nan
Kurmancî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
[biguhêre]
Zayenda nêr a binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | nan | nan | ||
Îzafe | nanê | nanên | ||
Çemandî | nanî | nanan | ||
Nîşandera çemandî | wî nanî | wan nanan | ||
Bangkirin | nano | nanino | ||
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | nanek | nanin | ||
Îzafe | nanekî | nanine | ||
Çemandî | nanekî | naninan |

nan nêr
- (xwarin) Hevîrê pêjayî.
- Sala ko paîzxêr zû bikeve pê re nagîhin kuta bikin, guşiyên genim dixin xaniyan. Nanê wan gelekî tamdare. — (Ronahî (kovar), ZAD Û GENIM, 1942)
- Qet'a çu nebû ne xur ne xwabek
Wan bîr nedihat-i nan û abek
Ew hefte temam bûye gerdek — (— (Mem û Zîn ~1692, Ehmedê Xanî)) - Goya li nik wan şûm e, ewî nanê (ko) ibtida (destpêkê) dipêjin û ji tenûrê biderdikevitin ew naxwin. Goya herçî wî nanî bixutin jina wî dimiritin. — (Mele Mehmûdê Bayezîdî, Amadekar: Jan Dost Adat û Rusûmatnameê Ekradiye, Weşanxaneya Nûbihar, 2010, r. 105, ISBN 9789944360678)
- xwarin, xwirak, xwaremenî, tişta/ê tê xwarin
Bi alfabeyên din[biguhêre]
Herwiha[biguhêre]
[biguhêre]
[biguhêre]
- berwesêl
- berweste
- destenan
- kût
- kûtêşa
- nanê loş
- nanê vêtîr an nanê fetîr
- nanê bêhavên, nanê bêhêvên
- nanê helîte
- nanê hilhatî, nanê hilehtî
- nanê mêzînê, nanê firneyê
- nanê patîleyî, yan tenê patîle
- nanê sêlê
- nanê şikeva, galeta
- nanê tenûrê, nanê tendûrê
- nanê tirş
- nanê toraqê
- nanê tûj
- nanê şilikî
- nanê mişeliqê
- nanê mîr, nanê xweşik
- pate, patot
- rikak
- teptepe, nanê temayan jî dibêjin, nanê qulqulî
- totiknan, totik (nan)
- xerwal
- nanê kakilê
- nanê garis, nanê garisî
- nanê pincarê
- nanê rûs, nanê ûris
- nanê etor
- nanê pilûrkî
- nanê cehî
- nanê firinê
- nanê genimî
- nanê semon
- nanê sewik
- nanê sêlê
- nanê tenûrê
Têkilî[biguhêre]
Jê[biguhêre]
Etîmolojî[biguhêre]
Hevreha soranî نان (nan), kurdiya başûrî nan, lekî nan, hewramî nan, zazakî nan / non, farisî نان (nan) (farisiya devkî نون (nûn), tacikî нон (non), pehlewî 𐭭𐭠𐭭 (nan), belûçî نگن (negen), partî n'g'n (neġn), peştûyî نغن (neġen), ji îranî, bi îraniya kevn *nagna- (/negne-/).
Lubotsky peyva îranî bi peyva sanskrîtî नग्नहु (nagnahu: havên) ve girê dide û dibêje ku ew herdu ji proto-îranî ne. Lê mimkin e ku nan peyveke kevnar ya Rojhilata Navîn ya ji zimanekî ne-hindûewropî jî be, bidin ber sûmerî 𒃻 ([NINDA]). Di hîtîtî de jî peyv bi heman awayî hatiye qeydkirin lê nayê zanîn ka divê ew di hîtîtî de çawa were gotin/xwandin.
Peyva nan bi berfirehî di zimanên Hindistanê û Asyaya Navîn de jî heye lê ew ji zimanên îranî hatine wergirtin: ûrdûyî نان (nan), hindî नान (nān), kirgîzî û qazaxî нан (nan), ozbekî non, oyxurî نان (nan), çînî 饢 / 馕 (náng), nenetsî нянь (nyani)... Ji hindî peyv bi wateya cûreyek nanê rojhilatî bi awayê naan ketiye hemû zimanên ewropî jî.
Peyva nan dişibe hevreha xwe ya zimanên romî: latînî panis, spanî pan, fransî pain... lê ew û nan ne hevrehên hev in çunkî veguhastina N/P di peyvên din de peyda nabe.
- Çavkanî:
- Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
- Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
- Lubotsky, Alexander. Indo-Aryan inherited lexicon . University of Leiden.
- MacKenzie, David Neil, The dialect of Awroman (Hawraman-i Luhon) Grammatical sketch, texts, and vocabulary, Kommissionaer: Munksgaard (København), 1966
- Mayrhofer, Manfred (1992–2001): Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Ferhenga etîmolojî ya hindûaryayiya kevn] (bi almanî), Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag.
- Pokorny, Julius, Ferhenga etîmolojî ya hindûewropî ["Indogermanisches etymologisches Wörterbuch (bi almanî)"], Bern, 1959
- Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010
Werger[biguhêre]
- Abaknonî: tinapay
- Afrîkansî: brood → af
- Ahtnayî: łiba’
- Akadî: 𒃻 → akk (aklu, akalu)
- Albanî: bukë → sq
- Alêwîtî: xliimax̂
- Altayiya başûrî: калаш (kalaš)
- Alutîqî: gelipaq
- Angevinî: arton
- Azerî: çörək → az
- Bambarayî: buuru
- Baskî: ogi → eu
- Başkîrî: икмәк (ikmäk)
- Brod n :
- Bretonî: bara → br nêr
- Bulgarî: хляб → bg (hljab) nêr
- Çekî: chléb → cs nêr
- Çuvaşî: çăкăр (çăkăr)
- Danmarkî: brød → da nêtar
- Dîdîngayî: oboni
- Almanî: Brot → de nêtar
- Erebî: خبز → ar (xubz)
- Ermenî: հաց → hy (hacʿ)
- Esperantoyî: pano → eo
- Estonî: leib → et
- Farisî: نان → fa (nan, nûn)
- Ferî: breyð → fo
- Fînî: leipä → fi
- Fransî: pain → fr
- Frîsî: bôle, brea
- Gaelîka skotî: aran
- Gagawzî: ekmek
- Galoyî: ajetis
- Gotî: 𐌷𐌻𐌰𐌹𐍆𐍃 (hláifs) nêr
- Grîkoyî: psomì, sciomì, ssomì, tsomì nêtar
- Gurcî: პური (ṗuri)
- Haîtî: pen
- Hîtîtî: 𒃻 → hit ([NINDA])
- Hmongî: khaub cij
- Holendî: brood → nl nêtar, mik → nl
- Holîkaçukî: naghinadltthʼin
- Îbranî: לחם → he (lahm)
- Îdoyî: pano → io
- Indonezî: roti → id
- Inglîzî: bread → en
- Inglîziya kevn: bread → ang, hlaf
- Înterlîngua: pan → ia
- Înuîtî: ᕿᖂᔭᖅ (qiquujaq)
- Îrlendî: arán → ga
- Îtalî: pane → it
- Îzlendî: brauð → is
- Japonî: パン → ja (pan)
- Karaçay-balkarî: ётмек
- Katalanî: pa → ca
- Kînyarwandayî: gati (umugati)
- Kirgizî: нан → ky (nan)
- Koreyî: 빵 → ko (ppang)
- Korsîkayî: pane → co
- Kotavayî: beg
- Kumikî: экмек (ekmek)
- Yakutî: килиэп (kiliep)
- Latînî: panis → la
- Latviyayî: maize → lv
- Lîmbûrgî: wegk → li m
- Lîtwanî: duona → lt mê
- Luksembûrgî: Brout → lb n
- Makedonî: леб (lɛb)
- Malagasî: mofo → mg
- Malezî: roti → ms
- Mayayiya yukatekî: pam, pan, waah
- Mecarî: kenyér → hu
- Mîkmakî: pipnaqan
- Misrî: TA
- Mohawkî: kaná:taro, kanà:tarohk
- Nganasanî: кириба
- Nlûyî: presi
- Nogayî: оьтпек (ötpek)
- Normandî: pain
- Norsiya kevn: brauð
- Norweciya bokmålî: brød → no
- Norweciya nînorskî: brød → no
- Oksîtanî: pan → oc
- Ozbekî: non → uz
- Papyamentoyî: pan
- Polonî: chleb → pl nêr
- Portugalî: pão → pt nêr
- Qazaxî: нан → kk (nan)
- Romanyayî: pâine → ro mê
- Romanî: manro
- Rusî: хлеб → ru (khleb) nêr
- Samiya bakurî: láibi
- Sanskrîtî: पूपः → sa (pūpaḥ)
- Şawî: aɣṛum
- Şîngazîcayî: mkatre
- Sirananî: brede
- Sirboxirwatî: хлеб → sh m (hleb), хљеб m (hljeb), крух m (kruh), крув (kruv)
- Slaviya kevn: хлѣбъ (xlěbŭ)
- Slovakî: chlieb → sk nêr
- Slovenî: kruh → sl nêr
- Sonxayî: buuru
- Spanî: pan → es nêr
- Sûmerî: 𒃻 → sux ([NINDA])
- Swahîlî: mkate → sw
- Swêdî: bröd → sv
- Tagalogî: tinápay
- Tayî: ขนมปัง → th nêtar
- Teterî: икмәк → tt (ikmäq)
- Teteriya krîmî: ötmek
- Tirkî: ekmek → tr
- Tirkmenî: çörek → tk
- Tofalarî: һіләәмэ
- Torangî: torriau
- Ûkraynî: хліб → uk (khlib) nêr
- Ûrûmî: экмек
- Viyetnamî: bánh mì → vi
- Weylsî: bara → cy nêr
- Wolofî: mburu m-
- Xakasî: iпек (ipek), халас (xalas)
- Sirboxirwatî: hleb → sh, hljeb → sh, kruh → sh, kruv
- Yûnanî: ψωμί → el (psomí) nêtar, άρτος → el m (ártos)
- Zuluyî: isinkwa
- → Binêre xwarin.
Lêker[biguhêre]
nan
- niyan, danîn, bi cih kirin:
- venan ― bi cih kirin
- xwe kirin tiştek ku bi rastî wisa be, xwe şibandin, xwe bi awayekî halekî kirin, da ku xelkê bixapîne:
- Xwe li mirinî nan. ― Bi hawîyî miriyan kirin
- Xwe li gêjî nan. ― Bi hawîyî gêjan kirin
Agadarî[biguhêre]
Bo agahiyên berfirehtir binêrin: niyan.
Soranî[biguhêre]
[biguhêre]
nan
Lêker[biguhêre]
nan
Zazakî[biguhêre]
[biguhêre]
nan nêr
Jê[biguhêre]
- nan dayene
- nan ra birîyayene
- nan û awe
- nan û sole
- nan vetene
- nana binê adirî (m)
- nanê belxulî (n)
- nanê belxurî (n)
- nanê rûnî (m)
- nanê sacî (n)
- nanê socî (n)
- nanê şolmazî (n)
- nanê taweyî (n)
- nanê tewqe (n)
- nanê tîr (n)
- nanê tîre (n)
- nanê tîrî (n)
- nanê veyveyî (n)
- nanê veyvî (n)
- nanê xo vetene
- nanê . . . vetene
- nano anculî (n)
- nano eşkeba (n)
- nano eşkeva (n)
- nano fetir (n)
- nano fitîl (n)
- nano fitîr (n)
- nano huşk (n)
- nano îştekerde (n)
- nano kartî (n)
- nano labaşe (n)
- nano lawaş (n)
- nano levaş (n)
- nano lewaş (n)
- nano mîrazkerde (n)
- nano mîşte (n)
- nano mîştekerde (n)
- nano onculî (n)
- nano patîle (n)
- nano patîre (n)
- nano wişk (n)
- nano yewxe (n)
- nano yowxe (n)
- nano ziwa (n)
- nano zuwa (n)
- nan-awe
- nan-sole
- nandar, -e
- nane-I (m)
Fransî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
Deng (Fransa (Vosges)) Deng (Fransa (Liyon))
Hoker[biguhêre]
nan
Inglîzî[biguhêre]
[biguhêre]
nan
Inglîziya kevn[biguhêre]
Hoker[biguhêre]
nān
[biguhêre]
nān
Katalanî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
Deng (Spanya (Barselona))
[biguhêre]
nan nêr
- Kurdî
- Bilêvkirina IPAyê bi kurdî
- Navdêr bi kurdî
- Navdêrên nêr bi kurdî
- Palîndrom bi kurdî
- Xwarin bi kurdî
- Jêgirtin bi kurdî
- Ji wêjeya klasîk (kurdî)
- Jêgirtinên ji pirtûkan bi kurdî
- Ji kurdî/îranî
- Peyvên kurdî ji proto-îranî
- Lêker bi kurdî
- Lêkerên bêcure (kurdî)
- Mînak bi kurdî
- Soranî
- Navdêr bi soranî
- Palîndrom bi soranî
- Lêker bi soranî
- Zazakî
- Navdêr bi zazakî
- Navdêrên nêr bi zazakî
- Palîndrom bi zazakî
- Fransî
- Deng bi fransî
- Hoker bi fransî
- Palîndrom bi fransî
- Inglîzî
- Navdêr bi inglîzî
- Palîndrom bi inglîzî
- Maneyên kevnbûyî bi inglîzî
- Inglîziya kevn
- Hoker bi inglîziya kevn
- Palîndrom bi inglîziya kevn
- Cînav bi inglîziya kevn
- Katalanî
- Deng bi katalanî
- Navdêr bi katalanî
- Navdêrên nêr bi katalanî
- Palîndrom bi katalanî