Navdêr 2

birîn mê

1. qirbûn, qet neman

Werger

• Inglîzî: genocide → en, extinction → en, holocaust → en

Zazakî

Lêker

birîn

1. Birîn, şuna lêdana ku şop hiştiye, derd.