bûk

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /buːk/
  • (rojhilatî)  IPA^(kilîd): /bʉːk/

• Deng (Amed)

• Kîtekirin: bûk

Navdêr 1

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	bûk	bûk
Îzafe	bûka	bûkên
Çemandî	bûkê	bûkan
Nîşandera çemandî	wê bûkê	wan bûkan
Bangkirin	bûkê	bûkino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	bûkek	bûkin
Îzafe	bûkeke	bûkine
Çemandî	bûkekê	bûkinan

Bûk û zava hev maç dikin.

bûk mê, k-ya nerm

1. Jina ku daweta wê ye, jina ku dîlana wê tê kirin, jina ku zemawenda wê ye.
2. Jina kurrê kesekê/î.

Gotinên pêşiyan

• lê lê bûkê, çav bi kil, dora malê tije sil

Herwiha

• bîk
• bwîk

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: {{ku-Arab|[[بووک}}

Têkildar

• bû, bûy (dawet, zemawend)

Bide ber

• zava

Têkildar

• xesû
• xezûr

Binere herwiha

• bûra
• diş
• jinbira
• jintî
• tî

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *wedh- (soz dan, ehd dan; zewicîn), proto-îranî *wed-, hevreha avestayî ved- (zewicîn), parsî w'd- (zewicîn), zazakî veyve (bûk; dawet, dîlan), farisî بیو‎ (beyû: bûk), sanskrîtî vedhû (bûk), inglîzî wed (zewicîn, wedding (zemawend, dawet), latînî vas / vadis (kefalet), lîtwanî vaduoti (soz bi cih anîn), almanî Wette (qumar)...

Veguherîna dengên "b, v, w" di zimanên proto-hindûewropî de diyardeyeke berbelav e, bo hin nimûneyan binere: ba, baran, beraz... Ketina herfa d ji peyva kurdî taybetmendiyeke giştî ya kurmancî ye, bo hin nimûneyan binere: kirin, xwarin, birin...) Herfa "k" ya di "bûk"a kurmancî de nîşana biçûkkirin yan şîrînkirina peyvê ye. Forma bê "k" hê di peyva berbû de maye.

• proto-hindûewropî: *wed^h- ("soz dan, zewicîn")

• proto-îranî: *wed- ("zewicîn")

avestayî: ved- ("zewicîn")

pehlewî: veyûdegan- ("dawet, dîlan")

partî: w'd ("zewicîn")

farisî: beyû ("bûk")

kurmancî: bûk ("bûk")

soranî: bûk ("bûk")

kurdiya başûrî: beü, weü

şahzênî / şêxbizinî: wewî, wevî

zazakî: veyve, veywe, vêke ("bûk")

hewramî: weywe

sanskrîtî: vedhū ("bûk")

latînî: vas, vadis (kefalet)

inglîzî: wed ("zewicîn"), wedding ("dawet") ...

Çavkanî: Cheung p.201, Watkins p.94, Etymonline

Jê

• berbûk
• berbûkî
• bûkanî
• bûka berfê
• bûka baranê

Werger

jina ku nû zewiciye yan dê bizewice (1)

• Sirboxirwatî: nevjesta → sh m, mlada → sh m
• Çekî: nevěsta → cs m
• Çînî: 新娘 (xīnniáng)
• Farisî: ^?عروس‎ → fa
• Almanî: Braut → de m, Babypuppe → de m, Schwiegertochter → de m
• Erebî: عروس‎ → ar
• Fînî: morsian → fi
• Fransî: jeune mariée → fr m
• Gujaratî: નવવધૂ (navvadhū)
• Hindî: दुलहन (dulhan), नवोढा (navodh.ā), नववधू (navvadhū)
• Holendî: bruid → nl m
• Îbranî: כַּלָּה (kala)
• Inglîzî: bride → en
• Japonî: 嫁 → ja (よめ, yome), 花嫁 → ja (はなよめ, hanayome)
• Sirboxirwatî: nevjesta → sh m, mlada → sh m
• malezî: pengantin perempuan
• Maltayî: għarusa → mt m
• Polonî: panna młoda → pl m
• Portugalî: noiva → pt
• Romanyayî: nevastă → ro m, mireasă → ro m
• Rusî: невеста → ru m (nevesta)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: невеста mê, млада mê

  Latinî: nevesta → la m, mlada → la m

• Skotî: bean-bainnse → sco m, bean nuadh-phòsda → sco m
• Spanî: novia → es m
• Telûgûyî: వధువు (vadhuvu), పెళ్ళి కూతురు (pelli kooturu)
• Tirkî: gelîn → tr
• Urdûyî: دلہن‎ → ur (dulhan), نذوڈھا‎ → ur (navodh.ā)

jina kurrê kesekî (2)

• Belarusî: снаха → be (snaha)
• Bulgarî: снаха → bg (snaha)
• Çekî: snacha → cs
• Çînî: 媳 → zh (xí)
• Danmarkî: svigerdatter → da
• Almanî: Swiegertochter → de
• Erebî: زوجة الإبن‎ → ar
• Ermenî: հարս → hy (hars)
• Esperantoyî: bofilino → eo
• Fînî: miniä → fi
• Fransî: bru → fr, belle-fille → fr
• Holendî: schoondochter → nl
• Mecarî: meny → hu
• Îdoyî: bofiliino → io
• Inglîzî: daughter-in-law → en
• Îtalî: nuora → it
• Îzlendî: tengdadóttir → is
• Japonî: 継子 → ja (けいし, keishi)
• Koreyî: 며느리 → ko (myé.neuri)
• Sirboxirwatî: snacha → sh
• Latviyayî: vedelka → lv
• Lîtwanî: martì → lt
• Makedonî: снаха → mk (snaha)
• Norwecî: svigerdatter → no
• Polonî: synowa → pl
• Portugalî: nora → pt
• Romanyayî: noră → ro
• Rusî: невестка → ru (niéviéstka)
• Slovakî: snacha → sk
• Slovenî: snacha → sl
• Spanî: nuera → es
• Swêdî: svädotter → sv
• Tirkî: gelin → tr
• Ûkraynî: невiстка → uk (niévistka)
• Viyetnamî: con ghẻ → vi
• Yûnanî: γυαιϰαδέρφη → el (gyaiϰadérfi)

Navdêr 2

Çavekî bi êşa bûkê ketî.

bûk mê

2. (bijîşkî) Vegirtina bakteriyan di bijang an palikên çavan de. Bûkik, kul û kunêrên ku di bin çavên mirovan de derdikevin.
   • ‎"Divê bi şîrê jineke ku bi pismamê xwe re zewicî be û zaroka wê ya yekem be û keç be [were ermankirin]" - dermanê kurmancî — (Hogir Hingiv di koma "Zimanê Kurdî" ya li ser Rûnameyê de, 1/2012)
   • Li ba me êdî dermanek bi navê "Fucithalmic" heye ji ber ku pirraniya wan di nêv xwe de mikrobek bi navê S.aureus dihewînin. — (bijîşkekî bi bernavê Derqamî Kardox suhbeta li çarekirina heman êşê didomîne, koma "Zimanê Kurdî" ya li ser Rûnameyê de, 1/2012)

Herwiha

• bîk
• bwîk

Werger

• Çînî: 針眼 → zh
• Danmarkî: bygkorn → da
• Almanî: Hordeolum → de, Gerstenkorn → de nt
• Erebî: جليجل‎ → ar, شحاذ العين‎ → ar, جد جد‎ → ar, ^?العروس‎ → ar, ^?الكنة‎ → ar, ^?عروسة‎ → ar, ^?هدیة‎ → ar
• Estonî: odraiva → et
• Farisî: گل مژه‎ → fa
• Fransî: orgelet → fr n
• Holendî: stijg → nl
• Inglîzî: stye → en, stye (bacterial infection of the eyelash or eyelid)
• Îtalî: orzaiolo → it
• Japonî: 麦粒腫 → ja
• Katalanî: urçol → ca
• Sirboxirwatî: ječmenac → sh
• Lîtwanî: miežis → lt
• Luksembûrgî: Weeschësser → lb
• Norwecî: byggkorn → no
• Polonî: jęczmień → pl
• Portugalî: hordéolo → pt, terçol → pt
• Rusî: ячмень → ru n (jačm'én')
• Spanî: orzuelo → es
• Swêdî: vagel → sv
• Tayî: ตากุ้งยิง → th
• Tirkî: arpacık → tr, söğüt → tr, gelincik → tr,

Navdêr 3

bûk mê

1. (lîstok) Bûkok,
   pêlîstoka keçikan (bi taybetî ya ji dirûvê keçekê yan jinekê).

Werger

• Inglîzî: dolly
• Tirkî: kukla → tr, bebek → tr (oyuncak)., oyuncak gelin

Navdêr 4

Bûkek.

bûk mê

1. (kulîlk) bûkilok, nîsanok, bûka baranê, gulebûk

Navê zanistî

• Papaver rhoeas

Werger

• Almanî: mais stieg
• Farisî: نوعی شکوفه‎ → fa, نوعی گل‎ → fa
• Inglîzî: corn rose, field poppy → en, common poppy → en, corn poppy → en, landers poppy, red poppy → en
• Tirkî: gelincik → tr