tîr
Here nagîvasyonê
Here lêgerînê
Kurdî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
[biguhêre]
Zayenda mê ya binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | tîr | tîr | ||
Îzafe | tîra | tîrên | ||
Çemandî | tîrê | tîran | ||
Nîşandera çemandî | wê tîrê | wan tîran | ||
Bangkirin | tîrê | tîrino | ||
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | tîrek | tîrin | ||
Îzafe | tîreke | tîrine | ||
Çemandî | tîrekê | tîrinan |

tîr mê
- (çek) Çekek seriktûj e ku ji kevanê tê avêtin.
- Eger ku awir tîr bin, çav û birû jî kevan in. Di helbestan de wekî evîndar birûyên xwe xwar bike ev mîna kevanê vedikişe, tê pejirandin. Birû ji ber ku tîra herî dijwar biaveje xwe vedikişîne. — (Di Helbestên Melayê Bateyî de Evîn û Hezkirin, Reşît Rojdar Yildiz, Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi)
- Ji wê rojê dizanî min
Ko yar ew tîr li cergê da
Gelo dîsa bibînim ez— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)
- Reş e weke qîrê,
Rast e weke tîrê.
Bi alfabeyên din[biguhêre]
Etîmolojî[biguhêre]
Hevreha soranî تیر (tîr), farisî تیر (tîr), tacikî тир (tîr), pehlewî tigr, avestayî tiẍre-, tiẍri-, ji zimanên îranî. Herwiha bide ber sûmerî 𒋾 (ti: tîr)
Bide ber[biguhêre]
Jê[biguhêre]
Bi zaravayên din[biguhêre]
- Soranî: تیر (tîr)
Werger[biguhêre]
- Afrîkansî: pyl → af
- Bretonî: saezh: bir → br
- Bulgarî: стрела → bg (strela)
- Çekî: šíp → cs
- Çînî: 箭 → zh
- Danmarkî: pil → da
- Albanî: shigjetë → sq
- Almanî: Pfeil → de m, Achse → de m, steif → de
- Erebî: سهم (sehm), ?السفیق → ar, ?السهم → ar, ?الصنیع → ar, ?النبل → ar, ?النشاب → ar, ?النشابة → ar, ?بنات العجز → ar, ?ثخین → ar, ?خاثر → ar
- Esperantoyî: sago → eo
- Estonî: nool → et
- Farisî: تیر → fa, تیره → fa, ?آسه → fa, ?پیکان → fa, ?تیرک → fa, ?خدنگ → fa, ?رنگ تیره → fa, ?سیاره تیر → fa, ?غلیظ → fa, ?کثیف → fa, ?محور → fa
- Fînî: nuoli → fi
- Fransî: flèche → fr
- Friyolî: frece → fur
- Galîsî: frecha → gl
- Guwaranî: hu’y → gn
- Gujaratî: બાણ → gu (bāṇ)
- Hindî: बाण तीर शर
- Holendî: pijl → nl
- Mecarî: nyílvessző → hu
- Îdoyî: flecho → io
- Îbranî: חץ → he
- Inglîzî: arrow → en, pycno- → en, ?cord → en, ?dilatant → en, ?sagitta → en, ?slab → en, ?Mercury → en, ?rolling pin → en
- Îtalî: freccia → it, dardo → it, strale → it
- Japonî: 矢 → ja
- Katalanî: fletxa → ca
- Kînyarwandayî: umwambi → rw
- Sirboxirwatî: strijela → sh
- Latînî: sagitta → la, telum → la
- Lîmbûrgî: piel → li
- Masayî: em'bae → mas
- Malagasî: flesy → mg
- Malezî: anak panah → ms
- Maratî: बाण → mr (bāṇ)
- Mokşayî: nal → mdf (nal)
- Napolîtanî: frezza → nap
- Papyamentoyî: flecha → pap
- Polonî: strzała → pl
- Portugalî: flecha → pt
- Peştûyî: غشۍ → ps
- Puncabî: ਬਾਣ → pa (bāṇ)
- Keçwayî: wach'i wachi
- Rapanuyî: te'a → rap
- Romanyayî: sageata → ro
- Rusî: стрела → ru (strela)
- Samiya bakurî: njuolla → se
- Sanskrîtî: वाण → sa (vāṇa)
- Tswanayî: motswi → tn, motsu → tn
- Sotoyiya başûr: motsu → st
- Spanî: flecha → es, saeta → es
- Swahîlî: mshale → sw
- Swêdî: pil → sv
- Tayî: ลูกศร: ลูกธนู → th
- Tetûmî: rama-isin → tet
- Tirkî: ok → tr, merdane → tr, ağdalı → tr, oklava → tr, taife → tr, tıkız → tr, ?Merkür → tr, ?ok demiri → tr, ?konsantre → tr, ?koyu → tr
- Urdûyî: تير → ur
- Weylsî: saeth → cy
- Flamiya rojava: pijl → vls
- Xosayî: utolo → xh
- Yûnanî: βέλος → el (vélos)
- Zuluyî: umcibisholo → zu, umcibishelo → zu
[biguhêre]
tîr mê
Etîmolojî[biguhêre]
Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.
Werger[biguhêre]
Rengdêr[biguhêre]
- şileya ne zelal, şileya bihêz, şileya xurt
şileya kêm av û zêde tiştek din tê de heye- Xwîna ku jê dihat sorereş û tîr bû. — (Firat Cewerî, Girtî, Weşanên Nûdem, 1986)
- (...) carina jî bi hemû dengan ko hungiva tîr û xwîna ron tevî hev dikirin. — (Mehmed Uzun, Hawara Dîcleyê 1, Weşanên Nefel, 2003)
- sift; tiştên req, hişk; dijberê ronatî
- (...) di devê deriyê odê de dûmaneke tîr û tûj li ruyê wî dikeve (...) — (Hesenê Metê, Labîrenta Cinan, Weşanên Welat, 1994)
- xestî. Mirovên bi nexweşiya şekir ketine, xestiya glukozê di nav xwîna wan de bilind e, ji ber wê yekê xwîna wan piçek tîr e.
Dijmane[biguhêre]
Bide ber[biguhêre]
Bikaranîn[biguhêre]
Etîmolojî[biguhêre]
Ji proto-hindûewropî *tegus, hevreha peştûyî ټينګ (ṭing), ermenî թանձր (tencir), albanî thuk, inglîzî thick, almanî dick, holendî dik...
Jê[biguhêre]
Werger[biguhêre]
- Almanî: dicht → de, dickflüssig → de
- Erebî: غليظ → ar (ẍelîẓ), كثيف → ar
- Ermenî: թանձր → hy (tʿanjr)
- Fînî: sakea → fi, tiheä → fi
- Fransî: épais → fr
- Inglîzî: dense → en, thick → en
- Îtalî: espresso → it
- Japonî: 濃い → ja
- Polonî: gęsty → pl
- Portugalî: espresso → pt
- Rusî: густой → ru (gustoj)
- Tirkî: yoğun → tr, ?kıvamlı → tr
Kategorî:
- Kurdî
- Bilêvkirina IPAyê bi kurdî
- Dengên kurdî ji Bidlîsê
- Deng bi kurdî
- Navdêr bi kurdî
- Navdêrên mê bi kurdî
- Çek bi kurdî
- Jêgirtin bi kurdî
- Ji wêjeya klasîk (kurdî)
- Peyvên kurdî ji zimanên îranî
- Kontrola wergerê
- Peyvên bêetîmolojî
- Rengdêr bi kurdî
- Bilêvkirinên kurdî bi t-ya nerm
- Bilêvkirinên kurdî bi r-ya nerm
- Jêgirtinên ji pirtûkan bi kurdî
- Peyvên kurdî ji proto-hindûewropî