reh

 Binêre herwiha: Reh

Kurdî

Navdêr 1

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	reh	reh
Îzafe	reha	rehên
Çemandî	rehê	rehan
Nîşandera çemandî	wê rehê	wan rehan
Bangkirin	rehê	rehino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	rehek	rehin
Îzafe	reheke	rehine
Çemandî	rehekê	rehinan

Rehên darekê.

reh mê

1. Kok, rewa, rîş, ripî, riç, cille, parçeyên jêrîn yên riwekan (bi taybetî yên di bin axê ve).
2. Binyat, bingeh, serekanî, esil, esas.
   • Min got ku kûçikê wî ji tuxmekî baş, ji reheke kûçikên xweşik bû. — (Biyanî, Albert Camus, Weşanên Nûdem)
3. (nivîsbarî) Rêvebira pergalên xebatê ye, bi gelemperî yên Linuxê.

Ji wêjeya klasîk

• Dê du siyeh sirmeyê çehvên xwe kit
  Xakê rehê yarê seba her sebah
  Toz û xubara seherê ber çimen— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Bikaranîn

• (Lêker) ji reh kirin: ji koka wê / wî birîn yan piçandin
• (Navdêr) jirehkirin
• (Rengdêr) jirehkirî

Jê

• bêreh
• bêrehî
• bêrehîtî
• bêrehtî
• bireh
• birehî
• birehîtî
• birehtî
• rehandin
• rehandî
• rehdar
• rehdarî
• rehdarîtî

• rehdartî
• rehder
• rehderî
• rehderîtî
• rehdertî
• rehdêr
• rehdêrî
• rehdêrîtî
• rehdêrtî
• rehik
• rehiyayî
• rehî
• rehîn
• rehîner
• rehk
• rewik

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *wréh₂ds (reh), hevreha soranî ڕه‌گ‎ (reg), farisî ریشه‎ (rîşe), yûnaniya kevn ῥίζα (rihîza), latînî radix, fransî racine, inglîzî root û wort, swêdî rot û ört, albanî rrënjë. Ji heman rehî: rih / rî, rêv.

Bi zaravayên din

• Soranî: reg, rêşe
• Feylî/Kelhurî: rîşe, reg
• Zazakî: kok, ristim, rîşe

Werger

• Afrîkansî: wortel → af
• Bulgarî: корен (koren)
• Çînî: 根 (gēn)
• Almanî: Wurzel → de m, Wurzeln → de, Nerv → de m
• Erebî: جَذْرٌ (džaðr) ; جُذُور (džuðúːr) pirjimar
• Farisî: ریشه‎ → fa, ریشه‎ → fa
• Fînî: juuri → fi
• Fransî: racine → fr m
• Galîsî: raíz → gl m
• Holendî: wortel → nl
• Mecarî: gyökér → hu
• Îbranî: שורש (šóreš)
• Indonezî: akar → id
• Inglîzî: root → en, nerve → en, radical → en, rootstock → en, vas → en, tendon → en, ^?sinew → en, vein → en
• Îtalî: radice → it m
• Îzlendî: rót → is
• Japonî: 根 → ja (ね, ne)
• Katalanî: arrel → ca m
• Koreyî: 뿌리 (ppuri)
• Sirboxirwatî: koren → sh m
• Latînî: radix → la m
• Latviyayî: sakne yekjimar, saknes pirjimar
• Norwecî: rot → no
• Oksîtanî: raiç → oc m
• Polonî: korzeń → pl m
• Portugalî: raiz → pt m
• Rusî: корень (kóren’), корни (kórni) pirjimar; коренья (koréniya)
• Sirboxirwatî: корен (koren)
• Slovenî: korenina → sl m
• Spanî: raíz → es m, raíces pirjimar
• Swahîlî: mzizi → sw
• Swêdî: rot → sv, rötter pirjimar
• Tagalogî: ugat → tl
• Tirkî: kök → tr, bağ → tr, köken → tr, orijin → tr, damar → tr, ^?ırk → tr
• Ûkraynî: корінь (kórîni), корені (koréni) pirjimar
• Yûnanî: ρίζα (ríza)

Navdêr 2

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	reh	reh
Îzafe	rehê	rehên
Çemandî	rehî	rehan
Nîşandera çemandî	wî rehî	wan rehan
Bangkirin	reho	rehino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	rehek	rehin
Îzafe	rehekî	rehine
Çemandî	rehekî	rehinan

reh nêr

1. (zimannasî) Parçeya peyvan ya herî biçûk
   • Pêşpirtik pirtikên wisan in ku tên berî peyva xwerû yan rehê peyvê yan jî peyva ku ji xwe hin pirtikên din pê ve hene — (Husein Muhammed, Pirtikrêzî anku morfotaksî [arşîv], zimannas.wordpress.com, 12.12.2015)
   • Da-hat-û (da: paşdaçek, hat: rehê dema borî ya lêkera hatinê, û: gîhanek) Çi têkilîya vê bi dema bê ra heye? De were îca safî bike! — (Ewdil Ararat, Ji bo weqfa Mezopotamyayê II [arşîv], Rojnameya Kurdistan, 21.05.2017)
   • Dema kirde diyar be jî, veşartî be jî bi paşgira kesane ya tê pey rehê lêkerê, xwe diyar dike û têgihîştinê dide çêkirin. — (Hesen Huseyin Deniz, Di Zimanê Kurdî de Hevok û Erka Hevokan di Vegotinê de [arşîv], pen-kurd.org)

Werger

• Inglîzî: (word) root → en
• Tirkî: (kelime) kök → tr

Navdêr 3

reh zayend pêwîst e (z=m: mê, z=n: nêr, z=mn: mê û nêr, z=nt: nêtar)

1. Binere: rî