reh

Binêre herwiha: Reh

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /rɛh/
Kîtekirin: reh

Navdêr 1

Tewandina reh
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	reh	reh
Îzafe	reha	rehên
Çemandî	rehê	rehan
Nîşandera çemandî	wê rehê	wan rehan
Bangkirin	rehê	rehino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	rehek	rehin
Îzafe	reheke	rehine
Çemandî	rehekê	rehinan

reh mê

(riweknasî) Parçeyên jêrîn yên riwekan (bi taybetî yên di bin axê ve).
Hevmane: kok, rewa, rîş, ripî, riç, cille
Binyat, bingeh, serekanî, esil, esas.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
(zimannasî) Parçeya peyvan ya herî biçûk
- Pêşpirtik pirtikên wisan in ku tên berî peyva xwerû yan rehê peyvê yan jî peyva ku ji xwe hin pirtikên din pê ve hene — (Husein Muhammed, Pirtikrêzî anku morfotaksî [arşîv], zimannas.wordpress.com, 12.12.2015)
- Da-hat-û (da: paşdaçek, hat: rehê dema borî ya lêkera hatinê, û: gîhanek) Çi têkilîya vê bi dema bê ra heye? De were îca safî bike! — (Ewdil Ararat, Ji bo weqfa Mezopotamyayê II [arşîv], Rojnameya Kurdistan, 21.05.2017)
- Dema kirde diyar be jî, veşartî be jî bi paşgira kesane ya tê pey rehê lêkerê, xwe diyar dike û têgihîştinê dide çêkirin. — (Hesen Huseyin Deniz, Di Zimanê Kurdî de Hevok û Erka Hevokan di Vegotinê de [arşîv], pen-kurd.org)
- Min got ku kûçikê wî ji tuxmekî baş, ji reheke kûçikên xweşik bû. — (Biyanî, Albert Camus, Weşanên Nûdem)
(nivîsbarî) birêvebera pergalên xebatê (bi gelemperî ya Linuxê)
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Ji wêjeya klasîk

Dê du siyeh sirmeyê çehvên xwe kit
Xakê rehê yarê seba her sebah
Toz û xubara seherê ber çimen — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Bikaranîn

(lêker) ji reh kirin: ji koka wê / wî birîn yan piçandin
(navdêr) jirehkirin
(rengdêr) jirehkirî

Jê

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *wréh₂ds (reh), hevreha soranî ڕه‌گ (reg), farisî ریشه (rîşe), yûnaniya kevn ῥίζα (rihîza), latînî radix, fransî racine, îngilîzî root û wort, swêdî rot û ört, albanî rrënjë. Ji heman rehî: rih / rî, rêv.

Bi zaravayên din

Soranî: reg, rêşe
Feylî/Kelhurî: rîşe, reg
Zazakî: kok, ristim, rîşe, reya

Werger

Açehî: ukheue
Afarî: rimid
Afrîkansî: wortel → af
Aklanon: gamot
Albanî: rrënjë → sq mê
Almanî: Wurzel → de mê, Wurzeln → de pirjimar
Altayiya başûrî: тамыр (tamïr), јылтыс (ǰïltïs)
Aragonî: radiz → an
Aromanî: arãdãtsinã mê, zãrãtsinã mê, rãdãtsinã mê
Arrernteyiya rojavayî: artekerre
Asamî: শিয়া (xia), শিপা (xipa)
Asî: gamot
Astûrî: raíz → ast mê
Azerî: kök → az
Bakungî: lakat
Balînî: akah
Baskî: sustrai, zuztar, erro
Başkîrî: тамыр (tamïr)
Belarusî: ко́рань → be nêr (kóranʹ)
Bengalî: মূল → bn (mul)
Berberî:
Taşelhitî: azɣwr nêr
Bilbayî: oka
Bintuluyî: waka
Bulgarî: ко́рен → bg nêr (kóren)
Burmayî: အမြစ် → my (a.mrac)
Çamicuroyî: ijtishi
Çamiya rojhilatî: ꨀꨉꨩ (agha'), ꨉꨩ (gha'), ꨂꨉꨩ (ưgha')
Çeçenî: орам (oram)
Çekî: kořen → cs nêr
Çerokî: ᎤᎿᏍᏕᏜ (uhnasdedla)
Çîçewayî: muzu
Çînî:
Mandarînî: 根 → zh (gēn)
Çoktawî: akshish
Dalmatî: radaica mê
Danmarkî: rod → da giştî
Drungî: vng'reu, shing'reu
Elfdalî: ruota mê
Endonezyayî: akar → id
Erebî: جَذْر → ar nêr (jaḏr)
Erebiya misrî: جدر nêr (gedr)

Erebiya bakûrê şamê: شرش nêr (šereš)

Erebiya iraqî: عرگ nêr (ʕereg)

Erebiya fasî: جدر nêr (ždər)

Erebiya başûrê şamê: شرش nêr (šorš)
Ermenî: արմատ → hy (armat)
Esperantoyî: radiko → eo
Estonî: juur → et
Etiyopiya klasîk: ሥርው (śərw)
Evenkî: ңиңтэ
Farisî: ریشه → fa (riše)
Ferî: rót → fo mê
Fînî: juuri → fi, puunjuuri
Fransî: racine → fr mê
Friyolî: lidrîs
Frîsî: woartel → fy
Gaelîka skotî: freumh nêr
Galîsî: raíz → gl mê
Gotî: 𐍅𐌰𐌿𐍂𐍄𐍃 mê (waurts)
Gurcî: ფესვი (pesvi), ძირი (ʒiri)
Guwaranî: tapo
Haîtî: rasin
Hawayî: aʻa
Higaononî: gamot
Hindî: जड़ → hi (jaṛ)
Hmongî: cag
Holendî: wortel → nl nêr
Îbranî: שורש → he nêr (shóresh)
Îngilîziya kevn: wyrttruma nêr
Îngilîziya navîn: rote, more
Îngilîzî: root → en
Îngriyî: juuri
Îranunî: waged
Îrlendî: fréamh mê
Îsnagî: xamut
Îtalî: radice → it mê
Îu mienî: nzungh
Îzlendî: rót → is mê
Japonî: 根 → ja (ね, ne)
Javayî: oyot
Kalalîsûtî: sorlak
Kamarianî: waar
Kamberayî: amu
Kamiya başûrî: sangp
Kannadayî: ಬೇರು → kn (bēru)
Kaşûbî: kòrzéń
Katalanî: arrel → ca mê
Keçwayî: machu → qu, saphi, sapi → qu
Kirgizî: тамыр → ky (tamır)
Kîkongoyî: mwanzi
Kîlîvîlayî: uula
Komî-zîriyî: вуж (vuž)
Koreyî: 뿌리 → ko (ppuri)
Lakî: бакӏ (baḳ), бакӏру (baḳru)
Latgalî: sakne mê, saknis mê pirjimar
Latînî: rādīx mê
Latviyayî: sakne → lv mê, saknes mê pirjimar
Lawsî: ຮາກ (hāk)
Lezgînî: пун (pun)
Lîgûrî: radiccia mê, reixe mê
Lîtwanî: šaknis → lt
Lîvonî: jūŗ
Lombardî: radis mê
Lueyî: ᦣᦱᧅ (haak)
Luhyayî: kumuzizi
Luksembûrgî: Wuerzel mê
Maguindanaoyî: dalig, bekaw
Malay:
Malezî: اکر

Rûmî: akar → ms
Makedonî: корен nêr (koren)
Malayalamî: വേര് → ml (vērŭ)
Maltayî: għerq nêr
Mançûyî: ᡩᠠ
Mansiya bakurî: та̄р (tār)
Maorî: aka, akaaka
Maranaoyî: bekaw
Marî:
Mariya rojhilatî: вож (vož)
Mecarî: gyökér → hu
Melanauyiya navendî: akah
Misrî:

(wꜣb n)
Mînangkabawî: ure'
Mongolî: үндэс → mn (ündes)
Monî: ရိုဟ်
Nahwatliya klasîk: nelhuatl
Nahwatlî: nelhuatl
Nanayî: дачан (dačan)
Napolîtanî: ràdeca mê
Navajoyî: akétłʼóól
Nedersaksî: Wortel mê
Nepalî: जरा → ne (jarā)
Nîasî: wa'a
Normandî: raichinne, réchinne
Norwecî:
Norweciya bokmålî: rot → no nêr yan mê

Norweciya nînorskî: rot → nn mê
Ojibweyî: ojiibik
Okînawanî: 根 (にー, nī)
Oksîtanî: raiç → oc mê, rasic → oc mê
Oriyayî: ଜଡି (jôḍi)
Oromoyî: hidda, hundee
Oygurî: يىلتىز (yiltiz)
Ozbekî: ildiz → uz
Pacohî: reaih, riêih
Palueyî: waka
Papyamentoyî: rais
Peştûyî: جذر → ps nêr (ǰazr), جرړه → ps mê (ǰárṛa)
Piedmontîsî: rèis mê, radis mê
Pîpîlî: nelwat
Polonî: korzeń → pl nêr
Portugalî: raiz → pt mê
Qazaxî: тамыр (tamyr), түбір (tübır)
Rapanuyî: aka
Rohingyayî: cém
Romagnolî: radìșa mê, ràdga mê
Romancî: ragisch mê, risch mê, rieisch mê
Romanyayî: rădăcină → ro mê
Rusî: ко́рень → ru nêr (kórenʹ), ко́рни → ru nêr pirjimar (kórni), коре́нья → ru pirjimar (korénʹja)
S'gaw karenî: အဂံၢ် (ʼa ghee̱)
Saekî: ร̄าก
Samiya bakurî: ruohtas
Sardînî: radichina mê, arraighina, raichina
Sasakî: akah
Sebwanoyî: gamot
Sicîlî: ràdica → scn mê, ràdiga → scn mê, ràrica → scn mê
Sirboxirwatî:
Kirîlî: ко̏ре̄н nêr, ко̏рије̄н nêr

Latînî: kȍrēn → sh nêr, kȍrijēn → sh nêr
Slaviya kevn:
Kirîlî: корєнь nêr (korenĭ)
Slovakî: koreň nêr
Slovenî: korenina → sl mê
Somalî: xiddid → so
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: kórjeń nêr

Sorbiya jorîn: korjeń nêr
Spanî: raíz → es mê
Swahîlî: mzizi → sw
Swêdî: rot → sv giştî
Şanî: ႁၢၵ်ႈ (hāak)
Tacikî: реша → tg (reša)
Tagal murutî: bakat
Tagalogî: urat, ugat → tl
Tahîtî: aʻa
Tamîlî: வேர் → ta (vēr)
Tarifitî: aẓwar nêr
Tausugî: gamut
Tayiya bakurî: ᩁᩣ᩠ᨠ
Tayî: ราก → th (râak)
Telûgûyî: వేరు → te (vēru)
Ternateyî: utu
Teterî: тамыр → tt (tamır)
Tetûmî: abut
Tirkî: kök → tr
Tirkmenî: kök
Tîbetî: རྩ་བ (rtsa ba)
Tokelawî: aka
Tongî: aka
Toxarî B: witsako
Udî: тум (tum)
Udmurtî: выжы (vyžy)
Ugarîtî: 𐎌𐎗𐎌 (šrš)
Urdûyî: جڑ (jaṛ)
Ûkraynî: ко́рінь → uk nêr (kórinʹ), корі́ння nêtar (korínnja)
Venîsî: raixa → vec mê, rais
Viyetnamî: rễ → vi
Volapûkî: vul → vo
Walonî: raecene → wa mê
Weylsî: gwraidd → cy nêr
Ximêrî: ឫស → km (rɨh)
Yagnobî: риша (riša)
Yakanî: gamut
Yakutî: силис (silis)
Yamdenayî: wakar
Yidîşî: וואָרצל nêr (vortsl)
Yiyiya siçuwayî: ꐴ (njip)
Yûnaniya mariupol: ри́за mê (ríza)
Yûnanî: ρίζα → el mê (ríza)
Kevn: ῥίζα mê (rhíza)
Zêlandî: wortel nêr
Zhuangî: rag
Zuluyî: impande sinif 9/10
ǃKungî: daŋ
ǃXóõ: ǃkʻqái

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara root a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr 2

reh nêr

Binêre: rî