rê
Here nagîvasyonê
Here lêgerînê
Kurmancî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
[biguhêre]
| Zayenda mê ya binavkirî | ||||
|---|---|---|---|---|
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
| Navkî | rê | rê | ||
| Îzafe | riya | riyên | ||
| Çemandî | rê | riyan | ||
| Nîşandera çemandî | wê rê | wan riyan | ||
| Bangkirin | riyê | riyino | ||
| Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
| Navkî | riyek | riyin | ||
| Îzafe | riyeke | riyine | ||
| Çemandî | riyekê | riyinan | ||
rê mê
- Xeteke diyar ya ku mirov pê ve ji derekê xwe digihînin dereka din.
- Newal pir dirêj bû. Di nava kêlekên çiyan de, riyên bergîran hebûn. Ev rê jî, tevî newalê, peyayî jêr dibû. Bêyî kesên pir jîr kesek nikarîbû bi peyatî ji van riyan derbas bibe. Rê pir teng û pir dijwar bûn. — (Tu, Mehmed Uzun, 1984)
- Xeta ku hatiye avakirin daku mirov yan tirimpêl tê re bimeşin.
- (mecazî) Xeta ku xebatek pê ve tê meşandin.
Ji wêjeya klasîk[biguhêre]
- Bi rastî û dirustî
Muqîm dê çav li rê bet
Lew şev û roj nawestî — (Feqiyê Teyran ~1620)
Bi alfabeyên din[biguhêre]
Herwiha[biguhêre]
Jê[biguhêre]
rê-
-rê
Bide ber[biguhêre]
Binêre herwiha[biguhêre]
Etîmolojî[biguhêre]
Hevrehên soranî ڕا (ra)[çavkanî hewce ye] û ڕێگە (rêge), şahzênî/şêxbizinî: rî, rü, zazakî rayîr, rahar, belûçî ra, rah, farisî راه (rah), pehlewî rah, ras, avestayî raithya, hexamenişî rathiya, semnanî raec, sengeserî raecn, peştûyî lar, ji zimanên îranî, belkî têkilî rast, ji proto-hindûewropî *h₃reǵ-. Bo zêdetir agehiyan binêre: rast.
Bi zaravayên din[biguhêre]
- Soranî: ڕێگە (rêge), ra[çavkanî hewce ye] , rêga[çavkanî hewce ye]
- Kurdiya başûrî rê
- Zazakî: rayîr, rahar, rar (ji rah = rê + -ar wek rizgar zingar)
Werger[biguhêre]
- Afrîkansî: pad → af, baan → af
- Çekî: cesta → cs
- Danmarkî: vej → da
- Almanî: Weg → de, Landstraße → de, Bahn → de, Chaussee → de, Strecke → de, ?Durchbruch → de m, ?Fahrbahn → de m, ?Gleis → de m, ?Straße → de m
- Erebî: طريق (tterîq), ?الدرب → ar, ?الذریــعة → ar, ?الرتم → ar, ?الزخارف → ar, ?السبیلة → ar, ?السرب → ar, ?السلوك → ar, ?السنة → ar, ?الشاكلة → ar, ?الصعید → ar, ?الطریق → ar, ?العجوز → ar, ?المذهب → ar, ?الممشى → ar, ?النابض → ar
- Ermenî: ճանապարհ → hy (čanaparh)
- Farisî: ?جاده → fa, ?دستیابی → fa, ?راه → fa, ?سو → fa, ?گذر → fa, ?نمط → fa
- Esperantoyî: ŝoseo → eo, vojo → eo, trako → eo
- Ferî: vegur → fo
- Fînî: valtakatu → fi, tie → fi
- Fransî: route → fr, chemin → fr, voie → fr, chaussée → fr
- Frîsî: wei → fy
- Gaelîka skotî: rathad → gd, slighe → gd
- Holendî: weg → nl, pad → nl, baan → nl, route → nl, spoor → nl
- Mecarî: út → hu
- Îbranî: רְחֹב → he, דֶּרֶךְ → he mê / nêr
- Inglîzî: way → en, road → en, path → en, highway → en, route → en, course → en, passage → en, pathway → en, track → en, ?channel → en, ?cost → en, ?line → en, ?medium → en, ?nêdano → en, ?rut → en, ?throughfare → en
- Inglîziya kevn: weg → ang
- Îtalî: cammino → it, corsia → it, pista → it, sWa → it, via → it
- Îzlendî: vegur → is
- Katalanî: calçada → ca, carretera → ca, camí → ca, via → ca
- Latînî: via → la
- Mayayiya yukatekî: beh
- Norwecî: landevei → no, vei → no
- Papyamentoyî: kaminda → pap, karetera → pap
- Portugalî: esWa de rodagem → pt, rodovia → pt, meio-de-rua → pt, calçada → pt, caminho → pt, esWa → pt, via → pt, rumo → pt, pista → pt
- Romanyayî: drum → ro
- Rusî: дорога → ru (doroga)
- Sirananî: pasi → srn
- Spanî: calzada → es, arroyo → es, camino → es, vía → es, ruta → es, pista → es
- Swahîlî: barbara → sw, njia → sw
- Swêdî: gång → sv, stråt → sv, väg → sv
- Tagalogî: daán → tl, kálye → tl
- Tirkî: yol → tr, ?gedik → tr, ?merkez → tr, ?muamele → tr, ?sırat → tr, ?suret → tr, ?tarik → tr, ?uğur → tr, ?usul → tr, ?vadi → tr, ?vecih → tr, ?yön → tr
- Zuluyî: indlela → zu, umgwaqo → zu
Zazakî[biguhêre]
Daçek[biguhêre]
rê