bîr
Jump to navigation
Jump to search
Kurmancî[biguherîne]
[biguherîne]
Zayenda mê ya binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | bîr | bîr | ||
Îzafe | bîra | bîrên | ||
Çemandî | bîrê | bîran | ||
Nîşandera çemandî | wê bîrê | wan bîran | ||
Bangkirin | bîrê | bîrino | ||
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | bîrek | bîrin | ||
Îzafe | bîreke | bîrine | ||
Çemandî | bîrekê | bîrinan |

Cihê parastina bîranînan di mejî de ye
bîr mê
- yad, hafîze, xatîre, hiş, mejî, ser,
şiyan û kapasîteya hişê mirovan ku bûyer qeyd dike û paşî dikare vegerrîne- ji bîrê çûn
- ji bîr kirin, hatin bîrê, anîn bîrê
- Ew di zikê erdê de veşartî ne û xewa xwe dikin, ta ku rojekê tê bîra yekê ji wan şiyar bibe... — (Mîrzayê Biçûk, Antoine de Saint-Exupéry, werger: Fawaz Husên, Weşanên Nûdem)
- Dû re hevalên wî Ferxo û îso hatin bîra wî.— (Firat Cewerî Girtî, Weşanên Nûdem, 1986)
Ji wêjeya klasîk[biguherîne]
- Nepirsî qet hebîb carek
Gelo nayêne bîrê em
Di vê nêçîr û ravê da— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)
Bi alfabeyên din[biguherîne]
Etîmolojî[biguherîne]
Hevreha soranî بیر (bîr) (bîr), zazakî vîr, hewramî wîr, farisî ویر (vîr), بیر (bîr) û بر (bir), pehlewî vîr û vîrek, avestayî vîre-, belûçî gîr... ji zimanên îranî. Her sê formên farisî jî kêm li kar in, li cihê wan یاد (yad) serdest e û van salên dawîn ji farisî bi rêya soranî ketiye kurmancî jî: yad. "Bîr" ya bi maneya "yad" û "bîr" ya bi wateya "çala avê" ji aliyê etîmolojiyê ve ne ji eynî rehî ne.
Jê[biguherîne]
- anîn bîra xwe
- anîn bîrê
- bi bîr anîn
- bîranîn
- bîr birin
- bîrhatin
- hatin bîrê
- ji bîrê birin
- ji bîr kirin
- ji bîrê çûn
- bi bîr xistin
Werger[biguherîne]
- Afrîkansî: herinnering → af
- Bambarayî: hakili → bm
- Çekî: paměť → cs
- Çînî: 记 → zh (jì)
- Danmarkî: erindring → da, hukommelse → da
- Almanî: Andenken → de n, Erinnerung → de m, Gedächtnis → de n, ?Kuhle → de
- Erebî: ذاكرة → ar (dākira), ?الحسبان → ar, ?الدحلة → ar, ?العاثور → ar, ?بئر → ar
- Esperantoyî: memoro → eo
- Farisî: یاد (yad), حافظه (hafizê), خاطره (xatirê), ياد → fa, ?چاه → fa
- Ferî: minni → fo
- Fînî: muisti → fi
- Fransî: mémoire → fr
- Holendî: herinnering → nl(1), geheugen → nl(2), heugenis → nl(3), tussentijdse afrekening → nl, nota → nl, staat → nl(4), gedachtenis → nl, herdenking → nl(5), latentie → nl(6)
- Îdoyî: memoro → io
- Inglîzî: memory → en, recollection → en
- Îtalî: memoria → it
- Japonî: 記憶 → ja (kioku)
- Koreyî: 기억 → ko (gieok)
- Oksîtanî: memòria → oc
- Papyamentoyî: memoria → pap
- Polonî: pamięć → pl
- Portugalî: memória → pt
- Spanî: memoria → es, recuerdo → es
- Swêdî: minne → sv
- Tirkî: anı → tr, bellek → tr, bilinç → tr, dimağ → tr, entelekt → tr, hafıza → tr, hatır → tr, zihin → tr, ?bilinç şuur → tr, ?dimağ hafıza → tr, ?soğulmak → tr
- Yûnanî: μνήμη → el (mními)
- Yûnaniya kevn: μνημοσύνη → grc (mnêmosúnê)
[biguherîne]
bîr mê
- çala çêkirî bo ku ava baranê tê de bicive û mirov bo xwe bi kar bîne
- Bîrên sehrayê tenê qideke di nava xîzê de kolayî ne. — (Mîrzayê Biçûk, Antoine de Saint-Exupéry, werger: Fawaz Husên, Weşanên Nûdem)
- hiş, mejî, ser,
şiyan û kapasîteya hişê mirov ku bûyer û rûdanan tomar bike û karibe şûnda va bîne, ew cih ji serê mirovî yê zanîn û tecrûbeyên wê /wî tê de
Bi alfabeyên din[biguherîne]
Bide ber[biguherîne]
Etîmolojî[biguherîne]
Ji erebî بئر (bîir), hevreha ܒܐܪܐ (bîira) ya aramî, בְאֵר (biê) ya îbranî û bir ya maltayî.
Bi zaravayên kurdî[biguherîne]
- hewramî:
- kurmancî: bîr
- soranî: bîr
- zazakî:
Werger[biguherîne]
- Afrîkansî: put → af
- Bretonî: puñs → br
- Çekî: studna → cs
- Danmarkî: brønd → da
- Almanî: Brunnen → de m
- Erebî: بئر (bîir)
- Esperantoyî: puto → eo
- Farisî: چاه (çah)
- Ferî: brunnur → fo
- Fînî: kaivo → fi
- Fransî: puits → fr
- Holendî: put → nl
- Îdoyî: puteo → io
- Îbranî: באר → he
- Indonezî: sumur → id
- Inglîzî: well → en, pit → en
- Îrlendî: tobar → ga
- Katalanî: pou → ca
- Norwecî: brønn → no
- Slaviya kevn: кладѧѕь → cu m
- Polonî: studnia → pl
- Portugalî: cisterna → pt ; poço → pt
- Rusî: колодец → ru m
- Sirananî: peti → srn
- Sonxayî: day → ses
- Spanî: pozo → es
- Swahîlî: kisima → sw ; shimo → sw
- Tirkî: kuyu → tr
- Yûnanî: πηγάδι → el (pigádhi)
[biguherîne]
![]() |
Çavkaniya vê peyvê tune ye û ji ber wê peyitandina agahiyan ne mimkin e. Ji bo başkirina vê peyvê ji kerema xwe re çavkaniyan pê ve bike. Herwiha binêre gotûbêja li Wîkîferheng:Daxwazên peyitandinê. (+) Li çavkaniyê bigere: "bîr" – nûçe · pirtûk · zanyar · wêne |
bîr nêr
[biguherîne]
bîr mê
- (vexwarina alkoholîk) Guhertoyeke bîre.
Zazakî[biguherîne]
[biguherîne]
bîr nêr
- bîr, çala avê
Soranî[biguherîne]
[biguherîne]
bîr
- bîr, çala avê