ji

 Binêre herwiha: jî

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /ʒɪ/

• Deng (Êlih)

• Deng (Bidlîs)

• Kîtekirin: ji

Pêşdaçek

ji

1. daçekek e bo diyarkirina guherrîna yan guherrandina cihê tiştekê/î yan kesekê/î.

   Ji Kurdistanê çû Swêdê.

   Ji malê hat ber dikanê.

   Ji avê anî derê.

2. Daçekek e bo diyarkirina guherrîna yan guherrandina demê.

   Ji sala 2000ê ve ez li zankoyê dixwînim.

   Ji havînê ta zivistanê.

   Ji spêdê ta êvarê.

3. Daçekek e bo diyarkirina dûratiyê.

   Kurdistan ji vir dûr e.

4. Daçekek e bo diyarkirina sedemê / sebebê.

   Ji sarmayê ye ku nesax bûye.

5. Daçekek e bo diyarkirina çavkaniyê.

   Ev agahî ne ji wê pirtûkê ne.

6. Daçekek e bo diyarkirina bikaranîna tiştekê/î bo çêkirina tiştek din.

   Ev xanî ji mermer e.

7. Daçekek e bo diyarkirina rêgirtina li kesekê/î yan tiştekê/î yan jî astengdanîna li ber wan.

   Ji agir parastin.

Ji wêjeya klasîk

• Nê ji me sûc û xeta tên û sîtem
  Lê ji te îhsan û xufran û kerem — (Mewlûda Kurdî ~1720, Mela Hesenê Bateyî)

Herwiha

• -ij
• j'
• şi
• ş'
• -iş

Serbixwe

• Dema ev daçek serbixwe tê bikaranîn (anku ti nomîn nadin pey wê), ew dibe jê:
  jê çûn: ji wê (derê) çûn; ji wî (cihî) çûn; ji wan (deran) çûn

Jê

• ji alî
• ji ber
• ji bin
• ji der
• ji hêlê
• ji hindir
• ji jêr
• ji jor
• ji nav
• ji rex
• ji ser
• ji tenişt
• ji ber ...
• ji ... de
• ji ... ve

Daçekên bingehîn

• bi
• di
• ji
• li

Etîmolojî

proto-hindûewropî * eǵʰs, * eǵʰs (ji)

proto-îranî *heç ("li pey, li dûv",) heçeyte "li pey çûn")

avestayî: heç heçeyte "li pey çûn")

farisiya kevn: hec

partî: h'xs

pehlewî: h'c, ez

partî: ej

farisî: ez, zi

belûçî: eç, eş

kurmancî: ji, iş

zazakî: zi, ci

sanskrîtî: sec

rusî: из (iz)

yûnanî: ἐξ (êks)

latînî: ex

lîtwanî: iš, iž

Çavkanî: Cheung p.124, Horn p.18, Watkins p.74, Etymonline

Bi zaravayên din

• Kurmancî: ji
• Kurmancîya Xorasanê: sa/sewa, le, je, da, ra
• Kurdiya başûrî: le, je, de
• Soranî: le ...ewe
• Zazakî: ... ra

Werger

• Aramî:

  Siryaniya klasîk: ܡܢ‎ → syc (min)

• Îbranî: מן‎ → he (min)
• Belarusî: ад → be (ad), з → be (z)
• Bulgarî: из → bg (iz), от → bg (ot)
• Çekî: z → cs, ze → cs, od → cs
• Çînî:

  Mandarînî: 從 → zh, 从 → zh (cóng), 自 → zh (zì), 由 → zh (yóu), 由於 → zh, 由于 → zh (yóuyú), 出於 → zh, 出于 → zh (chūyú)

• Danmarkî: fra → da
• Albanî: nga → sq, prej → sq
• Almanî: dass → de, von (from someone), aus (from somewhere), ^?englisch → de, ^?vor → de
• Erebî: من‎ → ar (min)
• Farisî: از‎ → fa, برای‎ → fa, از‎ → fa (az)
• Fînî: -sta/-stä (elative case), -lta/-ltä (ablative case)
• Fransî: de → fr
• Frîsî: fan → fy
• Gaelîka skotî: à → gd, às → gd, bho → gd, o → gd
• Hindî: ...से → hi (...se)
• Holendî: van → nl, uit → nl
• Mecarî: -ból/-ből (elative case) -tól/-től (ablative case)
• Îbranî: מ-‎ → he (mé)
• Inglîzî: from → en, de- → en, off → en, fro → en, frolicsome → en, ^?anet → en, ^?from the off → en, ^?in → en, ^?than → en, ^?conscious of → en, ^?higher than → en, ^?lower-than → en, ^?outside of → en
• Înterlîngua: de → ia
• Îrlendî: ó → ga, uaidh → ga nêr
• Îtalî: da → it
• Japonî: から → ja (kara)
• Koreyî: ...에서 → ko (...eseo)
• Latînî: ab → la, a → la
• Lîtwanî: iš → lt
• Maltayî: minn → mt
• Norwecî: fra → no
• Polonî: z → pl, od → pl
• Portugalî: de → pt
• Romanyayî: de → ro
• Rusî: из → ru (iz), от → ru (ot), с → ru (s)
• Skotî: fae → sco, frae → sco
• Slovakî: z → sk, od → sk
• Slovenî: iz → sl, z → sl, od → sl
• Spanî: de → es
• Swêdî: från → sv, ur → sv
• Tayî: จาก → th (jàak)
• Tirkî: -den → tr, -dan → tr, -ten → tr, -tan → tr, beri → tr, dan → tr, ^?kendi halin­de bırakmak → tr, ^?açıktan almak → tr, ^?kıl kapmak → tr
• Ûkraynî: від → uk (vid), з → uk (z)
• Urdûyî: ...سے‎ → ur (...se)
• Weylsî: oddi → cy
• Viyetnamî: từ → vi
• Yûnanî: από → el (apó)
• Yûnaniya kevn: ἀπό → grc (apó)
• Yidîşî: פון‎ → yi (fun)

Hoker

ji

1. (herwiha, hem, jî) Binêre jî.