diz

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA: /dɪz/
• Jihevqetandin: diz

Navdêr

Diz (li çepê) ji kesekî (li naverastê) didize.

diz mê û nêr

1. kesa/ê tiştan didize,
   kesa/ê tiştên kesek din bêyî hay û destûra wê / wî bo xwe dibe.
   • Em ne diz in. Min tu carî jî dizî nekiriye.— (Firat Cewerî Girtî, Weşanên Nûdem, 1986)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: دز

Ji wêjeya klasîk

• Lê min ji rezan nekir temettu'
  Manend-i dizan bi kes tetebbu'
  Nûrestê hedîqeyê fu'ad e— (Mem û Zîn ~1692, Ehmedê Xanî)

Hevwate

• dizîker

Herwiha

• duz
• dizek
• dizenek

Etîmolojî

• proto-aryayî: *dus- ("dij, dijî") + *dhe- ("kirin")

  proto-aryayî:

avestayî: duš-dah- ("xirabî kirin")

pehlewî: dwz ("diz")

farisî: duzd ("diz")

belûçî: diz ("diz") ...^{alfabeya arî}

kurmancî: diz ("diz")

soranî: diz ("diz")

zazakî: dizd ("diz")

Jê

• dizî
• dizîkar
• dizîkarî
• dizîker
• dizîkerî
• dizîkî
• dizîn
• diziyayî

Werger

• Bosnî: lopov#Bosnian ^→ bs n
• Çînî:

  sade: 窃贼 (qièzéi)

  kevnar: 盜賊

• Danmarkî: tyv ^→ da c
• Albanî: vjedhës ^→ sq n
• Elmanî: Dieb ^→ de n, Diebin ^→ de m, Einbrecher ^→ de n
• Erebî: لص ^→ ar, ^?السنمار ^→ ar, ^?القطرب ^→ ar, ^?الهطل ^→ ar
• Farisî: دزد ^→ fa
• Fînî: varas ^→ fi, voro ^→ fi
• Frensî: voleur ^→ fr n, voleuse ^→ fr m
• Hindî: चोर (ćor)
• Holendî: dief ^→ nl n, dievegge ^→ nl m
• Mecarî: tolvaj ^→ hu
• Inglîzî: thief ^→ en, larcenous ^→ en, ^?burglar ^→ en, ^?cutpurse ^→ en, ^?picklock ^→ en, ^?pilferer ^→ en, ^?prig ^→ en, ^?yegg ^→ en, ^?cracksman ^→ en, ^?defalcator ^→ en, ^?defaulter ^→ en, ^?embezzler ^→ en, ^?house breaker ^→ en, ^?larcener ^→ en, ^?peculator ^→ en, ^?poacher ^→ en
• Îtalî: ladro ^→ it n, ladra ^→ it m
• Japonî: 泥棒 ^→ ja (どろぼう, dorobō)
• Katalanî: lladre ^→ ca n
• Koreyî: 도둑 (doduk)
• Xirwatî: lopov ^→ hr n, tat ^→ hr n
• Latînî: fur m/f
• Polonî: złodziej ^→ pl n, złodziejka ^→ pl m
• Portugalî: ladrão ^→ pt n
• Romî: chōr ^→ rom
• rohingayî: sur
• Romanî: hoţ ^→ ro
• Rusî: вор (vor)
• Sirbî:

  Kirîlî: лопов mê

  Latînî: lopov#Serbian ^→ la n

• Spanî: ladrón ^→ es n
• Swêdî: tjuv ^→ sv c
• Telûgûyî: దొంగ (donga)
• Tirkî: hırsız ^→ tr, kale ^→ tr, höyük ^→ tr, kaptıkaçtı ^→ tr, kurgan ^→ tr, uğru ^→ tr, arakçı ^→ tr, ^?kaldırım kuşu ^→ tr
• Urdûyî: چور (ćor)

Navdêr 2

diz mê

1. asêgeh, kelhe, sûr

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî * dʰeiǵʰ- (melhem lê dan), hevreha avestayî 𐬛𐬀𐬉𐬰𐬀 (deêze: dîwar), ermeniya kevn դէզ (dêz), sanskrîtî देग्धि (melhem lê dan), yûnaniya kevn τεῖχος (dîwarê kelhê), fingō (dirûv danê, şikil danê)

Jê

• Qeladiz

Tirkî

Navdêr

diz

1. çok, çong