hişk

Kurdî

rengdêr

Ji ber bêbaraniyê riwek û co û kanî hişk bûne û bûye sedema telifîna vê xezalê.

Wate

1. ne terr
   • darên hişk
2. bênem, bêbaran
   • Hewayê vir pirr hişk e.
3. çikiyayî, bêav
   • Du sal in ev kanî hişk bûye.
4. req
   • Me ji nanê hişk pêvetir tiştek nîne em bixwin!
5. riwekên piştî çinînê demekê hatine hilgirtin û ava wan jê çûye
   • Mewîj tiriyê hişkkirî ye

Herwiha

• eşk
• heşk
• ḧişk

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: هشک

Nêzîk

• zuha

Dijwate

• terr
• şil

Bide ber

• beyar
• dêm
• kizir

Bikaranîn

Lêker:

• hişk bûn
• hişk kirin
• hişk man

Navdêr:

• hişkbûn
• hişkkirin
• hişkman

Rengdêr:

• hişkbûyî
• hişkkirî

Ji

Ji proto-hindûewropî *saus- / *seik- (s- ya proto-hindûewropî di proto-aryayî dibe h-, nimûne: *septm > heft), proto-aryayî *huşke-, hevreha huşke ya avestayî, uşke ya farisiya kevn, xuşk ya pehlewî, wişk û wuşk yên soranî, hişk û wişk yên zazakî, خشک (xişk) ya farisî, शुष्क (śuṣka) ya sanskrîtî, uscat (bixwîne: uskat) ya romanî, сухой (suxoy) ya rusî, sausas ya lîtwanî, siccus ya latînî, sec ya frensî, seco ya spanî û portugalî, sere ya inglîzî.

proto-hindûewropî: *saus- ("hişk")

proto-aryayî: *huşke- ("hişk")

avarî: huşke- ("hişk")

farisiya kevn: uşka- ("hişk")

hotenî: huska ("hişk")

pehlewî: xuşk ("hişk")

farisî: huşk ("hişk")

osetî: xusk ("hişk")

kurmancî: hişk ("hişk")

soranî: wişk / wuşk ("hişk")

hewramî: hişk / wişk ("hişk")

zazakî: hişk / wişk ("hişk")

sanskrîtî: şuşka- ("hişk")

rusî: сухой (suxoy: hişk)

latînî: sudus ("hişk")

inglîzî: sere ("hişk") ...

Çavkanî: Watkins p.73, MacKenzie P.122, Etymonline | Pokorny: 880 - 881

Jê

• hişkahî
• hişkatî
• hişkayî
• hişkber
• hişkberî
• hişkesal
• hişkî
• hişkker
• hişkkerî
• hişkkirî

Ji wêjeya klasîk

Cumleê ehwalê 'alem bêş û kem
Wî nivîsî borî û hişk bû qelem
Ger divêtin hûn ji narê bin necat— (Mewlûda Kurdî ~1470, Mela Hisênê Bateyî)

Werger

• afrîkansî: droog, dor
• Baskî: lehor ^→ eu
• Belarusî: сухі (suxi)
• bulgarî: сух (sux)
• Çekî: suchý ^→ cs
• Çînî: 乾 ^→ zh, 干 (gān), 乾燥 ^→ zh, 干燥 (gānzào)
• Danmarkî: tørre ^→ da, tør ^→ da
• Elmanî: dürr ^→ de, eisern ^→ de, heftig ^→ de, rau ^→ de, rüstig ^→ de, scharf ^→ de, schneidend ^→ de, schroff ^→ de, solide ^→ de, starr ^→ de, steif ^→ de, streng ^→ de, trocken ^→ de, unfruchtbar ^→ de, zäh ^→ de, stechend ^→ de
• Erebî: جاف (caf), ^?عطشان ^→ ar, ^?الأورق ^→ ar, ^?الجاف ^→ ar, ^?الجمیس ^→ ar, ^?الصلود ^→ ar, ^?القاره ^→ ar, ^?جامد ^→ ar, ^?جماد ^→ ar, ^?خمانة ^→ ar, ^?عیشم ^→ ar, ^?كاظیة ^→ ar
• Ermenî: չոր (çor)
• Esperantoyî: sekigi ^→ eo, sekiĝi ^→ eo, seka ^→ eo
• Farisî: پرزور ^→ fa, خسیس ^→ fa, خشك ^→ fa, خشک ^→ fa, سختگیر ^→ fa, سفت ^→ fa, نیرومند ^→ fa
• Fînî: kuiva ^→ fi
• Frensî: sec ^→ fr m, sèche }
• Hindî: सूखा (sūxā)
• Holendî: droog ^→ nl, dor ^→ nl
• Mecarî: száraz ^→ hu
• Îbranî: יבש ^→ he
• Inglîzî: barren ^→ en, solid ^→ en, stern ^→ en, dry ^→ en, rigid ^→ en, stereo- ^→ en, ^?chippy ^→ en, ^?droughty ^→ en, ^?sapless ^→ en, ^?adry ^→ en, ^?scleroid ^→ en, ^?short-spoken ^→ en
• îzlendî: þurr
• Katalanî: sec ^→ ca, eixut ^→ ca
• Polonî: suszyć ^→ pl, suchy ^→ pl
• Portugalî: seco ^→ pt
• Rusî: сухой ^→ ru
• Spanî: seco ^→ es
• Swêdî: torr ^→ sv
• Tirkî: berk ^→ tr, fanatik ^→ tr, katı ^→ tr, kısır ^→ tr, kurak ^→ tr, kuru ^→ tr, sert ^→ tr, sıkı ^→ tr, sütsüz ^→ tr, yağışsız ^→ tr, pek ^→ tr, kıskıvrak ^→ tr, sulb ^→ tr, ^?gevrek ^→ tr, ^?bek ^→ tr
• Tirkmenî: gury ^→ tk
• Yewnanî: στεγνός (stegnós), ξηρός (xirós)