yek

Ji Wîkîferheng

Jump to navigation Jump to search

Binêre herwiha: -yek, yêk, û -yêk

Kurmancî[biguherîne]

Bilêvkirin[biguherîne]

IPA^(kilîd): /jɛk/
Deng (Wan)
Deng (Qoser)
Kîtekirin: yek

Hejmar[biguherîne]

yek, k-ya nerm

hejmara 1, I (hejmara piştî sifrê û berî duyê)

Ji wêjeya klasîk[biguherîne]

Serfê Mewlûda me yek derhem fer e
Hemberê yek guhê zêrê ehmer e— (Mewlûda Kurdî ~1720, Mela Hesenê Bateyî)

Bi alfabeyên din[biguherîne]

kurdî-erebî: یەک

Herwiha[biguherîne]

yanz, ev peyv bi wateya yekê di nava jimarên kurdî de jiyana didomîne. gava mirov dibêje yanzde divir de peyva arkaîk û kevnar a kurdî bi wateya yekê hê jî dixuye
yêk

Nêzîk[biguherîne]

tek
kit

Jê[biguherîne]

Etîmolojî[biguherîne]

Ji proto-hindûewropî *oinos:("yek")

proto-îranî *eywe: ("yek")
- avestayî: eêwe ("yek")
- pehlewî: êvek ("yek")
  - farisî: yek ("yek")
- partî: yew ("yek")
- sogdî: yew ("yek")
- peştûyî: yew ("yek")
- belûçî: yek ("yek")
- partî: êw ("yek")
- kurdî: yek ("yek")
- zazakî: yew ("yek")
sanskrîtî: eke ("yek")
yûnanî: oinos ("yek")
latînî: unus ("yek")
almanî: ein ("yek")
inglîzî: one ("yek") ...

Çavkanî:

Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg r. 128.
Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em, r. 59
Etymonline. Online English Etymology Dictionary. <etymonline.com> by Douglas Harper.

Têkildar[biguherîne]

yazde

Binêre herwiha[biguherîne]

Hejmarên sade yên kurdî

Bi zaravayên din[biguherîne]

Hewramî: yo mê, yiwa, yuwa mê
Kurmancî: yek
- Reşwî: yek (hw yik, êk)
Soranî: yek, yêk
Zazakî: jew, jo, yew, jû

Werger[biguherîne]

Apaçiya rojava: dałaá
Aymarayî: maya → ay
Baskî: bat → eu
Sirboxirwatî: jedan → sh nêr, jedna → sh mê, jedno → sh nêtar
Bretonî: unan → br
Weylsî: un
Çekî: jedna → cs mê, jeden → cs nêr, jedno → cs nêtar
Çînî: 一 (pinyin: yī)
Tirkî: ^?biri, birisi → tr
Albanî: një → sq
Almanî: ein → de nêr, eine → de mê, eins → de nêtar, irgendjemand → de, ^?eines → de
Erebî: وَاحِد‎ (waːħidun), ^?الفسخة‎ → ar
Esperantoyî: unu → eo
Estonî: üks → et
Farisî: یک‎ (yek), یه‎ → fa, ^?اس‎ → fa
Fîjî: dua
Fînî: yksi → fi
Fransî: un → fr nêr, une → fr mê
Frîsî: ien → fy
Gaelîka skotî: aon → gd
Hindî: एक → hi (ek)
Holendî: een → nl, één → nl
Mecarî: egy → hu
Îdoyî: un → io
Îbranî: אחת‎ (exed), אחד (ixed)
Indonezî: satu → id
Inglîzî: one → en, a → en, monad → en, ^?anxiousness → en, ^?I → en, ^?an → en
Inglîziya kevn: an,
Înterlîngua: un → ia, uno → ia
Îtalî: un → it nêr, uno (before m noun beginning with ps, gn → it, x → it, z or s + consonant), una → it mê
Îzlendî: einn → is nêr, ein → is mê, eitt → is nêtar
Japonî: 一 (いち, ichi → ja), 一つ (ひとつ, hitotsu → ja)
Javayî: siji, setunggal
Kalalîsûtî: ataasiq → kl
Katalanî: u (navê hejmarê), un → ca nêr, una → ca mê
Koreyî: 일 → ko (il), 하나 → ko (hana)
Kornî: {{W|kw|onan}
Korsîkayî: {{W|la|unu}
Latînî: unus → la
Lingua franca nova: un → lfn
Lojbanî: pa
Mançûyî: emu
Marşalî: juon → mh
Mînangkabawî: Ciek → min
Nahwatlî: ce → nah
Norwecî:
Norweciya bokmålî: en → no

Norweciya nînorskî: ein → nn
Polonî: jeden → pl
Portugalî: um → pt nêr, uma → pt mê
Romanyayî: unu → ro nêr, una ; +subst. -> un, o → ro mê
Rusî: один → ru (odin) nêr, одна → ru (odna) mê, одно → ru (odno) nêtar
Spanî: un → es, uno → es nêr, una → es mê
Sundanî: hiji → su
Swêdî: ett → sv, en → sv
Tagalogî: isa → tl
Tayî: หนึ่ง → th
Tirkî: ^?zat → tr, bir → tr
Tokpisinî: wan, wanpela → tpi
Tupînambayî: îepé, oîepé
Urdûyî: ایک‎ → ur
Viyetnamî: một
Yûnanî: ένας (énas)

Cînav 1[biguherîne]

yek

hev
Em yek dinasin. (Em hev nas dikin)

Werger[biguherîne]

Cînav 2[biguherîne]

yek

wekhev, eynî, mînahev
Ev herdu lêker ne yek in, wateyên wan yek bin jî, vatiniyên wan di hevokê de ne yek in.

Werger[biguherîne]

Ji "https://ku.wiktionary.org/w/index.php?title=yek&oldid=5056052" hatiye standin.

Kategoriyên veşartî: