şîr

Kurdî

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şîr	şîr
Îzafe	şîrê	şîrên
Çemandî	şîr(î)	şîran
Nişander a çemandî	wî şîrî	wan şîran
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şîrek	şîrin
Îzafe	şîrekî	şîrine
Çemandî	şîrekî	şîrinan

perdaqeke şîrî

navdêr, nêr

1. berhemê ji memik û guhanan

Wate

1. şileya spî ya ji memikên jinan û ji guhanên candarên din yên mê tê
   (û wisa tê vexwarin yan jî mast yan penîr jê tê çêkirin)

Ji wêjeya klasîk

• Gewher û durra yetîm bê terk-i ser têtin teleb
  Xefletî ew keşşifî şîr dest bi dest hatin ceger
  Go xebînet'ya Mela miskîn me lê ker kir kezeb— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî شير

Bide ber

• şêr
• şîre

Têkildar

• dew
• jajî
• firo
• mast
• nîvişk
• penîr

Bikaranîn

Lêker:

• şîr girtin

Navdêr:

• şîrgirtin

Ji

Ji proto-hindûewropî *sṷēid- (şîr), hevreha sanskrîtî क्षीर (kṣîre: şîr), avestayî xşvid- (şîr) farisiya kevn şift- (şîr), farisî شير (şîr: şîr), partî šift, soranî شير / şîr, zazakî şid / şit, hewramî şot. Herwiha hevreha şil (ruhn, şilî, têrav) ya kurmancî û rehê ksviḍ (şil bûn) ya sanskrîtî. Peyva tirkî süt hevreha ya mongolî sün e û di zimanên kevnar yên altayî de hebû lê belkî deynkirineke kevn ya ji hindûewropî be yan jî peyveke hevbeş ya herdu makezimanan be. Hêjayî gotinê ye ku ev rehê peyva şîr di pirraniya zimanên din yên hindûewropî de peyda nabe lê rehê h₂melg̑- gelek berbelavtir e: latînî mulgeo, yûnanî ἀμέλγω (amelgō), inglîzî milk, rusî молозиво, lîtwanî mélžti, toçarî A malke...

Jê

• berşîr
• berşîrî
• ji şîr vekirin
• jişîrvekirî
• şîrî
• şîrîn

Werger

• Afrîkansî: melk ^→ af
• Nedersaksî: melk ^→ nds nêr
• Astûrî: leche ^→ ast nêr
• Bambarayî: nɔnɔ ^→ bm
• Baskî: esne ^→ eu
• Bembayî: umukaka ^→ bem, ukukaka ^→ bem
• Bosnî: mlijeko ^→ bs nêr
• Bretonî: laezh ^→ br nêr
• Bulgarî: мляко (mlǎko)
• Çamoroyî: leche ^→ ch
• Çekî: mléko ^→ cs nêtar
• Çînî: 牛奶 ^→ zh
• Danmarkî: mælk ^→ da
• Dogonî: iru
• Elmanî: milch ^→ de nêr, Milch ^→ de nêr
• Erebî: حليب ^→ ar
• Esperantoyî: lakto ^→ eo
• Estonî: piim ^→ et
• Farisî: شير ^→ fa, شیر ^→ fa
• Ferî: mjólk ^→ fo nêr
• Fînî: maito ^→ fi
• Frensî: lait ^→ fr
• Frîsî: molke ^→ fy
• Samoayî: susu ^→ sm
• Gaelîka skotî: bainne ^→ gd nêr
• Guwaranî: sopa ^→ gn
• Holendî: melk ^→ nl nêr
• Mecarî: tej ^→ hu
• Îdoyî: lakto ^→ io
• Îbranî: חלב ^→ he
• Indonezî: susu ^→ id
• Inglîzî: milk ^→ en
• Inglîziya kevn: meolc ^→ ang
• Interlingua: lacte ^→ ia
• Înuîtî: immuk ^→ iu
• Îrî: bainne ^→ ga nêr
• Îtalî: latte ^→ it nêr
• Îzlendî: mjólk ^→ is nêr
• Japonî: 乳 (chichi)
• Katalanî: ca ^→ ca nêr
• Kîkongoyî: midiki ^→ kg
• Koreyî: 우유 (u.yu)
• Kornî: léth ^→ kw nêr
• Korsîkayî: latte ^→ co nêr
• Xirwatî: mlijeko ^→ hr nêr
• Latînî: lac ^→ la nêr
• Lîmbûrgî: mèlk ^→ li nêr
• Lîtwanî: pienas ^→ lt
• Lombardî: latt ^→ lmo nêr
• Makedonî: млеко (mleko)
• Malezî: susu ^→ ms
• Manksî: bainney ^→ gv nêr
• Maorî: miraka-tia ^→ mi
• Norwecî (nynorsk): mjølk ^→ nn nêr
• Sepedî: lebese ^→ nso
• Norwecî: melk ^→ no
• Norwecî (bokmål): melk ^→ nb nêr
• Oksîtanî: lèit ^→ oc nêr
• Papyamentoyî: lechi ^→ pap
• Polonî: mleko ^→ pl nêtar
• Portugalî: leite ^→ pt nêr
• Oksîtanî: lach nêr
• Romî: ṭut ^→ rom
• Keçwayî: ñuñu ^→ qu
• Romancî: latg ^→ rm nêr
• Romanî: lapte ^→ ro nêr
• Rusî: молоко (moloko)
• rwanda: amata
• Sebwanoyî: gatas ^→ ceb
• Şonayî: mukaka ^→ sn
• Sicîlî: latti ^→ scn nêr
• Sirananî: merki ^→ srn
• Sirbî: млеко (mleko)
• Slovakî: mlieko ^→ sk nêtar
• Slovenî: mleko ^→ sl nêtar
• sotoyiya başûr: lebese
• Spanî: leche ^→ es nêr
• Swahîlî: maziwa ^→ sw
• Swazî: lú-bîsi ^→ ss
• Swêdî: mjölk ^→ sv c
• Tagalogî: gátas ^→ tl
• tah*: haʼari ^→ tah
• Tayî: นม ^→ th
• Tamîlî: பால் (pāl)
• Teterî: söt ^→ tt
• Tirkî: süt ^→ tr
• Ukraynî: молоко (moloko)
• Weylsî: llaeth ^→ cy nêr
• Viyetnamî: sữa ^→ vi
• Yewnanî: γάλα (gála)
• Yidîşî: מילך (milx)
• Zuluyî: ubisi; ulubisi

2. çekek

1. çekek devikdirêj e bi gelemperî hinekî tewandî ango çemandî ye
   (mirov bi dest xwe digirin û pê şerr dikin)

Baştir: şûr

Soranî

navdêr

wate

1. şîr