şîr

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /ʃiːɾ/
• Kîtekirin: şîr

Navdêr 1

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şîr	şîr
Îzafe	şîrê	şîrên
Çemandî	şîrî	şîran
Nîşandera çemandî	wî şîrî	wan şîran
Bangkirin	şîro	şîrino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şîrek	şîrin
Îzafe	şîrekî	şîrine
Çemandî	şîrekî	şîrinan

perdaqeke şîrî

şîr nêr

1. şileya spî ya ji memikên jinan û ji guhanên candarên din yên mê tê
   (û wisa tê vexwarin yan jî mast yan penîr jê tê çêkirin)

Ji wêjeya klasîk

• Gewher û durra yetîm bê terk-i ser têtin teleb
  Xefletî ew keşşifî şîr dest bi dest hatin ceger
  Go xebînet'ya Mela miskîn me lê ker kir kezeb— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî شیر

Bide ber

• şêr
• şîre

Têkildar

• dew
• jajî
• firo
• mast
• nîvişk
• penîr

Jê

• berşîr
• berşîrî
• ji şîr vekirin
• jişîrvekirî
• şîrî
• şîrîn
• (Lêker) şîr girtin
• (Navdêr) şîrgirtin

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *sṷēid- (şîr), hevreha sanskrîtî क्षीर (kṣîre: şîr), avestayî xşvid- (şîr) farisiya kevn şift- (şîr), farisî شیر‎ (şîr: şîr), partî šift, soranî شیر‎ (şîr) / şîr, zazakî şid / şit, hewramî şot. Herwiha hevreha şil (ruhn, şilî, têrav) ya kurmancî û rehê ksviḍ (şil bûn) ya sanskrîtî. Peyva tirkî süt hevreha ya mongolî sün e û di zimanên kevnar yên altayî de hebû lê belkî deynkirineke kevn ya ji hindûewropî be yan jî peyveke hevbeş ya herdu makezimanan be. Hêjayî gotinê ye ku ev rehê peyva şîr di pirraniya zimanên din yên hindûewropî de peyda nabe lê rehê h₂melg̑- gelek berbelavtir e: latînî mulgeo, yûnanî ἀμέλγω (amelgō), inglîzî milk, rusî молозиво, lîtwanî mélžti, toçarî A malke...

Werger

• Afrîkansî: melk → af
• Nedersaksî: melk → nds mê
• Astûrî: leche → ast mê
• Bambarayî: nɔnɔ → bm
• Baskî: esne → eu
• Bembayî: umukaka → bem, ukukaka → bem
• Sirboxirwatî: mlijeko → sh nêr
• Bretonî: laezh → br nêr
• Bulgarî: мляко (mlǎko)
• Çamoroyî: leche → ch
• Çekî: mléko → cs nêtar
• Çînî: 牛奶 → zh
• Danmarkî: mælk → da
• Dogonî: iru
• Almanî: milch → de mê, Milch → de mê
• Erebî: حليب‎ → ar
• Esperantoyî: lakto → eo
• Estonî: piim → et
• Farisî: شیر‎ → fa
• Ferî: mjólk → fo nêr
• Fînî: maito → fi
• Fransî: lait → fr
• Frîsî: molke → fy
• Samoayî: susu → sm
• Gaelîka skotî: bainne → gd nêr
• Guwaranî: sopa → gn
• Holendî: melk → nl mê
• Mecarî: tej → hu
• Îdoyî: lakto → io
• Îbranî: חלב‎ → he
• Indonezî: susu → id
• Inglîzî: milk → en
• Inglîziya kevn: meolc → ang
• Înterlîngua: lacte → ia
• Înuîtî: immuk → iu
• Îrlendî: bainne → ga nêr
• Îtalî: latte → it nêr
• Îzlendî: mjólk → is nêr
• Japonî: 乳 (chichi)
• Katalanî: ca → ca nêr
• Kîkongoyî: midiki → kg
• Koreyî: 우유 (u.yu)
• Kornî: léth → kw nêr
• Korsîkayî: latte → co nêr
• Sirboxirwatî: mlijeko → sh nêr
• Latînî: lac → la nêr
• Lîmbûrgî: mèlk → li mê
• Lîtwanî: pienas → lt
• Lombardî: latt → lmo nêr
• Makedonî: млеко (mleko)
• Malezî: susu → ms
• Manksî: bainney → gv nêr
• Maorî: miraka-tia → mi
• Norweciya nînorskî: mjølk → nn mê
• Sotoyiya bakur: lebese → nso
• Norwecî: melk → no
• Norweciya bokmålî: melk → no mê
• Oksîtanî: lèit → oc nêr
• Papyamentoyî: lechi → pap
• Polonî: mleko → pl nêtar
• Portugalî: leite → pt nêr
• Oksîtanî: lach mê
• Romanî: ṭut → rom
• Keçwayî: ñuñu → qu
• Romancî: latg → rm nêr
• Romanyayî: lapte → ro nêr
• Rusî: молоко (moloko)
• rwanda: amata
• Sebwanoyî: gatas → ceb
• Şonayî: mukaka → sn
• Sicîlî: latti → scn mê
• Sirananî: merki → srn
• Sirboxirwatî: млеко (mleko)
• Slovakî: mlieko → sk nêtar
• Slovenî: mleko → sl nêtar
• sotoyiya başûr: lebese
• Spanî: leche → es mê
• Swahîlî: maziwa → sw
• Swazî: lú-bîsi → ss
• Swêdî: mjölk → sv g
• Tagalogî: gátas → tl
• Tayî: นม → th (nom)
• Tamîlî: பால் (pāl)
• Teterî: söt → tt
• Tirkî: süt → tr
• Ûkraynî: молоко (moloko)
• Weylsî: llaeth → cy nêr
• Viyetnamî: sữa → vi
• Yûnanî: γάλα (gála)
• Yidîşî: מילך (milx)
• Zuluyî: ubisi; ulubisi

Navdêr 2

şîr nêr

1. çekek devikdirêj e bi gelemperî hinekî tewandî ango çemandî ye
   (mirov bi dest xwe digirin û pê şerr dikin)

Baştir: şûr

Soranî

Navdêr

şîr

1. şîr