nîv

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /niːv/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: nîv

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	nîv	nîv
Îzafe	nîvê	nîvên
Çemandî	nîvî	nîvan
Nîşandera çemandî	wî nîvî	wan nîvan
Bangkirin	nîvo	nîvino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	nîvek	nîvin
Îzafe	nîvekî	nîvine
Çemandî	nîvekî	nîvinan

Nîv zebeş.

nîv nêr

1. destpêk û dawî hindî hev jê dûr

   Em li nîvê rêya xwe bûn. (Rêya me bi qasî ku em çûbûn ew qas jî hê mabû.)

   nîvê şevê, nîvro

2. herdu rex bi qasî hev jê dûr

   Tîr bi nîvê hedefê ket.

3. ne bi temamî

   Karê xwe bi nîvî dikin.

Ji wêjeya klasîk

• Nûr ji piştê hate nîva cebhetê
  Hin dibêjin hate tilya şahidê— (Mewlûda Kurdî ~1720, Mela Hesenê Bateyî)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: نیڤ‎

Herwiha

• nêv (3)

Têkildarî

• çarêk
• hemû
• sêyek

Jê

• (Rengdêr) nîvgirtî
• nîva
• nîvçe
• nîvco
• nîve
• nîvek
• nîvro
• nîvroj
• nîvşev
• nîvûnor

Etîmolojî

Ji proto-îranî: *ney-me- ("nîv")

avestayî: neême- ("nîv")

partî: nîm ("nîv")

farisî: nîm ("nîv")

kurmancî: nîv ("nîv")

kurmancî: nîw ("nîv")

hewramî: nîm ("nîv")

zazakî: nîm ("nîv")...

sanskrîtî: nême- ("nîv")

Çavkanî:

• Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg r. 239.
• MacKenzie, David Neil, The dialect of Awroman (Hawraman-i Luhon) Grammatical sketch, texts, and vocabulary, Kommissionaer: Munksgaard (København), 1966, r. 125

Bi zaravayên din

• Soranî: nîw
• Kurdiya başûrî: nîm
• Hewramî: nîm
• Zazakî: nême

Werger

• Abxazî: абжа (ābžā)
• Adîgeyî: ныкъо (nəqo)
• Afarî: abxa
• Albanî: gjysmë → sq m
• Almanî: Hälfte → de m
• Aromanî: giumitati
• Azerî: yarım
• Başkîrî: ярты (yartï), ярым (yarïm)
• Belarusî: палаві́на m (palavína), пало́ва m (palóva)
• Bengalî: আধা → bn (adha)
• Bretonî: hanter → br n
• Bulgarî: полови́на m (polovína)
• Burmayî: အခြမ်း → my (a.hkram:), အခွဲ → my (a.hkwai:)
• Çamicuroyî: pachishki
• Çeçenî: ах (aχ)
• Çekî: polovina → cs m, půlka → cs m, půl → cs
• Çerokî: ᎠᏰᏟ (ayetli)
• Çînî:

  Kantonî: 半 (bun³), 一半 (jat¹ bun³)

  Mandarînî: 半 → zh (bàn), 一半 → zh (yībàn)

  Minnanî: 半 → zh-min-nan (pan), 一半 → zh-min-nan (yit-pan)

• Dalmatî: mesu n
• Danmarkî: halvdel → da g
• Erebî: نِصْف‎ n (niṣf), نُصْف‎ n (nuṣf)

  Erebiya misrî: نص‎ n (nuṣṣ)

  Erebiya kendavî: نص‎ n (niṣṣ)

• Ermenî: կես → hy (kes)
• Esperantoyî: duono → eo
• Estonî: pool → et
• Eweyî: afɑ̃ nt
• Farefareyî: pʋsʋka
• Farisî: نیم‎ → fa (nim), نصف‎ → fa (nesf)
• Ferî: helvt m
• Fînî: puolikas → fi, puolet → fi
• Fransî: moitié → fr m
• Friyolî: mieç n, mitât m
• Gaelîka skotî: leth n
• Galîsî: metade → gl m
• Gurcî: ნახევარი (naxevari), მეორედი (meoredi)
• Haîtî: mwatye
• Hindî: आधा → hi n (ādhā)
• Holendî: helft → nl
• Indonezî: setengah → id, separuh → id
• Îbranî: חֵצִי‎ n (khétsi), מַחֲצִית‎ m (makhatsít)
• Îdoyî: duima → io
• Îlokanoyî: guddua
• Îngilîzî: half → en
• Îngûşî: ах (aχ)
• Îrlendî: leath m
• Îsnagî: xadduwa
• Îtalî: metà → it m
• Îzlendî: helmingur → is n
• Japonî: 半分 → ja (はんぶん, hanbun)
• Kabardî: ныкъуэ (nəq̇°ă)
• Katalanî: meitat → ca m
• Kirgizî: жарым → ky (carım), жарты → ky (cartı)
• Koreyî: 반 → ko (ban)
• Latînî: dīmidium nt
• Lawsî: ທ່ອງ (thǭng), ເກີ່ງ (kœ̄ng)
• Lîtwanî: pusė m
• Makedonî: половина m (polovina)
• Malezî: separuh → ms
• Maltayî: nofs n
• Maorî: haurua
• Maratî: अर्धा (ardhā)
• Mecarî: fél → hu
• Mongolî:

  Kirîlî: хагас → mn (hagas), тал → mn (tal)

  Mongolî: ᠬᠠᠭᠠᠰ (qaɣas), ᠲᠠᠯ᠎ᠠ (tal-a)

• Moreyî: pʋsʋka
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: halvdel → no n, halvpart n, omgang n, banehalvdel n

  Norweciya nînorskî: halvdel → nn n

• Oksîtanî: mitat → oc m
• Osetî: ӕрдӕг (ærdæg)
• Ozbekî: yarim → uz
• Papyamentoyî: mei
• Pîpîlî: tajku
• Plodîşî: Halft nt
• Polonî: połowa → pl, pół → pl
• Portugalî: metade → pt m, tempo → pt
• Qazaxî: жарты (jarty), жарым (jarym)
• Romanyayî: jumătate → ro m
• Rusî: полови́на m (polovína), тайм → ru n (tajm)
• Sahoyî: abrha
• Sanskrîtî: अर्ध → sa nt (ardha)
• Sardînî: meidade m, meitate m, metadi m, midade m
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: половина m

  Latînî: polovina → sh m

• Slovakî: polovina → sk, polovica → sk m
• Slovenî: polovica → sl m
• Spanî: mitad → es m, metad m
• Swahîlî: nusu → sw
• Swêdî: hälft → sv g, halva → sv g, halvlek → sv g, planhalva → sv g
• Şanî: ၶိုင်ႈ (khūeng)
• Şîngazîcayî: upanɗe 11 an 10a
• Tacikî: нисф (nisf), ним (nim), нима (nima)
• Tagalogî: kalahati
• Tarifitî: azyen n
• Tausugî: tunga
• Tayî: ครึ่ง → th (krʉ̂ng), ครึ่งหนึ่ง (krêung-nèung)
• Telûgûyî: సగము → te (sagamu)
• Teterî: ярты → tt (yartı)
• Tirkî: yarım → tr
• Tirkmenî: ýarym
• Tîbetî: ཕྱེད་ཀ (phyed ka)
• Tokpisinî: hap
• Toxarî B: ywārtsa
• Urdûyî: آدھا‎ → ur n (ādhā)
• Ûkraynî: полови́на m (polovýna)
• Viyetnamî: nửa → vi
• Ximêrî: កន្លះ → km (kɑnlah), ចំហៀង → km (cɑmhiəŋ)
• Yidîşî: העלפֿט‎ m (helft)
• Yorubayî: idaji
• Yûnanî: μισό → el nt (misó)

  Kevn: ἥμισυ nt (hḗmisu)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Rengdêr

nîv

1. 50%, 1/2, pişkek ji du pişkan, parek ji du paran, beşek ji du beşan,
   ger mirov tiştekê/î bike du parçeyên hindî hev, yek ji wan parçeyan

   nîv euro (50 sent),
   nîv seet (30 deqe),
   nîv kîlo (500 kîlogram), nîv perdaq av
   (perdaqa ku parek jê dagirtî û para din vala)

Werger

• Abxazî: абжа (ābžā)
• Albanî: gjysmë → sq
• Almanî: halb → de
• Asamî: আধা (adha)
• Azerî: yarım
• Başkîrî: ярты (yartï), ярым (yarïm)
• Bîkoliya naverast: kabanga
• Bulgarî: половин (polovin)
• Çeçenî: ах (aχ)
• Çekî: půl → cs
• Çînî:

  Kantonî: 半 (bun³)

  Mandarînî: 半 → zh (bàn)

• Danmarkî: halv → da
• Ermenî: կես → hy (kes)
• Esperantoyî: duona
• Estonî: pool → et
• Eweyî: afɑ̃
• Farisî: نیم‎ → fa (nim)
• Fînî: puoli → fi
• Fransî: demi → fr
• Friyolî: mieç
• Frîsî: heal
• Gotî: 𐌷𐌰𐌻𐌱𐍃 (halbs)
• Gujaratî: અર્ધું n (ardhũ), અડધું n (aḍadhũ)
• Gurcî: ნახევარი (naxevari)
• Hindî: आधा → hi n (ādhā), अर्ध n (ardh), अर्द्ध → hi n (arddh)
• Holendî: half → nl
• Indonezî: setengah → id
• Îngilîzî: half → en
• Îrlendî: leath-
• Japonî: 半 → ja (nakaba, han), ハーフ (hāfu)
• Kapampanganî: kapitna
• Katalanî: mig → ca
• Keçwayî: ch'iqta
• Kîngalî: බාගය (bāgaya)
• Koreyî: 반 → ko (ban)
• Latgalî: puse m
• Latînî: dīmidium nt, sēmis n
• Latviyayî: puse → lv m
• Lawsî: ເຄິ່ງ (khœng)
• Lîtwanî: pusė m
• Mançûyî: ᡥᠣᠨᡨᠣᡥᠣ (hontoho)
• Maorî: haurua
• Mongolî: хагас → mn (hagas)
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: halv → no

  Norweciya nînorskî: halv → nn

• Oksîtanî: mièg → oc
• Oriyayî: ଅଧା (ôdha)
• Polonî: pół- → pl, połowiczny → pl
• Portugalî: metade → pt, meio → pt
• Romanyayî: semi- → ro, emi-, jumate → ro, jumătate → ro
• Rusî: пол- → ru (pol-), полу- → ru (polu-)
• Sanskrîtî: अर्ध → sa (ardhá)
• Sirananî: afu
• Sirboxirwatî: polovina → sh
• Slovenî: pol → sl
• Swêdî: halv → sv
• Tagalogî: kalahati
• Tayiya bakurî: ᨣᩕᩮᩥ᩠᩵ᨦ
• Tayî: ครึ่ง → th (krʉ̂ng), กึ่ง → th (gʉ̀ng)
• Tirkî: yarı → tr,buçuk → tr
• Viyetnamî: phân nửa
• Ximêrî: កន្លះ → km (kɑnlĕəh), ចំហៀង → km (cɑmhiəng)
• Yidîşî: האַלב‎ (halb)
• Yûnanî: ήμισυς → el n (ímisys), μισός → el n (misós)

  Kevn: ἥμισυς (hḗmisus)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.