pî

 Binêre herwiha: pi

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /piː/
• Kîtekirin: pî

Navdêr 1

Tewandina pî
Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	pî	pî
Îzafe	piyê	piyên
Çemandî	pî	piyan
Nîşandera çemandî	wî pî	wan piyan
Bangkirin	piyo	piyino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	piyek	piyin
Îzafe	piyekî	piyine
Çemandî	piyekî	piyinan

Piyek.

pî n p-ya nerm

1. (anatomî) Herdu parçeyên leşî yên mirov pê dimeşin ango bi rê ve diçin; bi taybetî beşa mirov dikin di pêlavê ango solê de.

   Hevmane: ling, nig

Herwiha

Çavkanî: Lêpirsîna Twitterê

• nig — Qerejdax, Deşta Mêrdînê, Wêranşar, Erxenî, Amûde, Licê
• ning — Sêwreg, Qonye
• nîg — Qulek
• pê — Qerejdax, Ûrmiye, Bêdlîs, Semsûr, Amûde, Wan/Payîzava
• pêd
• pî — Bazîd, Agirî, Wan, Bazarcix
• pîd
• qor — Rojhilata Dêrsim

Jê

• berpî
• derpî
• derpîkurtk

Etîmolojî

Dara etîmolojiyê

Proto-hindûewropî
*ped- (“meşîn”)

Proto-hindûewropî
*-s (“paşgira akrostatîk”)

Proto-hindûewropî
*pṓds (“pî”)

Proto-hindûîranî
*pā́ts (“pî”)

Proto-îranî
*pā́dah (“pî”)

Kurmancî
pî

Mîrasmayî ji proto-îranî *pā́dah (“pî”), ji proto-hindûîranî *pā́ts (“pî”), ji proto-hindûewropî *pṓds (“pî”), ji *ped- (“meşîn”) + *-s (“paşgira akrostatîk”).

Têkildarî pata ya hîtî, πούς û ποδός yên yûnaniya kevn, पद् ya sanskrîtî, pēs û pedis yên latînî, pad- ya proto-îranî, pade- ya avestayî û ya farisiya kevn, pa ya farisiya nû û soranî, pay ya zazakî, pied ya fransî, под (pod: erd, bin) ya rusî, *fōts ya proto-cermenî, foot/feet yên îngilîzî û Fuß ya almanî.

• proto-hindûewropî: *ped- / *pod- ("pî, pê")

• proto-îranî: *pad- ("pî, pê")

avestayî: pāda- ("pî, pê")

farisiya kevn: pāda ("pî, pê")

partî: p'd ("pî, pê")

farisî: pā ("pî, pê") ...^{alfabeya arî}

osetî: fad ("pî, pê")

belûçî: pād ("pî, pê")

kurmancî: pî, pê ("pî, pê")

soranî: pa ("pî, pê")

zazakî: pay ("pî, pê")

sanskrîtî: pāda- ("pî, pê")

yûnanî: pod-, podos ("pî, pê")

latînî: ped-, pedis ("pî, pê")

almanî: Fuß ("pî, pê")

îngilîzî: foot ("pî, pê") ...

Çavkanî:

• Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg r. 63.
• Cheung, Johnny, Etymological Dictionary of the Iranian Verb, Leiden, 2007, r. 305
• Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots^[1], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2an, r. 62
• Etymonline. Online English Etymology Dictionary. <etymonline.com> by Douglas Harper.
• Pokorny, Julius, Ferhenga etîmolojî ya hindûewropî ["Indogermanisches etymologisches Wörterbuch (bi almanî)"], Bern, 1959, r. 790 - 792

Bi zaravayên din

• Soranî: پا (pa)
• Zazakî: pa → diq, pay

Werger

• Afrîkansî: voet → af
• Albanî: këmbë → sq
• Almanî: Fuß → de nêr, ^?Achsel → de m, ^?Armbeuge → de, ^?Ärmel → de m, ^?Bein → de m, ^?Extremität → de m, ^?Oberarm → de m, ^?Pfote → de m, ^?spreizen → de
• Bretonî: troad → br nêr
• Danmarkî: fod → da
• Endonezyayî: kaki → id
• Esperantoyî: futo → eo
• Farisî: پا → fa (pa), ^?کتف → fa
• Fînî: jalka → fi
• Fransî: pied → fr nêr
• Frîsî: foet
• Guwaranî: py
• Holendî: voet → nl
• Îbranî: רגל → he mê
• Îngilîzî: foot → en, ^?leg → en, ^?middle class → en, ^?omo- → en, ^?pes → en, ^?radicel → en, ^?dependence → en
• Înterlîngua: pede
• Îtalî: piede → it nêr
• Îzlendî: fótur → is
• Japonî: 足 → ja (あし, ashi)
• Katalanî: peu → ca nêr
• Koreyî: 발 → ko (bal)
• Latînî: pes → la
• Malezî: kaki → ms
• Mecarî: láb → hu
• Norwecî: fot → no
• Papyamentoyî: {{W-|pap| proto-îranî
• Polonî: stopa → pl mê
• Portugalî: pé → pt nêr
• Romanyayî: picior → ro nêtar
• Spanî: {{W+|es| proto-hindûewropî nêr
• Swahîlî: futi → sw
• Swêdî: fot → sv
• Tarokoyî: qáqai, papuk
• Tirkî: ayak → tr, ^?kol → tr, ^?omuz → tr, ^?vış → tr
• Tokpisinî: lek → tpi
• Tupînambayî: py
• Viyetnamî: bàn chân → vi, chân → vi
• Zuluyî: unyawo → zu

(Bazîd, Agirî, Wan, Bazarcix)

Navdêr 2

Tewandina pî
Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	pî	pî
Îzafe	piyê	piyên
Çemandî	pî	piyan
Nîşandera çemandî	wî pî	wan piyan
Bangkirin	piyo	piyino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	piyek	piyin
Îzafe	piyekî	piyine
Çemandî	piyekî	piyinan

pî n, p-ya req

1. (Qoser, Qerejdax, Semsûr, Sirûc, Serê Kaniyê) Beşa bedena meriyayê navbera dest û gurmikan.

   Hevmane: mil

   • Ji hersê polîsên ku dest û pîyê zarokê Kurd Cuneyt Etrûşê 15 salî şikandibûn T.Ş ji taxa Tekser, û K.Y jî ji taxa Simbil terka mala xwe kirin. — (Ji Lotikxane http://www.lotikxane.com/arsiv%2086.htm}-)

Herwiha

• pi
• pîl

Bide ber

• pê
• pîl
• per
• parsî
• ber

Etîmolojî

  Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

• Tirkî: kol → tr

Navdêr 3

pî cins hewce ye (c=m: mê, c=n: nêr, c=mn: mê û nêr, c=nt: nêtar)

1. п, 16em tîpa alfabeya yûnanî
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
2. (matematîk) di bîrkarî de çendeya wê hemahema 3.1415926535 e
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Etîmolojî

Ji yûnanî [Peyv?].

Werger

• Fînî: pii → fi
• Fransî: pi → fr nêr
• Îngilîzî: pi → en
• Înterlîngua: pi
• Îtalî: pi greco → it nêr
• Portugalî: pi → pt nêr
• Rusî: пи → ru (pi)
• Slovenî: pí → sl
• Spanî: pi → es mê
• Tirkî: pi → tr

Zazakî

Navdêr

pî n

1. (anatomî) bav, bab
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Herwiha

• piy

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *ph₂tḗr- (”bab, bav”)

• proto-îranî: *pīter (”bab, bav”)

avestayî: pīter (”bab, bav”)

farisiya kevn: pīter (”bab, bav”)

partî: pīd (”bab, bav”)

pehlewî: pīder (”bab, bav”)

farisî: peder (”bab, bav”)

belarusî: pīt (”bab, bav”)

makedonî: pīyer (”bab, bav”)

talîşî: pīye (”bab, bav”)...

zazakî: pî, piy

sanskrîtî: pitar (”bab, bav”)

yûnanî: pater (”bab, bav”)

latînî: pater (”bab, bav”)

almanî: vater (”bab, bav”)

îngilîzî: father (”bab, bav”)...

Çavkanî: Horn p.64, Watkins p.67, Etymonline

Baneşan

pî

1. Di demên matmayî de weke baneşan li hinek deveran dihê bikaranîn.

   A: Keçê te av bera nav dimsê da
   B: Pîî
   C: wê rojê te li filan derê dîtine
   D: Pî li me rebenê ev çi bêbextî ne...