şîr
Jump to navigation
Jump to search
Kurmancî[biguherîne]
Bilêvkirin[biguherîne]
[biguherîne]
Zayenda nêr a binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | şîr | şîr | ||
Îzafe | şîrê | şîrên | ||
Çemandî | şîrî | şîran | ||
Nîşandera çemandî | wî şîrî | wan şîran | ||
Bangkirin | şîro | şîrino | ||
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | şîrek | şîrin | ||
Îzafe | şîrekî | şîrine | ||
Çemandî | şîrekî | şîrinan |
şîr nêr
- şileya spî ya ji memikên jinan û ji guhanên candarên din yên mê tê
(û wisa tê vexwarin yan jî mast yan penîr jê tê çêkirin)
Ji wêjeya klasîk[biguherîne]
- Gewher û durra yetîm bê terk-i ser têtin teleb
Xefletî ew keşşifî şîr dest bi dest hatin ceger
Go xebînet'ya Mela miskîn me lê ker kir kezeb— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)
Bi alfabeyên din[biguherîne]
Bide ber[biguherîne]
Têkildar[biguherîne]
Jê[biguherîne]
- berşîr
- berşîrî
- ji şîr vekirin
- jişîrvekirî
- şîrî
- şîrîn
- (Lêker) şîr girtin
- (Navdêr) şîrgirtin
Etîmolojî[biguherîne]
Ji proto-hindûewropî *sṷēid- (şîr), hevreha sanskrîtî क्षीर (kṣîre: şîr), avestayî xşvid- (şîr) farisiya kevn şift- (şîr), farisî شیر (şîr: şîr), partî šift, soranî شیر (şîr) / şîr, zazakî şid / şit, hewramî şot. Herwiha hevreha şil (ruhn, şilî, têrav) ya kurmancî û rehê ksviḍ (şil bûn) ya sanskrîtî. Peyva tirkî süt hevreha ya mongolî sün e û di zimanên kevnar yên altayî de hebû lê belkî deynkirineke kevn ya ji hindûewropî be yan jî peyveke hevbeş ya herdu makezimanan be. Hêjayî gotinê ye ku ev rehê peyva şîr di pirraniya zimanên din yên hindûewropî de peyda nabe lê rehê h₂melg̑- gelek berbelavtir e: latînî mulgeo, yûnanî ἀμέλγω (amelgō), inglîzî milk, rusî молозиво, lîtwanî mélžti, toçarî A malke...
Werger[biguherîne]
- Afrîkansî: melk → af
- Nedersaksî: melk → nds mê
- Astûrî: leche → ast mê
- Bambarayî: nɔnɔ → bm
- Baskî: esne → eu
- Bembayî: umukaka → bem, ukukaka → bem
- Sirboxirwatî: mlijeko → sh nêr
- Bretonî: laezh → br nêr
- Bulgarî: мляко (mlǎko)
- Çamoroyî: leche → ch
- Çekî: mléko → cs nêtar
- Çînî: 牛奶 → zh
- Danmarkî: mælk → da
- Dogonî: iru
- Almanî: milch → de mê, Milch → de mê
- Erebî: حليب → ar
- Esperantoyî: lakto → eo
- Estonî: piim → et
- Farisî: شیر → fa
- Ferî: mjólk → fo nêr
- Fînî: maito → fi
- Fransî: lait → fr
- Frîsî: molke → fy
- Samoayî: susu → sm
- Gaelîka skotî: bainne → gd nêr
- Guwaranî: sopa → gn
- Holendî: melk → nl mê
- Mecarî: tej → hu
- Îdoyî: lakto → io
- Îbranî: חלב → he
- Indonezî: susu → id
- Inglîzî: milk → en
- Inglîziya kevn: meolc → ang
- Înterlîngua: lacte → ia
- Înuîtî: immuk → iu
- Îrlendî: bainne → ga nêr
- Îtalî: latte → it nêr
- Îzlendî: mjólk → is nêr
- Japonî: 乳 (chichi)
- Katalanî: ca → ca nêr
- Kîkongoyî: midiki → kg
- Koreyî: 우유 (u.yu)
- Kornî: léth → kw nêr
- Korsîkayî: latte → co nêr
- Sirboxirwatî: mlijeko → sh nêr
- Latînî: lac → la nêr
- Lîmbûrgî: mèlk → li mê
- Lîtwanî: pienas → lt
- Lombardî: latt → lmo nêr
- Makedonî: млеко (mleko)
- Malezî: susu → ms
- Manksî: bainney → gv nêr
- Maorî: miraka-tia → mi
- Norweciya nînorskî: mjølk → nn mê
- Sotoyiya bakur: lebese → nso
- Norwecî: melk → no
- Norweciya bokmålî: melk → no mê
- Oksîtanî: lèit → oc nêr
- Papyamentoyî: lechi → pap
- Polonî: mleko → pl nêtar
- Portugalî: leite → pt nêr
- Oksîtanî: lach mê
- Romanî: ṭut → rom
- Keçwayî: ñuñu → qu
- Romancî: latg → rm nêr
- Romanyayî: lapte → ro nêr
- Rusî: молоко (moloko)
- rwanda: amata
- Sebwanoyî: gatas → ceb
- Şonayî: mukaka → sn
- Sicîlî: latti → scn mê
- Sirananî: merki → srn
- Sirboxirwatî: млеко (mleko)
- Slovakî: mlieko → sk nêtar
- Slovenî: mleko → sl nêtar
- sotoyiya başûr: lebese
- Spanî: leche → es mê
- Swahîlî: maziwa → sw
- Swazî: lú-bîsi → ss
- Swêdî: mjölk → sv g
- Tagalogî: gátas → tl
- Tayî: นม → th (nom)
- Tamîlî: பால் (pāl)
- Teterî: söt → tt
- Tirkî: süt → tr
- Ûkraynî: молоко (moloko)
- Weylsî: llaeth → cy nêr
- Viyetnamî: sữa → vi
- Yûnanî: γάλα (gála)
- Yidîşî: מילך (milx)
- Zuluyî: ubisi; ulubisi
[biguherîne]
şîr nêr
- çekek devikdirêj e bi gelemperî hinekî tewandî ango çemandî ye
(mirov bi dest xwe digirin û pê şerr dikin)
Baştir: şûr
Soranî[biguherîne]
[biguherîne]
şîr