birader

Kurdî

Navdêr

birader

1. kesên hev dinasin û têkiliyên baş li gel hev hene û ji hev hez dikin
   (bi taybetî zelam), kesê wek bira; kesê ji der hatiye û wek bira nêzik e
2. kurrê dêbavên kesekê/î, lawê deybabên kesekê/î

   Ew biraderê min e. (Dêbavên min û wî yek in.)

3. kurrê ji dayika yan ji bavê kesekê/î
4. peyvek rêzgir e bo her zelamê basa wî tê kirin: Biraderek li te dipirsî, nizanim kî bû.

Ji wêjeya klasîk

• Zinhar bi wan nekî tu bawer
  Ger bab û pis î û ger birader
  Xasma ko muqerrebê di bedxwah— (Mem û Zîn ~1692, Ehmedê Xanî)

Herwiha

• bira
• bra
• brader

Hevmane

• heval
• dost
• hevrê
• yar

Dijmane

• dijmin
• neyar

Bide ber

• lêzim
• nas
• xizm

Etîmolojî

Ji farisî برادر‎ (birader: bira) ku hevreha bira ya kurdî ye. Bo ketina "-(d)er" ji kurdî bide ber "dot[mam]" (farisî: doxter), "ma-k" (farisî: mader), xweh (farisî: x[v]aher), zazakî pî=bab (farisî: pider).

Jê

• biraderî

Werger

"heval, dost"

• Afrîkansî: vriend → af
• Albanî: mik → sq, shok → sq
• Almanî: Freund → de n
• Bambarayî: teri → bm
• Çekî: přítel → cs
• Çînî: 朋友 → zh
• Danmarkî: ven → da
• Erebî: ^?اخي‎ → ar
• Esperantoyî: samideano → eo, amiko → eo
• Ferî: viðhaldsmaður → fo, partamaður → fo, vinur → fo
• Fînî: ystävä → fi, kaveri → fi, toveri → fi, kumppani → fi
• Fransî: ami → fr m, amie → fr m
• Frîsî: freon → fy
• Gaelîka skotî: caraid → gd
• Hawsayî: aboki → ha
• Holendî: geestverwant → nl, medestander → nl, vriend → nl, vrind → nl, amice → nl
• Indonezî: teman → id
• Îngilîziya kevn: freond → ang
• Îngilîzî: friend → en, fellow-thinker → en, mate → en
• Îtalî: amico → it
• Îzlendî: vinur → is
• Japonî: 友達 → ja (tomodachi)
• Katalanî: amic → ca
• Kînyarwandayî: shuti → rw (inshuti)
• Latînî: amicus → la, cultor → la
• Lingalayî: moníngá → ln
• Malezî: kawan → ms
• Mayayiya yukatekî: amigoo
• Mecarî: barát → hu
• Norwecî: venn → no
• Papyamentoyî: amigu → pap, gayo → pap, kompai → pap, sosio → pap, tersio → pap
• Polonî: przyjaciel → pl (1, 2), kochanek → pl (2)
• Portugalî: amigo → pt m, coidealista → pt, correligionário → pt
• Romanyayî: prieten → ro
• Rusî: друг → ru m (drug)
• Sirananî: ba → srn, mati → srn, staman → srn
• Spanî: amigo → es m
• Swahîlî: rafiki → sw
• Swêdî: buss → sv, vän → sv, kompis → sv
• Tagalogî: kaibígan → tl
• Tirkî: dost → tr, arkadaş → tr, birader → tr
• Yûnanî: φιλος → el m (filos)
• Zuluyî: umngane → zu

Tirkî

Navdêr

birader

1. birader, bira
2. birawo, birako