deh

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /dɛh/
• Deng (Amed)^ⓘ
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: deh

Hejmar

hejmar 10

deh

1. 10, hejmar 10 (X, ۱۰)

   deh kes, deh roj, deh car

   bi dehan kes

   Saet deh û nîv e. (10:30)

   Kurik dehsalî ye û keçik heştsalî ye.

   • "Di deh salan mulazim mam
     We yarê rû neda carek." — (Melayê Cizîrî, Dîwan, ~1640)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: دەھ
• kurdî-krîlî: дәһ

Herwiha

• de
• dehe

Bizelêv

• deh in, bi reh in

Jê

• -de
• -deh
• (lêker) deh kirin
• deha
• dehem
• dehemî
• dehemîn
• dehemînî
• dehê
• dehik
• (navdêr) dehkirin
• dehsal
• dehsalî

Binêre herwiha

Hejmarên sade yên kurmancî

• (0) sifir
• (1) yek
• (2) du
• (3) sê
• (4) çar
• (5) pênc
• (6) şeş
• (7) heft
• (8) heşt
• (9) neh
• (10) deh
• (11) yazde
• (12) dazde
• (13) sêzde
• (14) çarde
• (15) pazde
• (16) şazde
• (17) hevde
• (18) hejde
• (19) nozde
• (20) bîst
• (30) sî
• (40) çil
• (50) pêncî
• (60) şêst
• (70) heftê
• (80) heştê
• (90) not
• (100) sed
• (1.000) hezar
• (1.000.000) milyon
• (1.000.000.000) milyar

Qafiye

• ceh
• geh
• meh
• neh
• reh
• şeh

Bi zaravayên din

• Soranî: de
• Kurdiya başûrî: de
• Lekî: de
• Hewramî: de
• Zazakî: des

Etîmolojî

Hevreha soranî ده (de), kurdiya başûrî de, lekî de, goranî/hewramî de, belûçî دہ (deh, de), farisî ده‎ (deh), tacikî даҳ (dah), pehlewî 𐫅𐫍 (dh, /deh/, zazakî des, partî 𐫅𐫘‎ (des), osetî дӕс (dæs), avestayiya nûtir 𐬛𐬀𐬯𐬀‎ (dasa, /dese/), avestayiya kevntir 𐬛𐬀𐬯𐬁‎ (dasā, /desa/), bextiyariya kevn λασο (laso /las/), peştûyî لس (lës)... sanskrîtî दश (dáśa), hindî दस (das), ûrdûyî دس‎ (des), bengalî দশ (dôś)... latviyayî desmit, lîtwanî dešimt, bulgarî де́сет (déset), çekî deset, polonî dziesięć, rusî û ukraynî де́сять (désyatʹ), serbokroatî десет / deset... latînî decem, îtalî dieci, diece, portugalî dez, spanî diez, fransî dix, romanî zece... îrlendî diech, bretonî dek... yûnanî δέκα (déka)... ermeniya kevn տասն (tasn), ermeniya niha տաս (tas)... îngilîzî ten, holendî tien, almanî zehn, danmarkî û norwecî ti, swêdî tio... hemû ji proto-hindûewropî *déḱm̥ (deh).

Peyva proto-hindûewropî texmînen ji *dwóh₁ ("du") û *ḱomt ("dest, anku tiliyên herdu destan") çêbûye.

Peyv ji zimanên hindûîranî bi berfirehî ketiye zimanên ûralî jî, bo nimûne komî-ziryayî дас (das), ûdmûrtî дас (das), macarî/hungarî tíz û fînî/fînlandî (kah)deksan (heşt, 8, "du ji dehan kêm") û (yh)deksän (neh, 9, "yek ji dehan kêm").

Çavkanî:

• Cathcart, Chundra Aroor (2015): Iranian Dialectology and Dialectometry, Doctoral dissertation, University of California at Berkeley.
• Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
• Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
• Novák, Ľubomír (2013) Problem of Archaism and Innovation in the Eastern Iranian Languages (PhD dissertation)‎[[1]], Prague: Univerzita Karlova v Praze, filozofická fakulta.
• Расторгуева В. С., Эдельман Д. И. Этимологический словарь иранских языков. [Rastorguyeva V.S., Edelman D.I.: Ferhenga Etîmolojî ya Zimanên Îranî] (bi rûsî) 2000-2011.
• Schmitt, Rüdiger (1989): Compendium Linguarum Iranicarum‎, Wiesbaden: Reichert Verlag
• The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi îngilîzî û rusî): http://starling.rinet.ru/
• Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010
• Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots^[2], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2an

Werger

• Aarî: tammá
• Abanyomî: wóbá
• Abazayî: жваба (ž°ābā)
• Abxazî: жәаба (ž°ābā)
• Adîgeyî: пшӏы (pšʼə)
• Afarî: taban
• Afrîkansî: tien → af
• Akanî: adu, edu, du
• Aklanon: napueo'
• Albanî: dhjetë → sq
• Almaniya Pennsylvania: zehe, zeyya
• Almanî: zehn → de

  Elmanîşî: zää

• Altayiya başûrî: он (on)
• Alutîqî: qulen
• Amharî: ዐሥር (ʿäśśər) (numeral: ፲ (10))
• Apaçî:

  Apaçiya rojava: goneznán

• Aragonî: diez
• Aramî:

  Siryaniya klasîk: ܥܣܪܐ n (ʿesrā), ܥܣܪ m (ʿəsar)

  Aramiya babîlonî ya cihûyî: עַסְרָא n (ʿasrā), עֲסַר m (ʿăsar)

  Neo-aramiya rojavayî: ܥܣܪܐ n (ʿasra), ܐܥܣܪ m (ʾeʿsar)

• Arçî: вицӏ (wicʼ)
• Argobbayî: ሀስራ (asara)
• Aromanî: dzatsi, dzatse
• Asamî: দহ (doh)
• Astûrî: diez → ast
• Atong (Hindistan): chyigyk
• Avarî: анцӏго (ancʼgo)
• Aymarayî: tunka
• Aynuyî: ワン (wan)
• Azerî: on → az
• Balînî: dəsə
• Bambarayî: tan
• Banjarî: pulu
• Baskî: hamar → eu
• Bassayî: ɓaɖa-bùè
• Başkîrî: ун (un)
• Belarusî: дзе́сяць (dzjésjacʹ), дзяся́цера (dzjasjácjera)
• Bengalî: দশ → bn (dôś) (numeral: ১০)
• Bîkoliya naverast: sampulo
• Bîslamayî: ten
• Bretonî: dek → br
• Bruneyî: sapuluh
• Buduxî: йицӏыд (jicʼıd)
• Bugî: pulo
• Bukidnon manoboyiya rojavayî: sepulu'
• Bulgarî: де́сет (déset)
• Burmayî: တဆယ် → my (ta.hcai) (numeral: ၁၀)
• Buryatî: арбан (arban)
• Conxayî: བཅུ་ཐམ (bcu tham)
• Çamicuroyî: chunka
• Çeçenî: итт (itt)
• Çekî: deset → cs
• Çerokî: ᏍᎪᎯ (sgohi)
• Çîçewayî: khumi
• Çîkasawî: pokkó'li
• Çînî:

  Kantonî: 十 (sap⁶)

  Dunganî: шы (šɨ)

  Hakkayî: 十 (sṳ̍p, shi̍p)

  Mandarînî: 十 → zh (shí) (numeral: 拾 → zh)

  Min dongî: 十 (sĕk)

  Minnanî: 十 (si̍p, cha̍p)

  Teoçewî: 十 (zab8)

  Wuyî: 十

  Xiangî: 十

• Çukçî: мынгыткэн (myngytkėn)
• Çuvaşî: вуннӑ (vunnă), вун (vun)
• Dalmatî: dic
• Danmarkî: ti → da
• Dena'inayî: qeluzhun
• Divehî: ދިހަ (diha)
• Dolganî: уон
• Drungî: tical
• Edoyî: ìgbé
• Emilî: dēś, déṡ
• Endonezyayî: sepuluh → id
• Erebî: عَشَرَة (ʿašara) (numeral: ١٠ (10))

  Erebî: عَشْرَة (ʿašra)

• Ermenî: տասը → hy (tasə), տասն → hy (tasn)
• Erzayî: кемень (kemenʹ)
• Esperantoyî: dek → eo
• Estonî: kümme → et
• Etiyopiya klasîk: ዐሠርቱ n (ʿäśärtu), ዐሥሩ m (ʿäśru) (numeral: ፲ (10))
• Etrûskî: 𐌆𐌀𐌓 (zar), 𐌔𐌀𐌓 (sar), 𐌔𐌓𐌀 (sra), 𐌈𐌀𐌓 (θar), 𐌕𐌀𐌓 (tar), 𐌑𐌀𐌓 (śar)
• Evenî: мян (mẹn)
• Evenkî: дя̄н (ʒān)
• Extremaduranî: dieci
• Farisî: ده → fa (dah) (numeral: ۱۰)
• Fatalukuyî: ta'ane
• Ferî: tíggju → fo
• Fîjî: tini → fj
• Fînî: kymmenen → fi
• Fransî: dix → fr
• Friyolî: dîs
• Frîsiya bakur:

  Frîsiya bakur: tjiin

  Frîsiya bakur: tain

  Mooring: tin

  Frîsiya bakur: tiin

• Frîsiya kevn: tiān
• Frîsiya saterlandî: tjoon
• Frîsî: tsien → fy
• Fulahî: sappo
• Gaelîka skotî: deich, deichnear
• Galîsî: dez → gl
• Garîfunayî: dîsi
• Gîlekî: ده (da)
• Gorontaloyî: opulu
• Gotî: 𐍄𐌰𐌹𐌷𐌿𐌽 (taihun)
• Gujaratî: દશ → gu (daś) (numeral: ૧૦)
• Gurcî: ათი → ka (ati)
• Guwaranî: pa → gn
• Hadzayî: ikhumi
• Haîtî: dis
• Hawayî: ʻumi
• Hawsayî: gōmà
• Higaononî: sampulo
• Hindî: दस → hi (das) (numeral: १० → hi (10)), दश → hi (daś), दह → hi (dah)
• Hîlîgaynonî: napulo
• Hlaiyî: fuet
• Hmongî: kaum
• Holendî: tien → nl
• Hopîyî: pakwt
• Hunsrikî: zehn
• Îbanagî: mafulu
• Îbranî: עֶשֶׂר m (éser), עֲשָׂרָה n (asara)
• Îdoyî: dek → io
• Îfèî: maá
• Îgalayî: ẹ̀gwá
• Îgboyî: ìri
• Îlokanoyî: sangapulo
• Îngilîziya kevn: tīen, tēn
• Îngilîziya navîn: ten
• Îngilîzî: ten → en
• Îngriyî: kymmen
• Înterlîngua: dece → ia
• Îranunî: sapulu
• Îrlendî: deich → ga
• Îsnagî: sangapulo
• Îtalî: dieci → it
• Îzlendî: tíu → is
• Îzonî: ói, óiya
• Japonî: 十 → ja (じゅう, jū; とお, tō)
• Jarayî: pluh
• Javayiya kevn: sapuluh
• Javayî: sepuluh → jv
• Jejuyî: 열 (yeol), 십 (sip)
• Jurçenî: juwa
• Kabardî: пщӏы (pśʼə)
• Kalalîsûtî: qulit → kl
• Kalmîkî: арвн (arvn)
• Kannadayî: ಹತ್ತು → kn (hattu) (numeral: ೧೦ (10))
• Kanuriyî: megú
• Kapampanganî: apulu
• Kapverdî: dés
• Karaçay-balkarî: он (on)
• Karelî: kymmeni
• Kaşûbî: dzesãc
• Katalanî: deu → ca
• Katuyiya rojavayî: ມັເໆັດ
• Katuyiya rojhilatî: m'zêt
• Kaurnayî: kumirrka
• Keçwayî: chunka, cunka
• Kinaray-ayî: napulo
• Kirgizî: он → ky (on)
• Kîkongoyî: kumi
• Kîkûyûyî: ikũmi sinif c5, mũrongo sinif c3
• Kîngalî: දහය → si (dahaya)
• Kokborokî: chi
• Komî-permyakî: дас (das)
• Komî-zîriyî: дас (das)
• Konkanî: धा (dhā)
• Koreyiya kevn: 十尸 (*YEl)
• Koreyiya navîn: 엻〮 (yélh)
• Koreyî: 열 → ko (yeol), 십 → ko (sip), 十 → ko
• Kornî: dek
• Korsîkayî: deci → co
• Kreyoliya fransî ya Louisiana: dis, di, diz
• Kreyoliya morîtanî: dis
• Krî: mitâtaht
• Ladînî: diesc
• Lakî: ацӏва (ac̣wa)
• Lakotayî: wikčémna
• Lamboyayî: kabullu
• Latgalî: desmit
• Latînî: decem → la
• Latviyayî: desmit → lv
• Lenape:

  Unamî: tèlën

• Lawsî: ສິບ (sip) (numeral: ໑໐ (10))
• Lezgînî: цӏуд (c̣ud)
• Lingalayî: zómi
• Lîgûrî: dêxe
• Lîtwanî: dešimt → lt m, dešimtis m
• Lîvonî: kim (old spelling: kym)
• Lombardî: des
• Lueyî: ᦉᦲᧇ (ṡiib) (numeral: ᧑᧐)
• Luksembûrgî: zéng → lb
• Luşûtsîdî: padac
• Mòçenoyî: zeichen
• Madurayî: sapolo
• Maguindanaoyî: sapulu
• Makasarî: pulo
• Makedonî: де́сет (déset)
• Malayalamî: പത്തു (pattu), പത്ത് → ml (pattŭ) (numeral: ൧൦)
• Malezî: sepuluh → ms, satu puluh, ekadasa

  Malezî: سڤولوه, ساتو ڤولوه, ايکداسا

• Maltayî: għaxra → mt
• Mançûyî: ᠵᡠᠸᠠᠨ
• Mangarevanî: rogouru
• Manksî: jeih, jeihaght
• Mansakayî: samporo
• Maorî: tekau → mi, ngahuru → mi
• Mapuçî: mari
• Maranaoyî: sapolo'
• Maratî: दहा (dahā)
• Mariya rojhilatî: лу (lu)
• Marîkopayî: cexuk
• Marquesana başûr: 'onohu'u
• Marşalî: joñoul
• Mazenderanî: ده (da)
• Mecarî: tíz → hu
• Mizoyî: shom
• Mînangkabawî: sapuluah, puluah
• Mokşayî: кемонь (kemonʹ)
• Mongolî:

  Kirîlî: арав → mn (arav)

  Mongolî: ᠠᠷᠪᠠ (arba) (numeral: ᠑᠐)

• Montagnaîsî: kutunnu, peikunnu
• Muongî: mươl
• Nahwatlî: matlactli
• Namayî: disi
• Nanayî: дёан (ʒoan)
• Navajoyî: neeznáá
• Nawrûyî: ata → na
• Nedersaksî: teihn → nds
• Negidalî: ӡа̄н
• Nîvxî: мӽоӈ (mẋoŋ)
• Nîwî: hogofulu
• Normandî: dix, dgix
• Norsiya kevn: tíu
• Norwecî: ti → no
• O'odhamî: vestmam
• Ohloniya başûr: tancsagte
• Ojibweyî: midaaswi
• Oksîtanî: dètz → oc
• Oriyayî: ଦଶ → or (dôśô) (numeral: ୧୦ (10))
• Oromoyî: kudhan
• Oroqenî: dʒa꞉n
• Osetî: дӕс (dæs)
• Oskanî: 𐌃𐌄𐌊𐌄𐌍 (deken)
• Osmanî: اون (on)
• Oygurî: ئون → ug (on)
• Ozbekî: oʻn → uz
• Papyamentoyî: dies
• Pelayî: tə̆.tʰai⁵⁵
• Peştûyî: لس → ps (las)
• Piedmontîsî: des
• Pijînî: ten
• Pîpîlî: majtakti
• Plodîşî: tieen
• Polabî: disąt, dzesãc
• Polonî: dziesięć → pl, dziesięcioro → pl
• Portugalî: dez → pt
• Puncabî: ਦਸ (das) (numeral: ੧੦ (10))
• Qazaxî: он → kk (on)
• Rapanuyî: angahuru
• Rarotongî: nga’uru
• Rohingyayî: doc
• Romagnolî: diṣ
• Romancî: desch
• Romanî: deś

  Romaniya kalo fînî: deȟ

• Romanyayî: zece → ro
• Rusî: де́сять (désjatʹ), де́сятеро (désjatero)
• Rusînî: де́сять (désjatʹ)
• S'gaw karenî: တဆံ (ta hsee), ဆံ (hsee)
• Sahoyî: taman
• Samî:

  Samiya înarî: love

  Samiya bakurî: logi

  Samiya skoltî: lååi, lååʹǩǩ

  Samiya başûr: luhkie

• Samoayî: sefulu
• Sanskrîtî: दश → sa (daśa)
• Santalî: ᱜᱮᱞ (gel)
• Sardînî: deghe
• Sardinian:

  Sardînî: dexi

  Sardînî: deche

• Sebwanoyî: napulo
• Sicîlî: deci → scn
• Sierra mîwokiya navendî: naˀá·ča-
• Silesî: dźeśyńć
• Sindhî: ده (daha)
• Sirananî: tin
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: де̏сет

  Latînî: dȅset

• Sîkkîmî: ཆོམ་བ (chom ba)
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: десѧть (desętĭ) (numeral: і҃)

• Slovakî: desať → sk
• Slovenî: desét → sl
• Somalî: toban → so
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: źaseś

  Sorbiya jorîn: dźesać → hsb

• Spanî: diez → es
• Sundanî: sapuluh → su
• Swahîlî: kumi → sw
• Swêdî: tio → sv
• Şanî: သိပ်း (síp) (numeral: ႑႐)
• Şorî: он (on)
• Tàyî: slip
• Tabasaranî: йицӏуб (jic̣ub)
• Tacikî: даҳ → tg (dah)
• Tagalogî: sampu → tl
• Tahîtî: hō'ē 'ahuru
• Tamîlî: பத்து → ta (pattu) (numeral: ௰ (translîterasyon hewce ye))
• Tarantinoyî: dice
• Taşelhitî: mraw n yan m
• Tausugî: hangpu'
• Tay dam: ꪎꪲꪚ
• Tayiya bakurî: ᩈᩥ᩠ᨷ
• Tayî: สิบ → th (sìp) (numeral: ๑๐ → th (10))
• Tayî nüa: ᥔᥤᥙᥴ (síp)
• Tedim çinî: sawm
• Telûgûyî: పది → te (padi) (numeral: ౧౦ (10⁄16))
• Temazîxtiya atlasa navendî: ⵎⵔⴰⵡ (mraw)
• Teteriya krîmî: on
• Teterî: ун → tt (un)
• Tetûmî: sanulu
• Tigreyî: ዐስር (ʿäsr) (numeral: ፲ (10))
• Tigrînî: ዓሰርተ → ti (ʿasärtä) (numeral: ፲ (10))
• Tirkiya kevn: 𐰆𐰣 (un¹ /⁠on⁠/)
• Tirkî: on → tr
• Tirkmenî: on → tk
• Tîbetî: བཅུ (bcu) (numeral: ༡༠ (10))
• Tokpisinî: tenpela
• Toxarî A: śäk
• Toxarî B: śak
• Tumbukayî: khumi
• Tuvalûyî: sefulu
• Tuvanî: он (on)
• Tzutucîlî: lajuj
• Udî: вицӏ (vic̣)
• Udmurtî: дас (das)
• Umbriyî: 𐌃𐌄𐌔𐌄𐌌 (desem)
• Urdûyî: دس n (das)
• Ûkraynî: де́сять (désjatʹ), де́сятеро (désjatero)
• Venîsî: diese, diéxe
• Vepsî: kümne
• Viyetnamî: mười → vi, chục → vi
• Volapûkî: deg → vo, bals
• Voroyî: kümme
• Votî: tšümme
• Walonî: dijh → wa
• Weylsî: deg → cy
• Wîlamowî: caon
• Wînnebagoyî: kerepąnąižą, kerepąną
• Wolofî: fukk → wo
• Xakasî: он (on)
• Ximêrî: ដប់ → km (dop) (numeral: ១០ (10))
• Xosayî: ishumi
• Yagnobî: дас (das), даҳ (dah)
• Yakutî: уон (uon)
• Yaoyî: likumi
• Yidîşî: צען → yi (tsen)
• Yiyiya siçuwayî: ꊰ (ci)
• Yorubayî: ẹ̀wá, ẹẹ́wàá, mẹ́wàá
• Yupîkiya navendî: qula, qulen
• Yûnanî: δέκα → el (déka), ι΄

  Kevn: δέκα (déka), ι΄

• Zhuangî: cib (Sawndip 十)
• Zimanê destan ê emerîkî:
• Zouyî: som
• Zuluyî: ishumi
• Zuniyî: asdemła

Bi hejmaran

• rojavayî: 10
• çînî: 拾, 十
• romî: X
• erebî: ۱۰
• tîbetî: ༡༠
• hindî: १०
• gujaratî: ૧૦
• gurmuxî: ੧੦
• bengalî: ১০
• oriyayî: ୧୦
• telûgûyî: ౧౦

• ermenî: Ժ
• kannadî: ೧೦
• malayamî: ൧൦
• tamilî: ௰
• ximêrî: ១០
• tayî: ๑๐
• laoyî: ໑໐
• miyanmarî: ၁၀
• amharî: ፲
• mongolî: ᠑᠐
• lîmbûyî: ᥇᥆

Dogrîbî

Navdêr

deh

1. (erdnîgarî) çem, ro, robar
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev made ji wergerên çem hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Hupdëî

Navdêr

deh

1. (vexwarin) av
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev made ji wergerên av/Werger1 hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Tirkî

Baneşan

deh

1. de , dê
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Yuhupî

Navdêr

deh

1. (vexwarin) av
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev made ji wergerên av/Werger3 hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}