şîr

Binêre herwiha: sir, sirr, sîr, şir, şirr, û sır

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /ʃiːɾ/
Deng (Bidlîs)
Kîtekirin: şîr

Navdêr 1

Tewandina şîr
Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şîr	şîr
Îzafe	şîrê	şîrên
Çemandî	şîrî	şîran
Nîşandera çemandî	wî şîrî	wan şîran
Bangkirin	şîro	şîrino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şîrek	şîrin
Îzafe	şîrekî	şîrine
Çemandî	şîrekî	şîrinan

şîr nêr

Şileya spî ya ji memikên jinan û ji guhanên candarên din yên mê tê (û wisa tê vexwarin yan jî mast yan penîr jê tê çêkirin).
- Inzalê legen nuzûlê ibrîq
  Tesʿîd kirin bi qer û inbîq
  Memzûc-i şebîhê şîr û şekker — (Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692)

Bi alfabeyên din

Jê

Têkildar

Bide ber

şêr
şîre

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *sṷēid- (“şîr”).

Hevreha sanskrîtî क्षीर (kṣîre, “şîr”), avestayî 𐬑𐬱𐬎𐬎𐬌𐬛- (xšuuid- /⁠xşvid-⁠/, “şîr”) farisiya kevn [skrîpt hewce ye] (şift-, “şîr”), farisî شیر (şîr, “şîr”), partî [skrîpt hewce ye] (šift), soranî شیر (şîr), zazakî şid / şit, hewramî şot.

Herwiha hevreha şil (“ruhn, şilî, têrav”) ya kurmancî û rehê [skrîpt hewce ye] (ksviḍ, “şil bûn”) ya sanskrîtî.

Peyva tirkî süt hevreha ya mongolî ᠰᠦᠨ (sün) e û di zimanên kevnar yên altayî de hebû lê belkî deynkirineke kevn ya ji hindûewropî be yan jî peyveke hevbeş ya herdu makezimanan be. Hêjayî gotinê ye ku ev rehê peyva şîr di pirraniya zimanên din yên hindûewropî de peyda nabe lê rehê *h₂melg̑- gelek berbelavtir e: latînî mulgeo, yûnanî ἀμέλγω (amélgō), îngilîzî milk, rusî молозиво (molozivo), lîtwanî mélžti, toçarî A malke...

Werger

Abxazî: ахш (āxš)
Açangî: nauh
Adîgeyî: щэ (śɛ)
Afarî: can
Afrîkansî: melk → af
Aguarunayî: munȼu
Aklanon: gatas
Albanî: qumësht → sq nêr, tambël → sq nêr (Kosovo)
Albanî: klëmsh
Almanî: Milch → de mê
Elmanîşî: Milch mê

Almaniya Pennsylvania: Millich mê
Altayiya başûrî: сӱт (süt)
Amazîxiya fasî: ⴰⵛⴼⴼⴰⵢ (acffay), ⴰⴽⵯⴼⴰⵢ (akʷfay), ⴰⵖⵖⵓ (aɣɣu), ⴰⵖⵓ (aɣu)
Amharî: ወተት (wätät)
Aragonî: leit → an, let
Aramî:
Siryaniya klasîk: ܚܠܒܐ nêr (ḥaləḇā)

Aramiya babîlonî ya cihûyî: חַלְבָּא nêr (ḥalbā)
Arapaho: beθéneč
Aromanî: lapte
Asamî: গাখীৰ (gakhir)
Astûrî: lleche → ast nêr yan mê, tsechi nêtar
Atîkamekwî: tcotcocanapo
Avarî: рахь (rax̂)
Awadhî: दूध (dūdh)
Aymarayî: millk'i
Aynuyî: トペ (tope)
Azerî: süd → az
Bambarayî: nɔnɔ
Banyumasanî: susu
Baskî: esne → eu
Başkîrî: һөт (höt)
Batsbî: შურ (šur)
Bayerî: Mille, Muich
Belarusî: малако́ → be nêtar (malakó)
Belûçî: شیر (šír)
Bengalî: দুধ → bn (dudh)
Bextiyarî: شیر (šir)
Bîkoliya naverast: gatas
Bîslamayî: susu
Brahuiyî: palle
Bretonî: laezh → br nêr
Bulgarî: мля́ко → bg nêtar (mljáko)
Burmayî: နို့ → my (nui.)
Buryatî: һүн (hün)
Cingphoyî: chyu
Conxayî: འོ་མ ('o ma)
Çamicuroyî: tensa
Çeçenî: шура (šura)
Çekî: mléko → cs nêtar
Çerokî: ᎤᏅᏗ (unvdi)
Çeyenî: matana
Çîçewayî: mkaka
Çînî:
Kantonî: 奶 (naai⁵), 乳 (jyu⁵)

Dunganî: нэзы (nezɨ)

Mandarînî: 奶 → zh (nǎi), 乳 → zh (rǔ), 乳汁 → zh (rǔzhī), 牛乳 → zh (niúrǔ)

Minnanî: 奶 → zh-min-nan (leng/ni/nai)

Wuyî: 乳, 奶
Çukçî: лывээръын (lyvėėrʺyn)
Çuvaşî: сӗт (sĕt)
Çûkî: minik
Danmarkî: mælk → da giştî
Dargwayî: ниъ (niʾ)
Divehî: ކިރު (kiru)
Dogrîbî: ejietʼò
Elfdalî: mjok mê
Endonezyayî: susu → id
Erebî: حَلِيب → ar nêr (ḥalīb), لَبَن → ar nêr (laban)
Erebiya misrî: لبن nêr (laban)

Erebiya kendavî: حليب nêr (ḥalīb)

Erebiya hîcazî: حليب nêr (ḥalīb)

Erebiya fasî: حليب nêr (ḥlīb)

Erebiya başûrê şamê: حليب nêr (ḥalīb)

Erebiya başûrê şamê: حليب nêr (ḥalīb)
Ermenî: կաթ → hy (katʻ)
Erzayî: ловсо (lovso)
Esperantoyî: lakto → eo
Estonî: piim → et
Etiyopiya klasîk: ሐሊብ (ḥälib)
Evenî: өкэнь (ökəņ)
Evenkî: укумни (ukumņi)
Eweyî: notsi
Extremaduranî: lechi mê
Farisî: شیر → fa (šir)
Fatalukuyî: ami
Fenîkî: 𐤇𐤋𐤁 (ḥlb)
Ferî: mjólk → fo mê
Fînî: maito → fi
Fransî: lait → fr nêr
Friyolî: lat
Frîsiya bakur: molke mê
Frîsiya saterlandî: Molk mê
Frîsî: molke → fy giştî
Fulahî: kosam
Gaelîka skotî: bainne nêr
Gagawzî: süt
Galîsî: leite → gl nêr
Garhwaliyî: दूद (dūd)
Gotî: 𐌼𐌹𐌻𐌿𐌺𐍃 mê (miluks)
Gujaratî: દૂધ nêtar (dūdh)
Gurcî: რძე (rʒe)
Guwaranî: kamby → gn
Haîtî: lèt
Hawayî: waiū
Hawsayî: madara → ha, nono → ha
Hindî: दूध → hi nêr (dūdh)
Hmongî: mis
Holendî: melk → nl mê
Îbranî: חָלָב → he nêr (khaláv)
Îdoyî: lakto → io
Îngilîziya kevn: meolc mê
Îngilîzî: milk → en
Îngriyî: maito
Îngûşî: шура (šura)
Înterlîngua: lacte → ia
Înuîtî: ᐃᒻᒧᒃ (immok)
Înupîakî: immuk
Îrlendî: bainne → ga nêr
Îrlendiya kevn: lacht nêr, bainne nêr
Îsnagî: xatta
Îtalî: latte → it nêr
Îzlendî: mjólk → is mê
Japonî: 乳 → ja (ちち, chichi), 乳汁 → ja (にゅうじゅう, nyūjū), ミルク → ja (miruku), 牛乳 → ja (ぎゅうにゅう, gyūnyū)
Javayî: susu
Jumjumî: aak
Kabardî: шэ (šɛ)
Kalalîsûtî: immuk
Kalmîkî: үсн (üsn)
Kambaatayî: ado
Kannadayî: ಹಾಲು → kn (hālu)
Kanuriyî: câm
Karaçay-balkarî: сют (süt)
Karelî: maido
Kaşûbî: mlékò nêtar
Katalanî: llet → ca mê
Keçwayî: wilali
Keşmîrî: دۄد → ks (dọd), द्वद (dwad)
Ketî: mamul
Kirgizî: сүт → ky (süt)
Kîkûyûyî: iria sinif 5
Kîngalî: කිරි → si (kiri)
Kînyarwandayî: amata sinif 6
Kîrîbatî: miriki
Komî-permyakî: йӧв (jöv)
Konkanî: dud
Koreyî: 젖 → ko (jeot), 유즙(乳汁) (yujeup), 밀크 (milkeu), 우유(牛乳) (uyu)
Kornî: leth nêr
Korsîkayî: latti → co nêr
Kreyoliya guinea-bissau: liti
Krî: ᒎᒎᔑᓈᐴ (coocooshinaapoo)
Ladakhiyî: འོ་མ ('o ma)
Ladînoyî: leche mê
Lahndayî: ਦੁੱਧ (duddh)
Lakotayî: asáŋpi
Lamboyayî: huhhu
Latgalî: pīns
Latînî: lac → la nêtar
Latviyayî: piens → lv nêr
Lawsî: ນ້ຳນົມ → lo (nam nom), ນົມ → lo (nom)
Lazî: ბჯა (bca)
Lezgînî: нек (nek)
Lhao voyî: nug', nung: nug'
Lingalayî: míliki sinif 9/10
Lîgûrî: læte nêr
Lîmbûrgî: mèlk → li nêr
Lîtwanî: pienas → lt nêr
Lîvonî: sēmḑa
Lombardî: latt, lacc
Lueyî: ᦓᧄᧉᦓᦳᧄᧉ (nam²num²), ᦓᧄᧉᦓᦳᧄᧉᦷᦣ (nam²num²ho)
Luksembûrgî: Mëllech → lb mê
Mòçenoyî: milch mê
Maguindanaoyî: gatas
Makasaeyî: amirae
Makedonî: млеко nêtar (mleko)
Malayalamî: പാൽ → ml (pāl)
Malezî: susu → ms
Maltayî: ħalib nêr
Mançûyî: ᠰᡠᠨ
Manksî: bainney nêr
Maorî: waiū, miraka → mi
Maranaoyî: gatas
Maratî: दूध → mr (dūdh)
Marî:
Mariya rojhilatî: шӧр (šör)
Marîkopayî: ma
Mecarî: tej → hu
Megrelî: ბჟა (bža)
Misrî:

(jrṯt mê)
Mînangkabawî: dadiah
Mîrandî: lheite nêr
Mokşayî: лофца (lofca)
Mongolî:
Kirîlî: сүү → mn (süü)

Mongolî: ᠰᠦᠨ (sün), ᠰᠦ᠋ (sü)
Monî: ဍာ်တှ်
Mwanî: masiwa
Nahwatliya klasîk: chīchīhualāyōtl
Napolîtanî: latte nêtar
Navajoyî: abeʼ
Nedersaksî:
Saksoniya jêrîn ya holendî: melk mê

Almaniya jêrîn a almanî: Melk mê
Nepalî: दुध → ne (dudh), दूध (dūdh)
Newarî: दुरु (duru)
Ngarrindjerî: ngumperi
Normandî: lait nêr
Nornî: likk
Norwecî:
Norweciya bokmålî: melk → no nêr yan mê, mjølk → no nêr yan mê

Norweciya nînorskî: mjølk mê
Ojibweyî: doodooshaaboo
Okînawanî: うしぬちー (ʼushinuchī)
Oksîtanî: lach → oc nêr, lait → oc mê
Oriyayî: କ୍ଷୀର → or (kṣīrô), ଦୁଧ → or (dudhô)
Oromoyî: aannan → om
Osageyî: paazénii
Osetî: ӕхсыр (æxsyr)
Osmanî: سوت (süt), حلیب (halîb), لبن (leben), شیر (şîr)
Oygurî: سۈت → ug (süt)
Ozbekî: sut → uz
Palî: duddha nêtar, khīra nêtar
Peştûyî: شيدې → ps mê (šide)
Piedmontîsî: làit nêr
Pîrahayî: xíbogi
Pîttcantcatcarayî: ipi, milka
Plodîşî: Malkj mê
Polabî: mlåkă nêtar
Polonî: mleko → pl nêtar
Portugaliya kevn: leite, leyte
Portugalî: leite → pt nêr
Prusiya kevn: daddan nêtar
Puncabî: ਦੁੱਧ nêr (duddha)
Qazaxî: сүт → kk (süt)
Qiptî:
Bohaîrî: ⲉⲣⲱϯ nêr (erōti)

Sahîdî: ⲉⲣⲱⲧⲉ nêr (erōte)
Rohingyayî: dut
Romagnolî: làt nêr, lat nêr
Romancî: latg nêr, lat
Romanî: thud nêr
Romanyayî: lapte → ro nêtar
Rusî: молоко́ → ru nêtar (molokó)
Rusînî: молоко́ nêtar (molokó)
Sahoyî: xan
Samî:
Samiya înarî: mielkki

Samiya kildînî: ма̄ййт (mājjt)

Samiya bakurî: mielki

Samiya skoltî: mieˊlǩǩ
Samoayî: susu → sm
Samogîtî: pėins nêr
Sanskrîtî: दुग्ध → sa nêtar (dugdha), क्षीर → sa nêtar (kṣīra), पायस → sa nêtar (pāyasa)
Santalî: ᱛᱳᱚ (toô)
Sardînî: late, lati
Sebwanoyî: gatas, letse
Sicîlî: latti → scn nêr
Sidamoyî: ado
Sindhî: شير (šīru)
Sirboxirwatî:
Kirîlî: мле́ко nêtar, млије́ко nêtar, мли́ко nêtar

Latînî: mléko → sh nêtar, mlijéko → sh nêtar, mlíko nêtar
Sîlhetî: ꠖꠥꠗ (dudó)
Skotî: milk
Slaviya kevn:
Kirîlî: млѣко nêtar (mlěko)

Glagolîtîk: ⰿⰾⱑⰽⱁ nêtar (mlěko)
Slaviya rojavayî ya kevn: молоко nêtar (moloko)
Slovakî: mlieko → sk nêtar
Slovenî: mleko → sl nêtar
Somalî: caano → so nêr
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: mloko nêtar

Sorbiya jorîn: mloko nêtar
Sotoyiya başûr: lebese → st
Spanî: leche → es mê
Sundanî: susu
Sûmerî: 𒂵 (GA)
Svanî: ლჷჯე (ləǯe)
Swahîlî: maziwa → sw
Swêdî: mjölk → sv giştî
Şanî: ၼမ်ႉၼူမ်း (nâ̰m núum)
Şerpayî: འོ་མ ('o ma)
Şonayî: mukaka
Şorî: сӱт (süt)
Tacikî: шир → tg (šir)
Tagalogî: gatas → tl
Tahîtî: ha'ari
Talişî: شت (šət)
Tamîlî: பால் → ta (pāl)
Tarifitî: aɣi nêr
Tausugî: gatas
Tayî: น้ำนม → th (náam-nom), นม → th (nom)
Telûgûyî: పాలు → te (pālu), క్షీరము → te (kṣīramu)
Ternateyî: susu
Teteriya krîmî: süt
Teterî: сөт → tt (söt)
Tetûmî: susubeen
Tigrînî: ጸባ (ṣäba)
Tirkî: süt → tr
Tirkmenî: süýt
Tîbetî: འོ་མ ('o ma)
Tokpisinî: susu
Tongî: hu'akau
Toxarî A: malke
Toxarî B: malkwer
Tswanayî: maši sinif 6
Tuluyî: ಪೇರ್ (pēr)
Tuvanî: сүт (süt)
Tûpiya kevn: kamby
Udmurtî: йӧл (jöl)
Ugarîtî: 𐎈𐎍𐎁 (ḥlb)
Urdûyî: دودھ nêr (dūdh)
Ûkraynî: молоко́ → uk nêtar (molokó)
Vendayî: mafhi, mukhaha
Venîsî: lat → vec
Vepsî: maid
Viyetnamî: sữa → vi
Volapûkî: milig → vo
Voroyî: piim
Walonî: laecea → wa nêr
Warayî: gatas
Weylsî: llaeth → cy, llefrith → cy nêr
Wîlamowî: myłich mê
Wolofî: meew → wo
Wutunhuayî: naize
Xakasî: сӱт (süt)
Ximêrî: ទឹកដោះ → km (tɨkdɑh), ទឹកដោះគោ (tɨkdɑhkoo)
Xosayî: ubisi sinif 11
Yagarayî: ammoo
Yakanî: gatas
Yakutî: үүт (üüt)
Yaoyî: wuma
Yidîşî: מילך mê (milkh)
Yorubayî: wàrà
Yupîkiya navendî: muluk'uuq
Yûnanî: γάλα → el nêtar (gála)
Kevn: γάλα nêtar (gála)
Zhuangî: cij, neq, maknah
Zuluyî: ubisi → zu sinif 11
ǃXóõ: gǂqhèẽ

Navdêr 2

şîr nêr

(Badînî) Guhartoyeke şûr.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Soranî

Navdêr

şîr

şîr
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]