ron

Kurdî

Rengdêr 1

ron

1. geş, pertewdar, rewneqdar, rewşen, ronîdar, ne tarî, cihê ronahî lê heye
2. aşkera, diyar, xwiya, zelal, berçav, wazih kirin
   • Weko evan dayê avê, melayê dît ku çar pîstêd biçûk ronê bir ser avê ketiyê têtin.— (Mele Mehmûdê Bazîdî, Cami’eya Riseleyan û Hikayetan Bi Zimanê Kurmancî, Lîs, 2010, çapa 1em, r. 59, ISBN 978-605-5683-27-6)
   • Cemal Nebez, berevajî rastiya ron, di ferhenga xwe de idia dike ku bo nimûne peyvên wek ”silav, welat, wijdan” ne ji erebî ”selam, wilayet, wicdan” in lê ”welat” bi ”war” ve, ”silav” bi ”salute” ya latînî ve û ”wijdan” jî bi ”wisdom” ya inglîzî ve girê dide bêyî ku ti bingehekî rastiyê ji van gotinan re hebe.— (Husein Muhammed:”Ferhenga etîmolojiya kurdî” ya ”Keça Kurd”, kovara Kanîzar, hejmar 4/2015)
3. xweş
   • Pêşerojek ron li benda me ye.

Herwiha

• rohin
• rohn
• ruhin
• ruhn

Jê

• (Lêker) ron bûn
• (Lêker) ron kirin
• (Navdêr) ronbûn
• (Navdêr) ronkirin
• (Rengdêr) ronbûyî
• (Rengdêr) ronkirî
• ronahî
• ronahîdar
• ronahîdarî
• ronahîder
• ronahîderî
• ronahîker
• ronahîkerî
• ronahînas
• ronahînasî
• ronahîzan
• ronahîzanî
• ronakbîr
• ronakbîrî
• ronatî
• ronayî
• ronî

Etîmolojî

Têkildarî peyva roj, ro

proto-hindûewropî *leuk- (“biriqîn, ron bûn”) > *louk-sno- ("ron")

Proto-Aryayi ra *rewxşin- ("biriqîn, ron bûn")

Avarî: rewxşne- ("ron")

Partî: wruşn- ("biriqîn")

Pehlewî: roşen- ("ron")

sogdî: ruxšin- ("ron")

Farisî: roşen- ("ron")

Osetî: roxs ("ron")

Kurmancî: ron ("ron")

Soranî: ronak, roşin ("ron") ...

Hewramî: roşin ("ron") ...

Zazakî: roşn ("ron")

Latînî: lūna ("heyv") ...

Çavkanî: Cheung p.321, Horn p.140, Watkins p.49, MacKenzie P.128, Etymonline

Hevreh: roj

Bi zaravayên din

• Soranî: rûn, rûnak, roşin
• hewramî: roşin
• Zazakî: roşn

Werger

• Almanî: durchsichtig ^→ de(zelal), einleuchtend ^→ de, flüssig ^→ de, ^?dünnflüssig ^→ de, ^?grell ^→ de
• Erebî: ^?زاهر ^→ ar, ^?مایع ^→ ar, ^?مهیع ^→ ar
• Farisî: روشن ^→ fa, ^?آبکي ^→ fa, ^?پرنور ^→ fa, ^?تابناک ^→ fa, ^?سيال ^→ fa, ^?مايع ^→ fa, ^?افروز ^→ fa, ^?روان ^→ fa
• Fînî: valoisa ^→ fi
• Fransî: clair ^→ fr, brillant ^→ fr
• Inglîzî: light ^→ en, clear ^→ en, fastness ^→ en, unction ^→ en, lucent ^→ en, transparent ^→ en, ^?brilliant ^→ en, ^?filmy ^→ en, ^?sloppy ^→ en, ^?translucent ^→ en, ^?bright ^→ en, ^?clarified butter ^→ en, ^?unmistakable ^→ en
• Tirkî: berrak ^→ tr, ışıklı ^→ tr, açık ^→ tr, ince ^→ tr, ^?parlak ^→ tr, ^?ziyadar ^→ tr, ^?aydınlık ^→ tr

Rengdêr 2

ron

1. ne req, avî, wek avê herikbar, şil, heliyayî

Herwiha

• rohin
• rohn
• ruhin
• ruhn

Jê

• (Lêker) ron bûn
• (Lêker) ron kirin
• (Navdêr) ronbûn
• (Navdêr) ronkirin
• (Rengdêr) ronbûyî
• (Rengdêr) ronkirî
• ronahî
• ronatî
• ronatî
• ronî
• ronîtî
• rontî

Werger

• Fînî: nestemäinen ^→ fi, ron ^→ fi, ruhn ^→ fi
• Inglîzî: fluid ^→ en, liquid ^→ en, ^?illumination ^→ en, ^?agleam ^→ en, ^?aglow ^→ en, ^?evident ^→ en, ^?gauzy ^→ en, ^?limpid ^→ en, ^?pellucid ^→ en, ^?radiant ^→ en
• Tirkî: sıvı ^→ tr, sulu ^→ tr