deh

Kurdî

jimare 10

hejmar

Wate

1. 10, hejmar 10 (X)

Ji wêjeya klasîk

Di deh salan mulazim mam
We yarê rû neda carek— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: دهﻫ

Herwiha

• de
• dehe

Bizelêv

• deh in, bi reh in

Hejmarên sade yên kurdî

• sifir
• yek
• du
• sê
• çar
• pênc
• şeş
• heft
• heşt
• neh

• deh
• yazde
• dazde
• sêzde
• çarde
• pazde
• şazde
• hevde
• hejde
• nozde

• bîst
• sî
• çil
• pêncî
• şêst
• heftê
• heştê
• not

• sed
• hezar
• milyon
• milyar

Etîmolojî

Belkî ji farsî ده (dah), ji farsiya navîn (pehlewî) dah, ji farsiya kevn *𐎭𐎰 (daθa), ji proto-arî *dáĉa, ji proto-hindûewropî *déḱm̥t. Têkildarî de ya soranî û hewramî.

Hevreh:

• kurdiya kevn: *dása
  • zazakî: des
• avestayî: 𐬛𐬀𐬯𐬀‎ (dasa)
• osetî: дӕс (dæs)
• sanskrîtî: दश (dáśa)

Hevrehên ji bilî zimanên arî:

• proto-slavî: *desętь
• latînî: decem
  • frensî: dix
• inglîzî: ten
• elmanî: zehn
• swêdî: tio

Bi ihtimalek li serdema kurdiya navîn des ya kurdî di kurmancî, soranî û hewramî de cih daye deh ya farisiya navîn û paşî dengê h jî ji deha hewramî û soranî ketiye lê di kurmancî de bi gelemperî maye. Zazakiyê des ya resen parastiye.

• proto-aryayî: *dese ("deh")
  • avestayî: dese ("deh")
  • farisiya kevn: dethe ("deh")
    • pehlewî: deh ("deh")
      • farisî: deh ("deh")
  • parsî: dhs ("deh")
  • belûçî: deh ("deh")
  • semnanî: des ("deh") ...
  • kurmancî: deh ("deh")
  • soranî: de ("deh")
  • zazakî: des
• sanskrîtî: dese ("deh")
• ermenî: tesn ("deh")
• yewnanî: deka ("deh")
• latînî: decem ("deh")
• elmanî: zehn ("deh")
• inglîzî: ten ("deh") ...

Çavkanî: Horn p.131, Watkins p.15, Chyet 128, Etymonline

Bikaranîn

Lêker:

• deh kirin

Navdêr:

• dehkirin

Jê

• -de
• -deh
• deha
• dehê
• dehem
• dehemî

• dehemîn
• dehemînî
• dehik
• dehsal
• dehsalî

Bi zaravayên kurdî

• kurmancî: deh, dehe
• soranî: de
• kurdiya başûr: de

• lekî: de
• hewramî: de
• zazakî: des

Werger

• Afrîkansî: tien ^→ af
• Baskî: hamar ^→ eu
• Bosnî: deset#Bosnian ^→ bs
• Bretonî: dek ^→ br
• Çekî: deset ^→ cs
• Çînî: 十 ^→ zh
• Danmarkî: ti ^→ da
• Elbanî: dhjetë ^→ sq
• Elmanî: zehn ^→ de
• Erebî: عشرة ('eşere)
• Esperantoyî: dek ^→ eo
• Estonî: kümme ^→ et
• Farisî: دَه (deh), ده ^→ fa
• Fînî: kymmenen ^→ fi
• Frensî: dix ^→ fr
• Frîsî: tsien ^→ fy
• Gaelîka skotî: deich ^→ gd
• garîfûnayî: dîsi
• Guwaranî: pa ^→ gn
• Gujaratî: દશ (daśa)
• Gurcî: ათი (at‘i)
• Hindî: दस (das)
• Holendî: tien ^→ nl
• Mecarî: tíz ^→ hu
• Îdoyî: sepuluh ^→ io
• Îbranî: עשר (‘ésser)
• îlakanoyî: pullo, sangapulo
• Inglîzî: ten ^→ en, deca- ^→ en, decade ^→ en
• Interlingue: dece ^→ ie
• Îrî: deich ^→ ga
• Îtalî: dieci ^→ it
• Japonî: 十 (じゅう, jū; とお, tō) ^→ ja
• kalalîsûtî: qulit
• Katalanî: deu ^→ ca
• keçwayî: chunka
• Koreyî: 열 (yeol), 십 (sip)
• korsîkayî: deci
• Xirwatî: deset ^→ hr
• Latînî: decem ^→ la, X ^→ la
• Latviyayî: desmit ^→ lv
• mançûyî: juwan
• Maorî: tekau ^→ mi
• marşalî: joñoul
• nahwatlî: matlactli
• Norwecî: ti ^→ no
• Noviyalî: dek ^→ nov
• Polonî: dziesięć ^→ pl
• Portugalî: dez ^→ pt
• Romanî: zece ^→ ro
• Rusî: десять (désjat’)
• samoayî: sefulu
• Sanskrîtî: (dashan), दश (daśa)
• Sindhî: ڏَهَه (dehe)
• sloviyoyî: des
• Slovakî: desať ^→ sk
• Slovenî: deset ^→ sl
• Spanî: diez ^→ es
• Swahîlî: kumi ^→ sw
• Swêdî: tio (^)
• şîrokî: ᏍᎪᎯ (sgohi)
• Tagalogî: sampu ^→ tl
• Tayî: สิบ (sìp)
• Telûgûyî: పది ^→ te
• Tirkî: ^?onluk ^→ tr, on ^→ tr, dah ^→ tr, deh ^→ tr, aşır ^→ tr
• Tokpisinî: tenpela ^→ tpi
• Tuvalûyî: sefulu ^→ tvl
• volapûkî: deg
• Weylsî: deg ^→ cy
• Viyetnamî: mười ^→ vi
• Yewnanî: δέκα (déka)

Jimaran din

• rojavayî: 10
• çînî: 拾, 十
• romî: X
• erebî: ۱۰
• tîbetî: ༡༠
• hindî: १०
• gujaratî: ૧૦
• gurmuxî: ੧੦
• bengalî: ১০
• oriyayî: ୧୦
• telûgûyî: ౧౦

• ermenî: Ժ
• kannadî: ೧೦
• malayamî: ൧൦
• tamilî: ௰
• ximêrî: ១០
• tayî: ๑๐
• laoyî: ໑໐
• miyanmarî: ၁၀
• amharî: ፲
• mongolî: ᠑᠐
• lîmbûyî: ᥇᥆

Tirkî

Wate

1. deh , ço