bab

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /bɑːb/
• (Navdêr 1)

  Deng (Bidlîs)

• Kîtekirin: bab

Navdêr 1

Zarrokek û babê wî.

bab nêr

1. (malbat) Ji herdu mirovên ku kesek jê çêbûye yê zelam.
2. Kesê ku bingehê rêbazekê daye yan jî giringtirîn kesê wê ye.

   Şerefxan babê dîroka kurdî ye.

Ji wêjeya klasîk

• Jêrî Ednan ta ji 'Ebdullah guhest
  Bîst û yek bab in, hemî rast û durust
  Hin yekî 'Ednan û Me'd û hem Nezar— (Mewlûda Kurdî ~1720, Mela Hesenê Bateyî)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: باب
• kurdî-krîlî: баб

Herwiha

• bav
• bavk
• baw
• bawk
• peder

Dijmane

• dayik

Ferhengoka malbatê

• am
• ap
• bab
• bapîr
• bav
• bira
• birabab
• biramak
• biraza
• birazî
• bûk
• bûra
• da
• dayik
• dê
• diş
• dot
• hevling
• hewî
• keç
• kurr

• mam
• met
• nevis
• nevî
• nevîçirk
• pis
• pismam
• pisxal
• tî
• xal
• xalet
• xesû
• xezûr
• xwarza
• xwarzî
• xweh
• xwişk
• zava

Jê

• babane
• babî
• babînî
• babîtî
• babtî
• babkal
• babkalk
• babûkal
• bapîr
• bapîrane
• babpîr
• bapîrî
• bapîrînî
• bapîrîtî
• bapîrtî

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *papa-, proto-îranî *pape-, (ihtimal e ji zimanê zarokan ku zarok pê daxwaza xwarinê dikin, bide ber pepe anku nan ya kurdî), hevreha bav ya kurmancî, bawk ya soranî (babe: babo forma gazîkirinê), بابا (baba) ya farisî ku ketiye tirkî jî; pape- ya farisiya kevn, πάππας (pappas: bab, babo) û papa ya latînî ku serekaniya heman peyva bi gelek zimanên ewropî ye. Tiştekî asayî û normal e ku bab di hin devokan de bûye bav ji ber ku di kurmancî de -b ya di farisî de gelek car v ye: şeb / şev.

Bi zaravayên din

• Hewramî: tat
• Soranî: bawk
• Kurdiya başûrî: bawg
• Zazakî: pî, pêr

Werger

• Albanî: baba → sq
• Almanî: Vater → de n
• Aramî: ܐܒܐ‎ → arc
• Bambarayî: fa → bm
• Baskî: aita → eu
• Bretonî: tad → br
• Çekî: otec → cs
• Erebî: اب‎ → ar (eb), ^?أب‎ → ar, ^?أبو‎ → ar, ^?النجل‎ → ar
• Esperantoyî: patro → eo
• Farisî: پدر‎ → fa, بابا‎ → fa, ^?ببا‎ → fa
• Gaelîka skotî: athair → gd n
• Gujaratî: પિતા → gu (pitā)
• Hindî: पिता → hi (pitā), बाप → hi n (bāp)
• Holendî: vader → nl
• Inglîzî: father → en, abba → en, dad → en, patri- → en, ^?pater → en, ^?procreator → en, ^?sire → en, ^?pa → en, ^?abbe → en, ^?papa → en
• Îbranî: אב‎ → he n
• Înuîtî: ᐊᑖᑕ → iu
• Îrlendî: athair → ga n
• Îtalî: padre → it
• Îzlendî: faðir → is
• Japonî: 父 → ja, 父親 → ja
• Kornî: tas → kw
• Latînî: pater → la
• Lingalayî: tatá → ln
• Luksembûrgî: Papp → lb n
• Norwecî: far → no n
• Polonî: ojciec → pl n
• Romanyayî: taică → ro
• Rusî: отец → ru (otec)
• Samiya bakurî: áhčči → se
• Sanskrîtî: पितृ → sa n (pitṛ)
• Slovakî: otec → sk n
• Slovenî: oče → sl n
• Sonxayî: abba → ses
• Spanî: padre → es n
• Swahîlî: baba → sw
• Tacikî: падар → tg (padar)
• Tamîlî: அப்பா → ta (appā), தந்தை → ta (tantai)
• Tîbetî: ཡབ → bo (yab)
• Tirkî: baba → tr
• Ûkraynî: батько → uk (batʹko)
• Weylsî: tad → cy
• Yûnanî: πατέρας → el n (patéras)
• Yûnaniya kevn: πατήρ → grc n (patḗr)

Navdêr 2

bab zayend pêwîst e (z=m: mê, z=n: nêr, z=mn: mê û nêr, z=nt: nêtar)

1. derî, dergeh

   Bab-i Alî (Imparatoriya Osmanî)

Etîmolojî

Ji erebî باب‎ (bab).