tarî

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA: /tɑːˈɾiː/
• Jihevqetandin: ta·rî

Rengdêr

Pozîtîv	Komparatîv	Sûperlatîv
tarî	tarîtir	tarîtirîn herî tarî

Cihekî tarî

tarî

1. cihê ronahî nîne / tine ye yan pirr kêm e
   • Bû şev û dinya tarî bû.
2. guhartoyên anku varyantên rengan yên ber bi reşî ve
   • şînî tarî, sorî tarî, keskî tarî
3. (Mecazî) tawankar, gumanbar

Kurmanciya klasîk

• (Ehmedê Xanî) طاری (tarî)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: تاری

Hevwate

• zilmat

Herwiha

• tarîk
• tîrîc

Dijwate

li gel wate 1:

• ron
• geş

li gel wate 2:

• vebûyî

Bikaranîn

Lêker:

• tarî bûn
• tarî kirin

Navdêr:

• tarîbûn
• tarîkirin

Rengdêr:

• tarîbûyî

Jê

• tarîbûyî
• tarîker
• tarîkerî
• tarîkirî
• tarîtî
• tikîtarî

Etîmolojî

proto-hindûewropî *teme- ("reş") > *teme-s-rā- ("tarî")

proto-aryayî:

avestayî: teθre- ("tarî")

pehlewî: tar ("tarî")

farisî: tarîk ("tarî")

belûçî: tar, tehar ("tarî")

osetî: tar ("tarî")

partî: tārīg ("tarî")

kurmancî: tarî ("tarî")

soranî: tarîk ("tarî")

hewramî: tarîk ("tarî")

zazakî: tarî ("tarî")

sanskrîtî: tamisrā ("tarî")

latînî: tenebrae ("tarî") ...

Çavkanî: Horn p.82, Watkins p.90, MacKenzie P.121

Ji wêjeyê

•Şeva tarî li min xweş kir ,

•Dilê xem dîde pir geş kir ,

•Li xanî xanimê meş kir ,

•Û daye dergevanê min .

(Cegerxwîn:Helbest HAT CIVANÊ MIN BI ŞEV)

Werger

• Afrîkansî: donker ^→ af, duister ^→ af
• Çekî: tmavý ^→ cs
• Erebî: ^?أدكن ^→ ar, ^?أغبس ^→ ar, ^?أغبش ^→ ar, ^?البهیم ^→ ar, ^?الداج ^→ ar, ^?الدامس ^→ ar, ^?الدجى ^→ ar, ^?الطخیاء ^→ ar, ^?الغاط ^→ ar, ^?الغاطس ^→ ar, ^?الغدراء ^→ ar, ^?الغمة ^→ ar, ^?الیحموم ^→ ar, ^?دجاجي ^→ ar, ^?دجي ^→ ar, ^?دخي ^→ ar, ^?دهلم ^→ ar, ^?غاسم ^→ ar, ^?غاض ^→ ar, ^?غبشاء ^→ ar, ^?غدرة ^→ ar, ^?غطشاء ^→ ar, ^?غيهب ^→ ar, ^?مدلهم ^→ ar, ^?مظلم ^→ ar, ^?معلنكس ^→ ar
• Danmarkî: mørk ^→ da
• Elmanî: dunkel ^→ de, finster ^→ de, abgedunkelt ^→ de, abdunkeln ^→ de, verdreckt ^→ de, ^?unbeleuchtet ^→ de, ^?Dunkel ^→ de
• Esperantoyî: obskura ^→ eo, malluma ^→ eo
• Farisî: تاریک ^→ fa, تیره ^→ fa, مستت ^→ fa, تاريک ^→ fa, غير شفاف ^→ fa, ^?مكدر ^→ fa
• Ferî: døkkur ^→ fo, dimmur ^→ fo
• Fînî: pimeä ^→ fi
• Frensî: sombre ^→ fr, obscure ^→ fr
• Frîsî: tsjuster ^→ fy
• Gaelîka skotî: dorcha ^→ gd
• Holendî: donker ^→ nl, obscuur ^→ nl, onbekend ^→ nl, duister ^→ nl
• Mecarî: sötét ^→ hu
• Îdoyî: obskura ^→ io
• Inglîzî: dark ^→ en, dim ^→ en, dreamy ^→ en, tenebrous ^→ en, shady ^→ en, mela- ^→ en, obscuration ^→ en, caliginous ^→ en, darkish ^→ en, darkled ^→ en, darkling ^→ en, ^?aphotic ^→ en, ^?cimmerian ^→ en, ^?dark colour ^→ en, ^?darksome ^→ en, ^?duskiness ^→ en, ^?fuscous ^→ en, ^?lenten ^→ en, ^?low key ^→ en, ^?melanin ^→ en, ^?murk ^→ en, ^?murky ^→ en, ^?overcareful ^→ en, ^?overcast ^→ en, ^?pitch-black ^→ en, ^?subfreezing ^→ en, ^?subfusc ^→ en, ^?tenebrific ^→ en
• Inglîziya kevn: deorc ^→ ang
• Îtalî: oscuro ^→ it, scuro ^→ it, tenebroso ^→ it
• Katalanî: fosc ^→ ca
• Latînî: ater ^→ la, caeruleus ^→ la, caligineus ^→ la, caliginosus ^→ la, obscurus ^→ la, tenebricosus ^→ la
• Mayayî: e’hoch’e’en ^→ yua
• Norwecî: mørk ^→ no
• Papyamentoyî: skur ^→ pap
• Portugalî: escuro ^→ pt
• Rusî: тëмный ^→ ru
• Sirananî: dungru ^→ srn
• Spanî: oscuro ^→ es
• Swahîlî: -enye giza ^→ sw
• Swêdî: obskyr ^→ sv, mörk ^→ sv
• Tagalogî: madilím ^→ tl
• Tirkî: karanlık ^→ tr, koyu ^→ tr, mahalleli ^→ tr, muzlim ^→ tr, tazelik ^→ tr, zifir ^→ tr, ^?gölge ^→ tr, ^?gölgeli ^→ tr, ^?sis perdesi ^→ tr, ^?zulmet ^→ tr
• Yûnanî: σκοτεινός ^→ el (skotinόs)