rê
Xuyakirin
Bilêvkirin
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]Tewandina rê | ||
---|---|---|
Zayenda mê ya binavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | rê | rê |
Îzafe | riya | riyên |
Çemandî | rê | riyan |
Nîşandera çemandî | wê rê | wan riyan |
Bangkirin | riyê | riyino |
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | riyek | riyin |
Îzafe | riyeke | riyine |
Çemandî | riyekê | riyinan |

rê m
- Xeteke diyar ya ku mirov pê ve ji derekê xwe digihînin dereka din.
- Newal pir dirêj bû. Di nava kêlekên çiyan de, riyên bergîran hebûn. Ev rê jî, tevî newalê, peyayî jêr dibû. Bêyî kesên pir jîr kesek nikarîbû bi peyatî ji van riyan derbas bibe. Rê pir teng û pir dijwar bûn. — (Tu, Mehmed Uzun, 1984)
- Xeta ku hatiye avakirin daku mirov yan tirimpêl tê re bimeşin.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
- (mecazî) Xeta ku xebatek pê ve tê meşandin.
Ji wêjeya klasîk
[biguhêre]- Bi rastî û dirustî
Muqîm dê çav li rê bet
Lew şev û roj nawestî — (Feqiyê Teyran, , ~1620)
Bi alfabeyên din
[biguhêre]Herwiha
[biguhêre]Jê
[biguhêre]rê-
Bide ber
[biguhêre]Binêre herwiha
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Hevrehên soranî ڕێگە (rêge), şahzênî/şêxbizinî: rî, rü, zazakî rayîr, rahar, belûçî ra, rah, farisî راه (rah), farisiya navîn rah, ras, avestayî raithya, hexamenişî rathiya, semnanî raec, sengeserî raecn, peştûyî lar, ji zimanên îranî, belkî têkilî rast, ji proto-hindûewropî *h₃reǵ-. Bo zêdetir agehiyan binêre: rast.
Bi zaravayên din
[biguhêre]- Soranî: ڕێگە (rêge), ra[çavkanî hewce ye] , rêga[çavkanî hewce ye]
- Kurdiya başûrî rê
- Zazakî: rayîr, rahar, rar (ji rah = rê + -ar wek rizgar zingar)
Werger
[biguhêre]- Adîgeyî: гъогу (ğʷogʷu)
- Afarî: gita
- Afrîkansî: pad → af, straat → af, weg → af
- Akanî: ɛkwan, kwan
- Aklanon: daean
- Albanî: udhë → sq m, rrugë → sq m
- Almanî: Straße → de m
- Amazîxiya fasî: ⴰⵖⴰⵔⴰⵙ n (aɣaras), ⴰⴱⵔⵉⴷ n (abrid)
- Amharî: መንገድ (mängäd)
- Apaçî:
- Apaçiya rojava: ʼintin
- Arçî: декъӏ (deq̣ʼ)
- Aromanî: cali → roa-rup m, drum nt, susachi
- Asamî: বাট (bat), আলি (ali), ৰাস্তা (rasta)
- Astûrî: camín → ast n
- Avarî: нух (nux)
- Aynuyî: ル (ru)
- Azerî: yol → az
- Baskî: bide → eu, errepide
- Başkîrî: юл (yul)
- Bau bidayuh: oran
- Baureyî: kaye
- Belarusî: даро́га m (daróha), шлях n (šljax), пуць n (pucʹ)
- Bengalî: রাস্তা → bn (raśta), সড়ক (śôṛôk)
- Blakfotî: mohsoko
- Bretonî: hent → br n
- Bulgarî: път → bg n (pǎt)
- Burmayî: လမ်း → my (lam:)
- Buyî: vdonl
- Çamicuroyî: ajtini
- Çeçenî: некъ (neqʼ)
- Çekî: cesta → cs m, silnice → cs m
- Çerokî: ᏅᏃᎯ (nvnohi)
- Çîçewayî: msewu
- Çînî:
- Danmarkî: vej → da g
- Endonezyayî: jalan → id
- Erebî: طَرِيق → ar n yan m (ṭarīq), سِكَّة m (sikka)
- Ermenî: ճանապարհ → hy (čanaparh), ճամփա → hy (čampʻa)
- Esperantoyî: ŝoseo, vojo → eo
- Estonî: tee → et, maantee
- Evenî: хотаран (hotaran)
- Evenkî: хокто (hokto)
- Farefareyî: sore
- Farisî: راه → fa (râh), جاده → fa (jâde)
- Ferî: vegur → fo n
- Fînî: tie → fi, maantie → fi
- Fransî: route → fr m
- Frîsî: wei g
- Gaelîka skotî: rathad n, slighe m
- Galîsî: estrada → gl m
- Gelaoyiya sor: xi⁴⁴
- Gujaratî: માર્ગ (mārg)
- Gurcî: გზა (gza)
- Guwaranî: ape, ape guasu, apehũ '
- Haîtî: wout
- Higaononî: dalan
- Hindî: सड़क → hi m (saṛak), रास्ता → hi n (rāstā), मार्ग → hi n (mārg), रोड → hi n (roḍ), पथ → hi n (path)
- Hîlîgaynonî: dalan
- Hmongî: kev
- Holendî: weg → nl n
- Îbanî: jalai
- Îbranî: כְּבִישׁ → he n (k'vish)
- Îdoyî: choseo → io, voyo → io
- Îngilîziya kevn: weġ n
- Îngilîzî: road → en, way → en
- Înterlîngua: strata, via → ia
- Îranunî: lalan
- Îrlendî: bóthar → ga n, slí m
- Îsthmus zapotekî: neza
- Îstriyotî: veîa m
- Îtalî: strada → it m
- Îzlendî: vegur → is n
- Japonî: 道 → ja (みち, michi), 道路 → ja (どうろ, dōro)
- Kannadayî: ರಸ್ತೆ → kn (raste)
- Karelî: tie
- Kaşûbî: darga m
- Katalanî: carretera → ca m
- Keçwayî: ñan
- Ketî: ӄо’т
- Kirgizî: жол → ky (col)
- Kîkongoyî: nzila
- Kîngalî: පාර (pāra)
- Koreyî: 길 → ko (gil), 도로 → ko (doro)
- Krî: meskanaw
- Lakotayî: ocanku
- Latgalî: ceļš, saša
- Latînî: via → la m, iter → la nt
- Latviyayî: ceļš → lv n, šoseja m
- Lawsî: ຫົນທາງ → lo (hon thāng), ທາງ (thāng), ຖະໜົນ → lo (tha non), ຖນົນ (tha non)
- Lezgînî: рехъ (req)
- Lingalayî: nzelá sinif c9/c10
- Lîtwanî: kelias → lt n, plentas n
- Lueyî: ᦑᦱᧂ (taang)
- Luhyayî: engila
- Maguindanaoyî: lalan
- Makedonî: пат n (pat), друм n (drum), улица m (ulica)
- Malayalamî: റോഡ് (ṟōḍŭ)
- Malezî: jalan → ms
- Maltayî: triq → mt m
- Mançûyî: ᠵᡠᡤᡡᠨ, ᠣᠨ
- Manksî: raad n
- Mansiya bakurî: лё̄ӈх (lë̄ňh)
- Maorî: rori → mi n
- Maranaoyî: lalan
- Maratî: रस्ता (rastā)
- Mecarî: út → hu, közút → hu
- Mehriyî: حورم
- Melanauyiya navendî: jalan
- Misrî:
(wꜣt m) - Mongolî:
- Kirîlî: зам харгуй (zam xarguj), гудамж → mn (gudamž), зам → mn (zam)
- Moreyî: sore
- Nahwatlî: ohtli → nah
- Nanayî: покто (pokto)
- Nedersaksî: Straat → nds n
- Nepalî: सडक (saḍak)
- Ngarrindjerî: yarluke
- Nîvxî: тиф (tif)
- Normandî: route m
- Norwecî:
- Ohloniya bakur: 'ín̄u'
- Ojibweyî: miikana, miikanan p
- Oksîtanî: rota → oc m
- Oriyayî: ରାସ୍ତା → or (rasta)
- Oromoyî: karaa
- Osmanî: یول (yol)
- Oygurî: يول (yol)
- Ozbekî: yoʻl → uz
- Palî: magga n, patha n
- Peştûyî: واټ → ps n (wāṭṭ)
- Pîttcantcatcarayî: iwara
- Plodîşî: Wajch n, Gauss m
- Polonî: droga → pl m, szosa → pl m, ulica → pl m
- Portugalî: estrada → pt m, caminho → pt n, via → pt m
- Powhatanî: mew
- Puncabî: ਸੜਕ → pa m (saṛak), ਰਸਤਾ n (rastā)
- Qazaxî: жол → kk (jol)
- Rapanuyî: ara
- Romanî: drom n
- Romanyayî: drum → ro nt, cale → ro m
- Rusî: доро́га → ru m (doróga), путь → ru n (putʹ)
- Rusînî: доро́га m (doróha)
- Samiya bakurî: geaidnu
- Sanskrîtî: मार्ग → sa n (mārga), पथ → sa n (patha)
- Sebwanoyî: dalan
- Sirananî: pasi
- Sirboxirwatî:
- Sîlhetî: ꠞꠣꠍ꠆ꠔꠣ (raśta), ꠙꠕ (fotó)
- Skotî: gait, gate, ruid, road
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: дорога m (doroga), путь n (putĭ)
- Slovakî: cesta → sk m, dráha → sk m
- Slovenî: cesta → sl m, pot → sl n
- Sorbî:
- Sotoyiya başûr: tsela → st, seterata
- Spanî: camino → es n, calle → es m, ruta → es m, carretera → es m
- Sundanî: jalan → su
- Swêdî: väg → sv g
- Şanî: သၢႆတၢင်း (sǎay táang), တၢင်း (táang)
- Şawî: abrid
- Şîngazîcayî: pare sinif c5/c6
- Tabasaranî: рякъ (rjaq̄)
- Tacikî: роҳ → tg (roh), ҷода (joda)
- Tagalogî: daan → tl, kalsada, kalye
- Tamîlî: சாலை → ta (cālai)
- Taosî: p’į́ęna
- Tarantinoyî: strade m
- Tarifitî: abrid n
- Taşelhitî: ⴰⵖⴰⵔⴰⵙ n (aɣaras)
- Tayî: ถนน → th, ทาง → th (taang), หนทาง → th
- Telûgûyî: రహదారి → te (rahadāri)
- Teteriya krîmî: yol
- Teterî: юл → tt (yul)
- Tetûmî: lurón
- Tigrînî: መንገዲ → ti (mängädi)
- Tirkiya kevn: 𐰖𐰆𐰞 (y¹ul¹ /yol/)
- Tirkî: yol → tr
- Tirkmenî: ýol → tk
- Tîbetî: ལམ་ཀ (lam ka), ལམ (lam)
- Tokpisinî: rot
- Toxarî A: ytār
- Toxarî B: ytārye
- Tswanayî: tsela → tn
- Tupînambayî: pé, apé
- Tuvanî: орук (oruk)
- Urdûyî: سڑک m (saṛak), راستہ (rāsta), جادہ (jāda)
- Ûkraynî: доро́га → uk m (doróha), шлях → uk n (šljax), путь n (putʹ)
- Viyetnamî: đường → vi, đường bộ → vi
- Walonî: voye → wa
- Weylsî: ffordd → cy m
- Wîlamowî: wȧg
- Ximêrî: ផ្លូវ → km (phləw), ថ្នល់ → km (thnɑl)
- Xosayî: lendlela
- Yagnobî: рос (ros)
- Yakutî: суол (suol)
- Yapî: woq
- Yidîşî: וועג n (veg), טראַקט (trakt)
- Yûnanî: δρόμος → el n (drómos)
- Zêlandî: wegt n, pad n
- Zhuangî: loh, roen
- Zuluyî: umgwaqo → zu sinif c3/c4
- Ev beşa Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara road a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Daçek
[biguhêre]rê
- bo, jê re, ji ... re
- Seke berê medreseyanê îslamî zanistîyanê pozîtîfan rê girewte bo. — (Beşîkçî: Rojhelat de Îlm-Rojawan de Zanist, wergerandin: Roşan Lezgîn, Zazaki.net, 8/2009)
- (Wergera kurmancî hewce ye) (biguhêre)
- Seke berê medreseyanê îslamî zanistîyanê pozîtîfan rê girewte bo. — (Beşîkçî: Rojhelat de Îlm-Rojawan de Zanist, wergerandin: Roşan Lezgîn, Zazaki.net, 8/2009)
Navdêr
[biguhêre]rê
- (vexwarin) av
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
Çavkanî
[biguhêre]Kategorî:
- Kurmancî
- Bilêvkirina IPAyê bi kurmancî
- Dengên kurmancî ji Wanê
- Deng bi kurmancî
- Lema bi kurmancî
- Navdêr bi kurmancî
- Navdêrên mê bi kurmancî
- Rûpelên bi 3 madeyan
- Jêgirtin bi kurmancî
- Maneyên mecazî bi kurmancî
- Ji wêjeya klasîk (kurmancî)
- Koda skrîptê ya zarûrî û manûel bi kurmancî
- Skrîpta nestandard bi avestayî
- Peyvên kurmancî ji zimanên îranî
- Peyvên kurmancî ji proto-hindûewropî
- Skrîpta nestandard bi soranî
- Çavkanî pêwîst
- Skrîpta nestandard bi gelaoyiya sor
- Werger bi mansiya bakurî
- Zazakî
- Lema bi zazakî
- Daçek bi zazakî
- Jêgirtin bi zazakî
- Sowayî
- Lema bi sowayî
- Navdêr bi sowayî
- Vexwarin bi sowayî