bira

 Binêre herwiha: bîra

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /ˈbɾɑ:/, bɪˈɾɑ:/
• Kîtekirin: bi·ra

Navdêr 1

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	bira	bira
Îzafe	birayê	birayên
Çemandî	birayî	birayan
Nîşandera çemandî	wî birayî	wan birayan
Bangkirin	birayo	birayino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	birayek	birayin
Îzafe	birayekî	birayine
Çemandî	birayekî	birayinan

Du birayên cêwî.

bira nêr

1. (malbat) kurê dêbabên kesekê/î, lawê deybabên kesekê/î

   Ew birayê min e. (Dêbabên min û wî yek in.)

   • Şahriyarî bi tirs ji Şahzemanî re got: "Ax bira, tu ewil vî karî bike." Lê birayê wî bersîv da: "Na, tu birayê mezin î, divê ez her di riya te de bim." — (Çîroka Hezar û Şevekê, werger: Serdar Roşan, Weşanên Nûdem)
2. kurê ji dayika yan ji babê kesekê/î
   • Ey mîrê cinan yê li welatê efrîtan, ev herdu kûçik birayên min in. — (Çîroka Hezar û Şevekê, werger: Serdar Roşan, Weşanên Nûdem)
3. (wek gotineke şîrîn ya gazîkirinê) heval, dost, kek
   • Bi Xwedê, birawo, her ez jî wisa fikirîm. — (Çîroka Hezar û Şevekê, werger: Serdar Roşan, Weşanên Nûdem)
4. (dîn) hemû kur û mêrên ji eynî dînî yan mezhebê

Ji wêjeya klasîk

• Roja şerî ew hezare mêr bû
  Tacdîn du bira hebûn di qellaş
  Manendê du şahbazê cemmaş — (— (Mem û Zîn ~1692, Ehmedê Xanî))

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: برا
• kurdî-krîlî: бьра

Herwiha

• bra

Gotinên pêşiyan

• Bira bira ye, bazar cuda ye

Nêzîk

• kak
• kek
• birader
• birak

Bide ber

• xwişk

Etîmolojî

hevreha soranî/kelhûrî/lekî/hewramî/zazakî bira, mazenderanî برار‎ (birar), hexamenişî 𐎲𐎼𐎠𐎫𐎠 (brātā), pertî û pehlewî 𐭡𐭥𐭠𐭣𐭥‎ (brad, brader), avestayî 𐬠𐬭𐬁𐬙𐬀𐬭‎ (brater), belûçî برات‎‎ (berat), farisî برادر‎ (birader, berader), tacikî бародар (barodar), sanskrîtî भ्रातृ (bhrā́tṛ), hindî भ्राता (bhrātā) û भ्रातृ (bhrātŕ), ûrdûyî بھراتا‎‎ (bhrātā) û بھراتر‎ (bhrātŕ), rûsî/belarûsî/ukraynî/bulgarî/makedonî брат (brat), sirbî бра̏т (brȁt), polonî/slovakî brat, çekî bratr, latviyayî brātarītis, lîtwanî broterėlis/brólis/brotis, yûnaniya kevn φρᾱ́τηρ (phrā́tēr), inglîzî brother, almanî Bruder, holendî broeder/broer, danmarkî/norwecî/swêdî broder/bror, latînî frāter, îtalî frate/fratello, fransî frère, ermenî եղբայր (ełbayr)... hemû ji proto-hindûewropî *bʰréh₂tēr

Çavkanî: Horn p.45, Watkins p.12, MacKenzie P.118, Etymonline | Pokorny: 163

Jê

• birabab
• birabav
• birader
• birakuj
• birakujî
• biratî
• birayane
• birayetî
• biraza
• birazî
• destebira
• destebiratî
• zirbira
• zirbiratî

• bira: kesê ji heman dê û bavî û zayend nêr
• birak: forma peyva “bira” ya biçûkî; mînak: ew birakê min e
• biracan: ı- peyva ji bo xweşgotina bira, ıı- peyva ji bo bang/gazî kirina kesekî
• birader: kesê wek bira; kesê ji der hatiye û wek bira nêzik e
• birê: forma tewandî ya “bira”; mînak: ew birê min e (=ew birayê min e)
• birako: ji bo denglêkirina kesekî
• birakuj: kesê birayê xwe dikuje
• birakujî: kiryara birakuştinê
• birakuştî: kesê ku birayê wî hatiye kuştin
• biramak: kesê ji heman dayikê lê ne ji heman bavî
• biramarî: birayê ji zewaca dê yan jî bavê pêkhatî
• biramarîtî: biratiya ji zewaca dê yan jî bavê pêkhatî
• birang: forma biçûkkirî/şîrînkirî ya peyva “bira”; “ew birangê min e”
• biraşîr: kesê ku dema zarotiya xwe de ji diya kesekî şîr mêtî ye
• biratî: 1) hevpişka di dê û bavî de, 2) rewşa wek bira
• biraxwê: xizmên mêr û ji dûr ve
• birayetî: dostaniya wek bira
• biraza: zarokên birayê kesekî
• birazava: kesê di daweta wî de alîkariya zavayî dike
• birazê: keça bira
• birazî: kurê/lawê bira
• destebirak: hevalê wek bira nêzîk
• jinbira: jina birayê kesekî

Bi zaravayên din

• Soranî: bira
• Kurdiya başûrî: bira

  Şêxbizinî: bira, birang

• Lekî: bira
• Hewramî: bira
• Zazakî: bira, birar

Werger

• Afrîkansî: broer → af
• Bambarayî: faden → bm
• Çekî: bratr → cs
• Danmarkî: broder → da, bror → da
• Albanî: vëlla → sq
• Almanî: Bruder → de nêr, dass doch → de
• Erebî: أخ‎ → ar (ex)
• Esperantoyî: frato → eo
• Farisî: برادر‎ → fa
• Ferî: bróðir → fo
• Fînî: veli → fi
• Fransî: frère → fr
• Frîsî: broer → fy
• Gaelîka skotî: bràthair → gd
• Hindî: भाइ → hi (bhāi) nêr
• Holendî: broer → nl, broeder → nl, frater → nl
• Mecarî: fivér → hu
• Îdoyî: fratulo → io
• Îbranî: אח‎ → he
• Îbranî: אָח‎ → he
• Inglîzî: brother → en
• Inglîziya kevn: broðor → ang
• Îtalî: fratello → it
• Îzlendî: bróðir → is
• Japonî: お兄さん → ja
• Katalanî: germà → ca
• Kînyarwandayî: furere → rw (umufurere)
• Latînî: frater → la
• Lîmbûrgî: broor → li
• Lingalayî: ndeko → ln
• Mayayiya yukatekî: iits’in, suku’un
• Norwecî: bror → no
• Papyamentoyî: bruder → pap, ruman → pap, ruman hòmber → pap, frè → pap
• Polonî: brat → pl nêr
• Portugalî: irmão → pt
• Romanyayî: frate → ro
• Rusî: брат → ru (brat) nêr
• Sirananî: ba → srn, brada → srn
• Spanî: hermano → es
• Swahîlî: kaka → sw, ndugu → sw
• Swêdî: broder → sv, bror → sv
• Tagalogî: kapatíd na laláki → tl
• Tirkî: kardeş → tr, erkek kardeş → tr
• Yûnanî: αδελφός → el (adelfós)
• Zuluyî: ubhuti → zu

Navdêr 2

bira

1. (bira, bi rastî, rasteqîn) Binêrin: birra û berra

Hoker

bira

1. (dibe ku; divê ku) Binêrin: bila

Formeke navdêrê

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Îzafe	bira	birên

bira

1. Rewşa îzafeyî ya yekjimar a binavkirî ya bir (birr).

Zazakî

Navdêr

bira nêr

1. (malbat) bira,
   (kurê ji eynî dêbaban)

Soranî

Navdêr

bira

1. (malbat) bira,
   (kurê ji eynî dêbaban)

Tirkî

Bilêvkirin

• Deng

Navdêr

bira

1. bîre, bîra, avceh