Bê kategoriya rêzimanî
Ji Wîkîferhengê

Kurmancî[biguhêre]

Bilêvkirin[biguhêre]

Navdêr 1[biguhêre]

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş Yekjimar Pirjimar
Navkî
Îzafe diya diyên
Çemandî diyan
Nîşandera çemandî wan diyan
Bangkirin dayê dayikino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş Yekjimar Pirjimar
Navkî diyek diyin
Îzafe diyeke diyine
Çemandî diyekê diyinan
Diyek û kurê (lawê) xwe.

  1. (malbat) Dayik, day, deyk, dayk, da, dadê, mak, jina kesek ku jê welidiye.

Gotinên pêşiyan[biguhêre]

Bi alfabeyên din[biguhêre]

Tewandî[biguhêre]

  • Gazîkirin: dayê, yadê
  • Girêdayî: diya (min, te, wê...)

Etîmolojî[biguhêre]

Ji proto-hindûewropî *dhē(i)- (mêtin), hevrehên kurmancî dayik, dayên û dêl, soranî دایک(dayk, dayik), ده‌ڵ(deł, dêl) û دێڵ(dêł, dêl), hewramî [skrîpt hewce ye] (eḏa, dayik) û [skrîpt hewce ye] (dełe, dêl), farisî دایه(dayê, dayên), yûnaniya kevn θηλυς (thēlus, ) û θήλή (thḗlḗ, sermemik, serçiçik). Heman rehê proto-hindûewropî serekaniya peyva dotin ya kurdî ye jî. Bi rêya proto-hindûewropî *dʰugh₂tḗr belkî ew jî ji *dhē(i)- herwiha hevreha dot (keça kesekî/ê) ya kurmancî, دختر(duxter) ya farisî, daughter ya îngilîzî... Bo zêdetir agahiyan li ser wan binere: dot. დედა (deda, dayik) ya gurcî û daduli (dêl) ya lazî bi ihtimaleke mezin ji zimanên îranî hatine wergirtin.

Werger[biguhêre]

Navdêr 2[biguhêre]

nêr

  1. (kurmanciya rojavayî) gund, dih

Bikaranîn[biguhêre]

Bi taybetî di kurmanciya rojavayî û di soranî de.

Etîmolojî[biguhêre]

Ji proto-îranî *desyu- (warê dijminan, welatê dijminan), hevreha sanskrîtî [skrîpt hewce ye] (desyu-, dijmin), avestayî [skrîpt hewce ye] (dexyu-, war, welat), farisiya kevn [skrîpt hewce ye] (dehyu-), pehlewî [skrîpt hewce ye] (dêh), dih ya hin devokên kurmancî (derdorên Elbistanê) û navên bajarên Dih û Dihokê ("gundê biçûk"), دێ(, gund) ya soranî, dew (gund) ya zazakî û ده(dih, gund) ya farisî.

Werger[biguhêre]

Mane[biguhêre]

 (cureyê peyvê?)

  1. Peyvikek alîkar dikeve gel lêkerên tewandî û diyar dike ku bûyerek dê di pêşerojê anku dema bêt de biqewime.
    Ez sibê biçim.
    Ew sala bêt bigihe vir.
    Dema mezin bibî, ji bîr bikî.

Hevmane[biguhêre]

Herwiha[biguhêre]

Etîmolojî[biguhêre]

Hevreha zazakî do, ji divê (bide ber îngilîzî will = "dê" ji will= vîn, îrade) yan ji "dike" wek "ew dike biçe".

[biguhêre]

  • kurmanciya rojavayî:
    • reşwî: (hilatî) ~ ê

Werger[biguhêre]

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Hoker[biguhêre]

  1. de, haydî, yella, haydê, hadî, hadê, yela, yellah
    were!
    bêje!
    bixwin!

Werger[biguhêre]

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.