hevîr

Kurdî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): hɛˈviːɾ
• Kîtekirin: he·vîr

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	hevîr	hevîr
Îzafe	hevîrê	hevîrên
Çemandî	hevîrî	hevîran
Nîşandera çemandî	wî hevîrî	wan hevîran
Bangkirin	hevîro	hevîrino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	hevîrek	hevîrin
Îzafe	hevîrekî	hevîrine
Çemandî	hevîrekî	hevîrinan

Hevîr

hevîr nêr

1. Arê (ardê) ku têkilî nav avê hatiye kirin daku hev bigire û paşî nan jê tê çêkirin.

   Girikên hevîrî.

   Hevîr tiştê strandî ya ku ji tiştekî toz û avê pêk tê ye. Mînak hevîrê ard heye. Mirov hinek av bera ser ard dide û distrê. Ew dibe hevîr. Her wiha hevîrê heriyê, hevîrê garisan, hevîrê ceh û hin wekî din jî dibe.

   • Girt û ba tesnîmê safî kir hevîr
     Têkveda heta ku ew qenc bû xemîr — (Mela Hisênê Bateyî)

   Ev hevîr dê gelek avê vexwe.

   Anku ev arîşe an jî babet dê gelek dirêj be.

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: هه‌ڤیر

Jê

• (Lêker) hevîr bûn
• (Lêker) hevîr kirin
• (Navdêr) hevîrbûn
• (Navdêr) hevîrkirin
• (Rengdêr) hevîrbûyî
• (Rengdêr) hevîrkirî
• hevîrî
• hevîrtirş

Etîmolojî

Hevreha soranî هه‌ویر‎ (hewîr), kurdiya başûrî xewîr / xemîr, belûçî همیر‎ (hemîr), zazakî mîr, farisî خمیر‎ (xemîr), ermenî խմոր (ximor), azerî xəmir, tirkî hamur... hemû ji erebî خَمِير‎ (ḵamīr) ji خمر‎ (xemere, “meyîn, perçivîn, pif bûn”) têkilî خمر‎ (xemr: mey, vexwarina meyandî > kurdî xemir) ji aramî [Peyv?] yan jî hevreha aramî חמע / ܚܡܥ (x-m-'-: meyîn), îbrî חמץ (x-m-ts-: meyîn) û herwiha erebî حمض‎ (ḥ-m-ḍ-: tirş bûn) ku serekaniya peyva kurdî havên e.

Bo diyardeya guherîna X bi H, bidin ber farisî خشک‎ (xoşk) û kurmancî hişk. Hem "hevîr" û hem jî "havên" ev demekî gelek dirêj e ku di kurdî de cih girtiye ji ber ku ji sedsala 12an pz ve êdî M di kurmancî de nabe V.

Bi zaravayên din

• Soranî: hewîr
• Zazakî: mîr
• Lekî: hemîr
• Hewramî: hamîr
• Kurdiya başûrî: xewîr

Werger

• Aramî:
  • siryanî: ܠܝܫܐ (leyşa, leyşo) mê
  • Îbranî: לישא (leyşa, leyşo) → he nêr
• Baskî: ore → eu
• Çekî: těsto → cs
• Danmarkî: dej → da
• Albanî: brumë → sq mê
• Almanî: Teig → de nêr
• Erebî: عجين ('ecîn), عجينة ('ecîne), ^?الطمل‎ → ar, ^?العجین‎ → ar, ^?المعجون‎ → ar
• Farisî: خمیر‎ → fa
• Fînî: taikina → fi
• Fransî: pâte → fr
• Holendî: deeg → nl
• Mecarî: tészta → hu
• Inglîzî: dough → en, pasty → en, putty → en, ^?dentifrice → en, ^?pasta → en, ^?pastein → en, ^?spackle → en
• Îtalî: pasta → it
• Îzlendî: deig → is nêtar
• Japonî: 生地 (kiji)
• Katalanî: pasta → ca mê
• Koreyî: 반죽 (banjuk)
• Sirboxirwatî: tijesto → sh
• Latînî: farina → la mê
• Polonî: ciasto → pl
• Portugalî: massa → pt
• Rusî: тесто → ru (testo)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: тесто nêr

  Latînî: testo → la nêtar

• Skotî: taois → sco mê
• Slovakî: cesto → sk
• Spanî: masa → es, pasta → es
• Swêdî: deg → sv
• teterî: qamır
• Tirkî: hamur → tr
• Yûnanî: ζύμη (zími), ζυμάρι (zimári), φύραμα (fírama), πάστη (pásti)