deh

Kurdî[biguherîne]

Bilêvkirin[biguherîne]

IPA^(kilîd): /dɛh/
Deng (Amed)
Kîtekirin: deh

Hejmar[biguherîne]

hejmar 10

deh

10, hejmar 10 (X, ۱۰)
- deh kes, deh roj, deh car
- bi dehan kes
- Saet deh û nîv e. (10:30)
- Kurik dehsalî ye û keçik heştsalî ye.
- "Di deh salan mulazim mam
  We yarê rû neda carek."— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Bi alfabeyên din[biguherîne]

kurdî-erebî: دهﻫ
kurdî-krîlî: дәһ

Jê[biguherîne]

(Lêker) deh kirin
(Navdêr) dehkirin
-de
-deh
deha
dehê
dehem
dehemî

Hejmarên sade yên kurdî[biguherîne]

Bi zaravayên din[biguherîne]

Soranî: de
Kurdiya başûrî: de
Lekî: de
Hewramî: de
Zazakî: des

Etîmolojî[biguherîne]

Hevreha soranî ده‌‎ (de), kurdiya başûrî de, lekî de, goranî/hewramî de, belûçî دہ‎ (deh, de), farisî ده‎‎ (deh), tacikî даҳ (dah), pehlewî 𐫅𐫍 (dh, /deh/, zazakî des, partî 𐫅𐫘‎ (des), osetî дӕс (dæs), avestayiya nûtir 𐬛𐬀𐬯𐬀‎ (dasa, /dese/), avestayiya kevntir 𐬛𐬀𐬯𐬁‎ (dasā, /desa/), bextiyariya kevn λασο (laso /las/), peştûyî لس‎ (lës)... sanskrîtî दश (dáśa), hindî दस (das), ûrdûyî دس‎‎ (des), bengalî দশ (dôś)... latviyayî desmit, lîtwanî dešimt, bulgarî де́сет (déset), çekî deset, polonî dziesięć, rûsî û ukraynî де́сять (désyatʹ), serbokroatî десет / deset... latînî decem, îtalî dieci, diece, portugalî dez, spanî diez, fransî dix, romanî zece... îrlandî diech, bretonî dek... yûnanî δέκα (déka)... ermeniya kevn տասն (tasn), ermeniya niha տաս (tas)... inglîzî ten, holandî tien, almanî zehn, danmarkî û norwecî ti, swêdî tio... hemû ji proto-hindûewropî *déḱm̥ (deh).

Peyva proto-hindûewropî texmînen ji *dwóh₁ ("du") û *ḱomt ("dest, anku tiliyên herdu destan") çêbûye.

Peyv ji zimanên hindûîranî bi berfirehî ketiye zimanên ûralî jî, bo nimûne komî-ziryayî дас (das), ûdmûrtî дас (das), macarî/hungarî tíz û fînî/fînlandî (kah)deksan (heşt, 8, "du ji dehan kêm") û (yh)deksän (neh, 9, "yek ji dehan kêm").

Çavkanî:

Cathcart, Chundra Aroor (2015): Iranian Dialectology and Dialectometry, Doctoral dissertation, University of California at Berkeley.
Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
Novák, Ľubomír (2013) Problem of Archaism and Innovation in the Eastern Iranian Languages (PhD dissertation)‎[[1]], Prague: Univerzita Karlova v Praze, filozofická fakulta.
Расторгуева В. С., Эдельман Д. И. Этимологический словарь иранских языков. [Rastorguyeva V.S., Edelman D.I.: Ferhenga Etîmolojî ya Zimanên Îranî] (bi rûsî) 2000-2011-.
Schmitt, Rüdiger (1989): Compendium Linguarum Iranicarum‎, Wiesbaden: Reichert Verlag
The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi inglîzî û rûsî): http://starling.rinet.ru/
Tsabolov, R. L. Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010
Watkins, Calvert The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em

Werger[biguherîne]

Abaknonî: awatong
Aka-bo: cārāli
Alabamayî: pókkòoli
Alêwîtî: hatix̂
Almanî: zehn → de
Altayiya başûrî: он (on)
Fransiya kevn: dis
Inglîzî: ten → en
Aragonî: deu, diez
Aromanî: dzatse, dzatsi
Astûrî: diez → ast
Azerî: on → az
Başkîrî: ун (un)
Bambarayî: tan
Baskî: hamar → eu
Bayerî: zehn, zehni (sans substantif)
Bretonî: dek → br
Bulgarî: десет (deset)
Katalanî: deu → ca
Çînî: 十 → zh (shí)
Şorî: он
Koreyî: 열 → ko (yeol), 십 → ko (sip)
Korsîkayî: deci → co
Haîtî: dis
Kreyoliya morîtanî: dis
Kreyola fransî ya réunion: diss
Dalmatî: dic
Damariya rojhilat: wuˈsar
Dolganî: уон
Erebî: عشرة ('eşere)
Spanî: diez → es
Esperantoyî: dek → eo
Farisî: ده‎ → fa (deh)
Fînî: kymmenen → fi
Fransî: dix → fr
Frankoprovansî: dji
Friyolî: dîs
Gaelîka skotî: deich
Gagawzî: on
Galîsî: dez → gl
Gurcî: ათი → ka (ati)
Gotî: 𐍄𐌰𐌹𐌷𐌿𐌽 (taihun)
Yûnanî: δέκα → el (déka)
Yûnaniya kevn: δέκα (déka)
Gujaratî: દશ → gu (daś)
Hawsayî: goma
Îbranî: עֲשָׂרָה‎ mê, עֶשְׂרֵה‎ mê, עֶשֶׂר‎ mê, עָשָׂר‎ mê
Hindî: दस → hi (das)
Yakutî: уон (uon)
Înterlîngua: dece → ia
Îstriyotî: gise, gize
Îstro-romanyayî: zeţe
Îtalî: dieci → it
Japonî: 十 → ja (jū)
Karaçay-balkarî: он
Qazaxî: он → kk (on)
Xakasî: он (on)
Kîkûyûyî: ikũmi
Kirgizî: он → ky (on)
Kotavayî: sanoy
Kumikî: он (on)
Ladînî: diesc
Temazîxtiya atlasa navendî: mraw
Latînî: decem → la
Latviyayî: desmit → lv
Lîtwanî: dešimt → lt
Luksembûrgî: zéng → lb
Malagasî: folo → mg
Mongolî: арван → mn (arvan)
Fransiya navîn: dis, dix
Holendî: tien → nl
Nogayî: он (on)
Normandî: dgix, dix
Oksîtanî: dètz → oc
Umbriyî: 𐌃𐌄𐌔𐌄𐌌 (desem)
Oskanî: 𐌃𐌄𐌊𐌄𐌍 (deken)
Fulahî: sappo
Polonî: dziesięć → pl
Portugalî: dez → pt
Romancî: desch, diesch
Romanyayî: zece → ro
Rusî: десять → ru (desjatʹ)
Samiya bakurî: logi
Sanskrîtî: दश → sa (daśa)
Sardînî: deghe
Şîngazîcayî: kume
Sicîlî: deci → scn
Slovakî: desať → sk
Slovenî: deset → sl
Sonxayî: iwoy
Siryaniya klasîk: ܥܣܪܐ‎‎ → syc nêr (ʿesrā), ܥܣܪ‎ → syc‎ mê (ʿəsar)
Tamîlî: பத்து → ta (pattu)
Teteriya krîmî: on
Teterî: ун → tt (un)
Çekî: deset → cs
Çuvaşî: вуннă (vunnă), вунă (vună), вун (vun)
Tofalarî: он
Tuvanî: он (on)
Tirkî: on → tr
Tirkmenî: on → tk
Ûrûmî: он
Venîsî: diéxe
Viyetnamî: mười → vi
Walîsî: hogofulu
Walonî: dijh → wa
Wîlamowî: caon
Yupîkiya navendî: qula
Yûnanî: δέκα (déka)

Bi hejmaran[biguherîne]

Tirkî[biguherîne]

Baneşan[biguherîne]

deh

de , dê

deh

Naverok