hê

Kurdî

1. ta niha; ta hingê

hoker

Wate

1. ta niha, heta noke, heya niho:
   Ez hê jî diçim dibistanê.
2. ta hingê, heta wê demê, heya wî wextî:
   Hê nehatibû, ez derketim.
3. ji wê, ji wî, ji wan; ji hindê, ji wê yekê, ji vê yekê:
   Ev hê mezintir e. (Ev ji wê jî mezintir e.)
4. hin yên din jî:
   Hê pirs di serê min de mane.

Herwiha

• hê jî
• hêj
• hêş
• hêşta

Hevwate

• hîn
• hîna
• hêna
• deha

Bide ber

• her
• heta
• tir

Ji

Herwiha hêj, hêjî, hên jî, hîn jî, hîn (3), hevreha farisî هنوز (henûz), pehlewî ehenûz, ji zimanên îranî.

Ji wêjeya klasîk

Me divê periya dilberê
Lê hê li uslûba berê
Lê kifş bibîte ji pencerê— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Werger

• Elmanî: erst ^→ de
• Inglîzî: ^?else ^→ en, ^?more ^→ en, ^?yet ^→ en, ^?further ^→ en, ^?hoy ^→ en, ^?still ^→ en
• Tirkî: hop ^→ tr, daha ^→ tr, hâlâ ^→ tr, ahbap ^→ tr, henüz ^→ tr, ^?bre ^→ tr, ^?ey ^→ tr, ^?hey ^→ tr, ^?hu ^→ tr, ^?yahu ^→ tr, ^?hiş ^→ tr
• Farisî: ^?تا کنون ^→ fa

2. ji "hatin"

lêker

Wate

1. rayê demên niha ji lêkera hatin':
   Ew dihên. (Ew tên.)
   Tu ne dihêyî û ne jî diçî.

Li wir "hê" tewîna lêkera hatin e ku belkî jêdera lêkera "anîn"(handin) jî be ji "hê"+"-andin.

Herwiha

• -ê-

3. navê tîpa ﻫ

Binere: ha (3)