geş

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /ɡɛʃ/
• Kîtekirin: geş

Rengdêr

Pozîtîv	Komparatîv	Sûperlatîv
geş	geştir	herî geş (merkezî) tewrî geş (rojavayî) geştirîn (soranîzm)

geş

1. Tişta/ê ronahiyê dide.

   Hevmane: ron, rewşen

   • Paşê wê berê xwe da Ganemî, bi çavên xwe yên geş li wî mêze kir(...) — (Çîroka Hezar û Şevekê, werger: Serdar Roşan, Weşanên Nûdem)
2. gur, xurt, bihêz
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
3. neçilmisî, nebeyî, jîndar
   • Ellah li min hubba te çi şekker û nebat e
     Ji nû ve dê ciwan bim ger bihn bikim gula geş — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: گه‌ش

Bide ber

• reş
• xweş

Jê

• (lêker) geş bûn
• (lêker) geş kirin
• geşbîn
• geşbînî
• (navdêr) geşbûn
• (rengdêr) geşbûyî
• geşedan
• geşepêdan
• (navdêr) geşkirin
• (rengdêr) geşkirî
• geşî
• rûgeş
• rûgeşî

Etîmolojî

Ji proto-îranî *gerş-, hevreha parsî geş-, sogdî wxeş-, soranî گه‌ش (geş), sanskrîtî ghŗṣuh- / ghŗvi-.

Werger

ron, ronahîdar

• Almanî: glänzend → de, hell → de, strahlend → de
• Başkîrî: яҡты (yaqtï), асыҡ (asïq), баҙыҡ (baðïq), сағыу (sağïw)
• Belarusî: я́ркі → be (járki), све́тлы → be (svjétly)
• Bengalî: রওশন → bn (rôośôn)
• Bruneyî: tarang
• Bulgarî: светъл → bg (svetǎl), ярък → bg (jarǎk)
• Çamicuroyî: tsenewa
• Çeçenî: къегина (qʼegina)
• Çekî: jasný → cs, světlý → cs
• Çerokî: ᎤᏍᎪᏍᏗ (usgosdi)
• Çînî:

  Mandarînî: 亮 → zh (liàng), 明 → zh (míng), 明亮 → zh (míngliàng)

  Çîniya klasîk: 皞

• Danmarkî: funklende, klar → da, lys → da
• Erebî: لَامِع (lāmiʿ), نَيِّر (nayyir), سَاطِع (sāṭiʿ)

  Erebiya misrî: منور n (menawar), لامع n (lāmiʕ), نير n (nayyir)

• Ermenî: պայծառ → hy (paycaṙ)
• Evenkî: ңэрипчу
• Farisî: فروزان → fa (foruzân), روشن → fa (rowšan), تابناک → fa (tâbnâk)
• Ferî: bjartur
• Fînî: kirkas → fi
• Fransî: brillant → fr, clair → fr, luisant → fr
• Gaelîka skotî: soilleir
• Galîsî: brillante → gl
• Gotî: 𐌱𐌰𐌹𐍂𐌷𐍄𐍃 (bairhts)
• Gurcî: კაშკაშა (ḳašḳaša), ელვარე (elvare)
• Guwaranî: hesakã
• Hindî: चमकीला → hi (camkīlā), उज्ज्वल → hi (ujjval), रौशन → hi (rauśan)
• Holendî: fel → nl, helder → nl
• Îbranî: בהיר → he n (bahyr), בהירה m (behira)
• Îlokanoyî: nalawag, naraniag
• Îngilîziya kevn: beorht → ang
• Îngilîzî: bright → en
• Îngûşî: къаьга (qʼäga)
• Înterlîngua: brillante
• Îrlendî: án → ga, geal, gléineach, spéiriúil, lonrach
• Îtalî: brillante → it, luminoso → it, lucente → it
• Îzlendî: bjartur → is, ljómandi → is, skær → is, skínandi → is
• Japonî: 明るい → ja (あかるい, akarui)
• Kapampanganî: masala
• Katalanî: brillant → ca, clar → ca, lluent → ca
• Kirgizî: жарык → ky (carık), жаркыраган → ky (carkıragan), жаркырап турган → ky (carkırap turgan)
• Koreyî: 밝다 → ko (bakda), 환하다 → ko (hwanhada)
• Kornî: spladn, splann
• Latgalî: gaišs, spūdrys
• Latînî: lucidus n
• Latviyayî: gaišs, spilgts, spožs
• Lîtwanî: ryškus, šviesus
• Lubuagan kalingayî: mampadcha
• Luksembûrgî: blénkeg, fénkeleg, hell
• Makedonî: светол (svetol)
• Malezî: terang → ms
• Mançûyî: ᡤᡝᠩᡤᡳᠶᡝᠨ, ᡤᡝᡥᡠᠨ
• Manksî: sullyr
• Mecarî: világos → hu
• Norwecî: lys → no

  Norweciya bokmålî: knall-

• Oksîtanî: brilhant → oc, clar → oc
• Osetî: ирд (ird)
• Osmanî: چیل (çil)
• Polonî: jasny → pl
• Portugalî: brilhante → pt, claro → pt, luminoso → pt, radiante → pt
• Qazaxî: жарқын (jarqyn)
• Romanyayî: clar → ro, luminos → ro, strălucitor → ro
• Rusî: я́ркий → ru (járkij), я́сный → ru (jásnyj), све́тлый → ru (svétlyj), сия́ющий → ru (sijájuščij)
• Sanskrîtî: अर्जुन → sa (arjuna), उज्ज्वल → sa (ujjvala)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: светао, свијетао

  Latînî: svetao → sh, svijetao → sh

• Skotî: bricht
• Slovakî: jasný, svetlý
• Slovenî: svetel → sl
• Spanî: brillante → es, claro → es, lucio → es, luminoso → es, resplandeciente → es
• Swêdî: ljus → sv
• Tacikî: равшан → tg (ravšan)
• Tagalogî: maliwanag
• Telûgûyî: ప్రకాశవంతమైన → te (prakāśavantamaina)
• Tirkî: aydınlık → tr, parlak → tr
• Toxarî B: lakᵤtse
• Tupînambayî: endypuk
• Tuwali ifugaoyî: hiy'o
• Urdûyî: چمکیلا (camkīlā), روشن (rauśan), اججول (ujjval)
• Ûkraynî: яскра́вий → uk (jaskrávyj), сві́тлий → uk (svítlyj)
• Viyetnamî: sáng → vi, sáng sủa → vi
• Warayî: mahayag, masuna
• Weylsî: hoyw → cy
• Yagnobî: рахшин (raxšin)
• Yakutî: сырдык (sırdık)
• Yidîşî: העל (hel), ליכטיק (likhtik)
• Yûnanî: λαμπερός → el (lamperós), λαμπρός → el (lamprós), φωτεινός → el (foteinós)

  Kevn: λαμπρός (lamprós), φιαρός (phiarós), φωτεινός (phōteinós)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara bright a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

jîndar, gur, xurt

• Almanî: lebhaft → de, lebendig → de, munter → de, rege → de
• Bulgarî: жив → bg (živ), оживен → bg (oživen)
• Danmarkî: livlig
• Erebî: دَجِر (dajir)

  Erebiya misrî: نشيط (nišīṭ)

• Esperantoyî: verva, sprita
• Ferî: lívligur
• Fînî: eläväinen → fi
• Fransî: animé → fr
• Gaelîka skotî: aighearach, beò
• Holendî: levendig → nl
• Îngilîzî: lively → en
• Îrlendî: cróga, crógach, cróganta, aerach, beoga, éirimiúil, bíogúil, mear
• Îtalî: vivace → it, brioso → it, vivido → it
• Îzlendî: líflegur → is
• Katalanî: vivaç
• Latînî: alacer, vivāx, vegetus
• Latviyayî: možs, mundrs, žirgts, spirgts, ņiprs, kustīgs
• Maorî: hauoraora, kautangatanga
• Mecarî: eleven → hu, élénk → hu
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: livlig

  Norweciya nînorskî: livleg

• Polonî: żywy → pl, pełen życia
• Portugalî: vivaz → pt, vibrante → pt, animado → pt, espevitado → pt
• Rusî: оживлённый → ru (oživljónnyj)
• Slaviya kevn: живъ (živŭ)
• Slovenî: živahen → sl
• Spanî: vivaz → es, animado → es, brioso → es, vigoroso → es, pizpireto → es
• Swêdî: livlig → sv
• Tirkî: gür → tr, canlı → tr
• Weylsî: byw → cy
• Yûnanî:

  Kevn: βιωτικός (biōtikós)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara lively a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.