til

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /tɪl/

• Deng (Bidlîs)

• Kîtekirin: til

Navdêr 1

til mê

1. Parçeyên zirav yên ku bi serê her yek ji dest û piyên mirovan ve pênc lib hene.
   • Her gezme û awir ko ji çehvên te bi kil hat
     Min sîne hedef da ber û yek yek ne bi til hat
     Ahek me nehişt sebr û sukûn bêtehemul hat — (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Herwiha

• tilî
• tibil

• tibl
• tilîk

• telî

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: تل

Hevmane

Ji bona "tilîya piyê" em dibêjin:

• bêçî
• pêçî
• pêçîk
• pence

Bide ber

• qeleqûç
• belûç
• lûlî demik
• şikevalîsik
• spihkojik

Etîmolojî

Herwiha tilî / tibl / tipl ji aramî טפרא‎ (ṭipra: nînok), hevreha erebî ظفر‎ (ẓifr / ẓufr: nînok, penc, pencirk), akadî ṣupru, ṣupparu. Ji bilî kurmancî ev peyv di ziman û zaravayên din yên îranî de peyda nabe. Ew ketiye cihê enguşt û pence yên îranî. Bo guherîna maneyê ji "nînok"ê bo "til"ê bide ber farisî پنجه (pencê: dest, her pênc til) > soranî pence (til) > kurmancî pence / pencik (nînokên dirrinde).

Binêre herwiha

tilên destî:

1. tila beranî beranek beranî girdik meznîk spîkuj beranok 2. tila şehdeyê şehade 3. tila nîvê sertilî tilîya dirêj 4. tila gustîlê 5. tila qeleqîç qilîçkê

Bi zaravayên din

• Kurmancî: til, tilî, têlik, bêçî, pêcî, pîç, pêç, pêçî, pêçîk, eng
• Soranî: pence, penge, kîlk, qamk, qamik , engus
• Kirmancîkî/Zazakî/Kirdî/Dimilî: engişte, gişte, bêçike, pêçike
• Kirmaşanî/kelhûrî:
• Lekî: kelîk
• Lorî: kasîk

Jê

• şûntil

Werger

• Baskî: hatz → eu
• Erebî: إصبع‎ → ar, ^?أصبوع‎ → ar, ^?الشنترة‎ → ar, ^?بنان‎ → ar
• Bretonî: biz → br nêr, bizied → br pirjimar
• Çekî: prst → cs
• Danmarkî: finger → da g
• Almanî: Finger → de nêr, Zehe → de mê, Berggipfel → de nêr, Hügel → de nêr
• Esperantoyî: fingro → eo
• Farisî: اﻧﮕﺷت‎ → fa, ^?انگشت‎ → fa, ^?انگشت دست‎ → fa, ^?انگشتان پا‎ → fa, ^?انگشد‎ → fa, ^?بطن‎ → fa, ^?نوک‎ → fa
• Fînî: sormi → fi, varvas → fi
• Fransî: doigt → fr nêr
• Frîsî: finger → fy
• Guwaranî: kuã → gn
• Mecarî: ujj → hu
• Îbranî: אצבע‎ → he mê
• Indonezî: jari → id
• Inglîzî: finger → en, digit → en, dactylo- → en, ^?toe hold → en, ^?digitigrade → en, ^?barrow → en
• Înterlîngua: digito → ia
• Îtalî: dito → it (pirjimar dita )
• Japonî: 指 → ja (yubi)
• Katalanî: dit → ca nêr
• Koreyî: 손가락 → ko (son-garak) (son.ga.rag)
• Latînî: digitus → la nêr
• Mayayiya yukatekî: aal
• Polonî: palec → pl nêr
• Portugalî: dedo → pt nêr
• Romanyayî: deget → ro nêtar
• Rusî: перст → ru (perst) (perst)
• Slovakî: prst → sk nêr
• Slovenî: prst → sl nêr
• Spanî: dedo → es nêr
• Swêdî: finger → sv nêtar
• Tacikî: ангушт → tg (angušt)
• Tirkî: parmak → tr, inç → tr, pus → tr, höyük → tr, kıç → tr, tepe → tr, tümsek → tr, ^?el parmakları → tr, ^?misket → tr, ^?el parmağı → tr
• Tupînambayî: poã
• Viyetnamî: ngón tay → vi
• Yûnanî: δάχτυλο → el (dáchtylo) nêtar

Navdêr 2

til nêr

2. gir, girik, sîrt, çiyayê biçûk.
   • Ew li ser tilekî ango girekî ku bilindiya xwe bi qasî (560)î ye dikeve. — (Ji http://www.efrin.net/cms/kurdi/index.php?option=com_content&task=view&id=21)

Etîmolojî

Ji erebî تل‎ (tell) yan yekser ji aramî ܬܠ‎ (till) ji akadî [skrîpt hewce ye] (tillu) (girik, beten).

Werger

• Inglîzî: hill → en, mound → en, tell → en
• Tirkî: tepe → tr

Navdêr 3

til

1. rexê tiştekê, al

   zelamek ji tilekêve hat, o bê destûr xwaztin, xwe kire di nav dabêşa wanda

Werger

• Inglîzî: direction → en, side → en
• Tirkî: yön → tr, taraf → tr

Inglîzî

Navdêr

til

1. kuncî