qîr

Kurmancî

Navdêr 1

qîr

qîr m

1. Tiştek reş, çir, ron û don e.
   • (...) derkevin ser riyeke qîr û zift, hûn ê ji wir jî dakevin jêr (...) — (Dara Hinarê, Yaşar Kemal, Weşanên Nûdem)
   • Kîjek 'ereban e lêvdeqandî
     Ser ta bi piyan reş e wekî qîr
     Ne la'iqê behs û xwestina mîr« — (Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692)

   Hevmane: qetran

Bide ber

• asfalt
• çîmento
• gêç
• seb

Jê

• qîr kirin
• qîrkirin
• qîrkirî
• qîrî

Etîmolojî

Ji akadî [skrîpt hewce ye] (qîru).

Werger

• Albanî: katran → sq
• Almanî: Teer → de m, ^?Bitumen → de m
• Danmarkî: tjære → da
• Erebî: قَطْران (qetran)
• Esperantoyî: gudro
• Farisî: داد → fa, فریاد بلند, کلاغ سیاه, قیر → fa, ^?قیر → fa
• Ferî: tjøra
• Fînî: terva → fi
• Fransî: goudron → fr m
• holendî. teer
• Îbranî: זפת → he
• Îngilîziya kevn: tierwe, teoro
• Îngilîzî: tar → en, asphalt → en, pitch → en, ^?bitumen → en,
• Îtalî: catrame → it
• Îzlendî: tjara
• Katalanî: quitrà → ca m
• Mecarî: kátrány → hu
• Polonî: Smoła
• Portugalî: alcatrão → pt
• Rusî: Дёготь → ru (Djógotʹ)
• Sirboxirwatî: katran → sh m
• Sirboxirwatî: katran → sh m
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: катран mê

  Latînî: katran m

• Spanî: alquitrán → es m, brea → es
• Swêdî: tjära → sv g
• Tirkî: katran → tr, asfalt → tr, çığlık → tr, haykırı → tr, nara → tr, zift → tr
• Viyetnamî: hắc ín → vi

Rengdêr

qîr

1. wek qîrê reş, pir reş
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
2. qîrreş, ango pir reş e,

   Mirîşkek qîreş li naviya gund peyda bû.

Navdêr 2

Tewandina qîr
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	qîr	qîr
Îzafe	qîra	qîrên
Çemandî	qîrê	qîran
Nîşandera çemandî	wê qîrê	wan qîran
Bangkirin	qîrê	qîrino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	qîrek	qîrin
Îzafe	qîreke	qîrine
Çemandî	qîrekê	qîrinan

qîr m

1. qîrîn, qîjîn, hewar, gazî, fîxan, dengê bilind
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Herwiha

• qêr
• qêrr
• qîrr

Jê

• qîrrandin
• qîrrandî
• qîrîn

Etîmolojî

Ji aramî ܩܪܐ (q-r-a-, “gazî kirin, bang kirin, qîrîn, bi dengê bilind xwandin”), hevreha îbranî קריאה (qirîa: qîrîn, xwandin), erebî قرء (q-r-e-: [bi dengê bilind] xwandin). Ji eynî rehî: Qur'an, qiraet.

Werger

• Erebî: ^?القار (al-qār), ^?القیر
• Tirkî: nara → tr