tî

 Binêre herwiha: ti, Ti, û -tî

Kurdî

Bilêvkirin

• (Rengdêr)  IPA^(kilîd): /tiː/
• (Navdêr)  IPA^(kilîd): /tʰiː/

Rengdêr

tî, t-ya req

1. têhinî, hewceyî vexwarinê,
   ya / yê ku pêwîstî bi avê yan vexwirakek din heye
2. ya / yê pirr tiştekê/î dixwaze: Em hemî tiyên azadiyê ne.

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: تی

Hevmane

• têhin
• têhn
• têhnî
• tên
• tênî
• tihin
• tihn
• tihnî
• tîhin
• tîhn
• tîhnî
• tîn
• tînî
• têhnî

Bide ber

• birçî
• birsî

Jê

• tîbar
• tîbarî
• tîber
• tîberî
• tîker
• tîkerî
• (Lêker) tî bûn
• (Lêker) tî kirin
• tî man

• (Navdêr) tîbûn
• (Navdêr) tîkirin
• tîman

• (Rengdêr) tîbûyî
• (Rengdêr) tîkirî
• tîmayî

Etîmolojî

proto-hindûewropî: *ters- ("tî bûn", "hişk")

proto-îranî terş- ("tî bûn")

avestayî: terşne- ("tî")

partî: tîşng ("vexwarin")

pehlewî: tîşn ("tî")

sogdî: cişn’ ("tî bûn")

farisî: tişneh ("tî")

belûçî: tun ("tî")

kurmancî: tî, têhnî ("tî")

soranî: tînû ("tî")

hewramî: tejne ("tî") ...

zazakî: teyşan ("tî")

sanskrîtî: terš- ("tî bûn"), tirşne ("tî")

yûnanî: teresesthai ("hişk bûn")

latînî: torrēre ("hişk bûn"), terra ("hişk", "erd", "erdê hişk")

• Almanî: Durst → de, durst ("tî")

inglîzî: thirsty ("tî") ...

Çavkanî: Cheung p.384, Watkins p.91, Etymonline

Bi zaravayên din

• Soranî: tînû
• Kurdiya başûrî: tenî, tînî
• Hewramî: tejne
• zazakî: teyşan

Werger

• Afrîkansî: dors → af
• Aymarayî: pharjata → ay
• Erebî: ^?أي‎ → ar, ^?عطشان‎ → ar, ^?الحما‎ → ar
• Danmarkî: tørstig → da
• Almanî: Durst → de(nav), durstig(rengdêr)
• Farisî: تشنه‎ → fa, ^?برادر شوهر‎ → fa, ^?بی آب‎ → fa
• Fînî: janoinen → fi, jolla on jano
• Fransî: assoiffé → fr
• Frîsî: hetsich → fy
• Haîtî: swèf → ht
• Holendî: dorstig → nl
• Indonezî: haus → id
• Inglîzî: thirsty → en, athirst → en, ^?mulberry → en, brother in law → en, ^?cobaltic → en, ^?not any → en, ^?whatsoever → en
• Îtalî: assetato → it
• Norwecî: tørstig → no
• Portugalî: sedento → pt
• Keçwayî: qunchu; yarqa
• Somalî: harraadsan; oomman
• Spanî: sediento → es
• Tagalogî: maúhaw → tl
• Tirkî: susamış → tr, adem → tr, kayınço → tr, susak → tr, teşne → tr, ti → tr, ^?dut → tr, ^?kayın birader → tr, ^?susuz → tr

Navdêr 1

tî nêr, t-ya req

1. birayê mêrê kesekê:

   Elî tiyê Xemê ye.

   Elî birayê mêrê Xemê ye.

Bide ber

• bûra
• diş
• hevling

Binere

• amojin
• jinam
• jinap
• jinbira
• jinmam
• jinxal

Jê

• tiyane
• tiyîtî
• tîtî

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *deh₂iwēr, sanskrîtî देवृ (devṛ́) û देवर (devara), ermenî տագր (tagr), yûnaniya kevn δαήρ (daēr), rusî деверь (déver’), lîtwanî dieveris, latînî lēvir

Werger

• Azerî: qayın → az
• Sirboxirwatî: djever → sh nêr
• Bulgarî: девер → bg (dever) nêr
• Çekî: švagr → cs nêr
• Çînî:

  Mandarînî: 大伯子 → zh (dàbǎizi) (husband's elder brother), 小叔子 → zh (xiǎoshūzi) (husband's younger brother)

• Danmarkî: svoger → da g
• Almanî: Schwager → de nêr
• Ermenî: տագր → hy (tagr)
• Esperantoyî: bofrato → eo
• Eweyî: nyo → ee
• Farisî: برادرشوهر‎ → fa
• Fransî: beau-frère → fr nêr
• Gaelîka skotî: bràthair-cèile → gd nêr
• Hindî: देवर (devar) (younger brother), जेठ (jeth) (older brother)
• Holendî: zwager (Netherlands), schoonbroer (Flanders)
• Mecarî: sógor → hu
• Îdoyî: bofratulo → io
• Îbranî: גיס‎ → he (gís) nêr
• Inglîzî: brother-in-law (one's husband's brother)
• Îtalî: cognato → it
• Îzlendî: mágur → is nêr
• Japonî: 義理の兄 (ぎりのあに, giri no ani), 義理の弟 (ぎりのおとうと, giri no otōto)
• Katalanî: cunyat → ca nêr
• Sirboxirwatî: djever → sh nêr
• Latînî: levir → la nêr
• Lîtwanî: dieveris → lt nêr
• Makedonî: девер → mk (déver) nêr
• Portugalî: cunhado → pt nêr
• Romanyayî: cumnat → ro nêr
• Rusî: деверь → ru (déver’) nêr
• Sanskrîtî: देवर → sa (devara), देवृ → sa (devṛ)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: девер mê

  Roman: dever mê

• Skotî: guid brither → sco
• Slovenî: svak → sl nêr
• Spanî: cuñado → es nêr
• Swêdî: svåger → sv g
• Tirkî: kayın → tr
• Yûnanî: κουνιάδος → el (kouniádos) nêr

Navdêr 2

tî mê, t-ya nerm

1. (darek û dirîkên wê) Binêre: tû (1)