rast

 Binêre herwiha: Rast

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA: /rɑːst/
• Kîtekirin: rast

Rengdêr

Pozîtîv	Komparatîv	Sûperlatîv
rast

Şûr di destê rastê yê siwarekî de. (4)

Destekî rast. (4)

rast

1. bêxeletî, bêşaşî, bêkêmasî, ne şaş, ne çewt, ne xelet:
   • Bersiva te rast e.
2. ne derew, ne virr:
   • Ew rast dibêje.
3. ne xwehr, ne xwahr:
   • xeteke rast, rêyeke rast
   • Ev darê di destê min de rast e.
4. rexê dijberî rexê çepê
   • destê rast, aliyê rast
   • Ev tîr ber bi rexê rastê ve ye: →
5. yekser, rasterê, dîrek, dîrekt:
   • Ez rast ji malê hatim dikanê.
6. destrast, kesa/ê ji destê çepê baştir bi destê rastê dikare bixebite
7. rastgir, parêzyar, burjuwa, dijberên sosyalîstan, dijberên komunîstan

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ڕاست
• kurdî-krîlî: раст

Ji wêjeya klasîk

• Jêrî Ednan ta ji 'Ebdullah guhest
  Bîst û yek bab in, hemî rast û durust
  Hin yekî 'Ednan û Me'd û hem Nezar— (Mewlûda Kurdî ~1720, Mela Hesenê Bateyî)

Dijwate

• çewt
• şaş
• xelet
• derew
• virr
• xwar
• çep
• çepgir

Nêzîk

• rest
• restî

Bikaranîn

Lêker:

• rast bûn
• rast kirin
• rast çûn

Navdêr:

• rastbûn
• rastkirin
• rastçûn

Rengdêr:

• rastbûyî
• rastkirî

Bi zaravayên kurdî

• Kurmancî: rast
• Soranî: rast, ras
• Kurdiya başûrî: rast, ras
• Lekî: rast
• Hewramî: ras
• Zazakî: raşt, rast

Etîmolojî

Hevreha soranî ڕاست‎‎ (rast) û ڕاس‎ (ras), kurdiya başûrî rast, ras, lekî rast, goranî/hewramî ras, zazakî raşt, rast, belûçî/farisî/gîlekî/mazenderanî راست‎ (rast), tacikî рост (rost), pehlewî 𐫡𐫀𐫘𐫤‎ (rast) û 𐫡𐫀𐫘𐫎‎ (rasṯ), partî 𐫡𐫀𐫢𐫤‎ (raşt),‎ osetî раст (rast), sogdî 𐽀𐽁𐽂‎ (ršt) û ܪܫܬܝ‎ (ršty), peştûyî رشتيا‎‎ (rištyā́), avestayî 𐬭𐬀𐬱𐬙𐬀‎ (rašta, /reşte/)... yûnaniya kevn ὀρεκτός (orektós), latînî rēctus, spanî recto, îtalî retto, ritto, portugalî reto... inglîziya kevn riht, reht, reoht, inglîziya niha right (/rayt/), almanî û holandî recht, danmarkî ret, norwecî rett, swêdî rätt... hemû ji proto-hindûewropî *h₃reǵtós

Peyv ji zimanên îranî ketiye hinek zimanên tirkîkî, bo nimûne: azerî û tirkî rast, ozbekî rost, kirgîzî ырас (ıras). Peyv herwiha ketibû elamî jî wek 𒊏𒍩𒆪 (ra-áš-da) û 𒊏𒆜𒆪 (ra-iš-da).

Çavkanî

• Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
• Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
• Ringe, Donald (2006): From Proto-Indo-European to Proto-Germanic (A Linguistic History of English; 1), Oxford: Oxford University Press
• Seebold, Elmar (1989): Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache [Ferhenga etîmolojî ya zimanê almanî] Etymological dictionary of the German language] (bi almanî), çapa 22yem.
• The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi inglîzî û rûsî): http://starling.rinet.ru/
• Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка, (Tsabolov, R. L.: Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî, (2-beşî) (bi rûsî), Moskova 2001-2010
• Watkins, Calvert. The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots, 2nd ed., Houghton Mifflin Co., 2007. (Amazon.com ra)

Jê

• rastandin
• rastandî
• rastbêj
• rastbêjî
• rasteqîne
• rastgo
• rastgotî
• rastgoyî
• rastî
• rastîn
• rastînî

Werger

ne şaş, ne çewt, ne xelet

• Aynuyî: ピㇼカ ^→ ain (pirka)
• Erebî: صَحِيح ^→ ar n, صَوَاب ^→ ar n
• Ermenî: ճիշտ ^→ hy
• Asamî: শুধ ^→ as (xudho), শুদ্ধ ^→ as
• Astûrî: correutu ^→ ast
• Azerî: doğru ^→ az
• Başkîrî: дөрөҫ ^→ ba
• Belarusî: праві́льны ^→ be
• Bretonî: reizh ^→ br
• Bulgarî: ве́рен ^→ bg, пра́вилен ^→ bg
• Burmayî: မှန် ^→ my
• Katalanî: correcte ^→ ca, condret ^→ ca
• Chamicuroyî: nanatolo ^→ ccc
• Çerokî: ᏚᏳᎪᏛᎢ ^→ chr (duyukdvi)
• Çînî: 正確 ^→ cmn, 正确 ^→ cmn (zhèngquè), 對 ^→ cmn, 对 ^→ cmn (duì), 正確 ^→ cdo, 正确 ^→ cdo (ciáng-káuk)
• Çekî: správný ^→ cs n
• Danmarkî: korrekt ^→ da, rigtig ^→ da
• Holendî: correct ^→ nl, juist ^→ nl
• Esperantoyî: ĝusta ^→ eo
• Estonî: õige ^→ et
• Ferî: rættur ^→ fo
• Fînî: oikea ^→ fi
• Fransî: correct ^→ fr
• Galîsî: correcto ^→ gl
• Gurcî: სწორი ^→ ka, უშეცდომო ^→ ka, ზუსტი ^→ ka
• Almanî: korrekt ^→ de, richtig ^→ de, einwandfrei ^→ de
• Yûnanî: σωστός ^→ el

• Yûnaniya kevn: ὀρθός ^→ grc

• Hawayî: pololei ^→ haw
• Inglîzî: correct ^→ en, right ^→ en
• Îbranî: נָכוֹן ^→ he m (nakhon), נְכוֹנָה ^→ he m (nekhona)
• Hindî: सही ^→ hi, ठीक ^→ hi
• Mecarî: hibátlan ^→ hu, helyes ^→ hu
• Îzlendî: rétt ^→ is
• Indonezî: tepat ^→ id
• Îtalî: corretto ^→ it n, esatto ^→ it
• Japonî: 正しい ^→ ja (ただしい, tadashíi), 正解 ^→ ja (せいかい, seikai)
• Qazaxî: дұрыс ^→ kk
• Ximêrî: ត្រឹមត្រូវ ^→ km (trəm trəv)
• Koreyî: 옳다 ^→ ko, 맞다 ^→ ko, 바르다 ^→ ko, 정확하다 ^→ ko
• Kirgizî: туура ^→ ky, түз ^→ ky, дурус ^→ ky
• Lawsî: ແກ້ ^→ lo, ຖືກ ^→ lo
• Latînî: correctus ^→ la
• Latviyayî: pareizs ^→ lv
• Lîtwanî: teisingas ^→ lt
• Makedonî: правилен ^→ mk, верен ^→ mk
• Malezî: benar ^→ ms, betul ^→ ms
• Maorî: tika ^→ mi
• Miyako: マツム ^→ mvi (matumu)
• Norwecî: riktig ^→ no
• Oksîtanî: corrècte ^→ oc, condrech ^→ oc
• Inglîziya kevn: riht ^→ ang
• Farisî: درست ^→ fa (dorost)
• Polonî: prawidłowy ^→ pl n, właściwy ^→ pl n, poprawny ^→ pl n
• Portugalî: correto ^→ pt, certo ^→ pt m
• Keçwayî: chanin ^→ qu
• Rapanuyî: titika ^→ rap
• Esperantoyî: corect ^→ ro
• Rusî: пра́вильный ^→ ru n, ве́рный ^→ ru, корре́ктный ^→ ru
• Sirboxirwatî: исправан ^→ sh / ispravan ^→ sh
• Siryaniya klasîk: ܬܪܨ ^→ syc (traṣ)
• Slovakî: správny ^→ sk
• Slovenî: pravilen ^→ sl
• Spanî: correcto ^→ es
• Sundanî: leres ^→ su
• Swêdî: korrekt ^→ sv, riktig ^→ sv, rätt ^→ sv, felfri ^→ sv
• Tagalogî: tama ^→ tl
• Tacikî: дуруст ^→ tg
• Tayî: ถูก ^→ th
• Tirkî: doğru ^→ tr
• Tirkmenî: dogry ^→ tk, dürs ^→ tk
• Ukraynî: пра́вильний ^→ uk
• Urdûyî: صحیح ^→ ur (sahīh), ٹھیک ^→ ur (ṭhīk)
• Ozbekî: toʻgʻri ^→ uz
• Viyetnamî: đúng ^→ vi
• Volapûkî: verätik ^→ vo
• Weylsî: cywir ^→ cy
• Yidîşî: ריכטיק ^→ yi
• Zêlandî: juust ^→ zea, sjuust ^→ zea, goed ^→ zea

dijwateya çepê

• Bulgarî: десен ^→ bg, дясна ^→ bg, дясно (desen, djasna ^→ bg, djasno) m/f/n
• Çekî: pravý ^→ cs, pravá ^→ cs, pravé ^→ cs
• Çînî: 右 (yòu)
• Danmarkî: højre ^→ da
• Albanî: djathtë ^→ sq
• Almanî: direkt ^→ de, rechts ^→ de
• Erebî: يَمِين (yemîn)
• Esperantoyî: dekstra ^→ eo
• Estonî: parem ^→ et
• Fînî: oikea ^→ fi, oikeanpuoleinen ^→ fi
• Fransî: droit ^→ fr nêr, droite ^→ fr mê
• Guwaranî: akatúvape ^→ gn
• Holendî: rechts ^→ nl, rechtse ^→ nl
• Mecarî: jobb ^→ hu
• Îdoyî: dextra ^→ io
• Îbranî: ימין (yemîn)
• Indonezî: kanan ^→ id
• Inglîzî: right (not left)
• Înterlîngue: dextere ^→ ie, dextre ^→ ie
• Îrlendî: deas ^→ ga
• Îtalî: destro ^→ it nêr, destra ^→ it mê
• Îzlendî: hægri ^→ is
• Japonî: 右 ^→ ja (みぎ, migí)
• Katalanî: dret ^→ ca
• Koreyî: 오른 (oreun), 바른 (bareun)
• Sirboxirwatî: desni ^→ sh
• lakotayî: isloyatan
• Latînî: dexter ^→ la nêr, dextra ^→ la mê, dextrum ^→ la nêtar
• Mîkmakî: badadujk ^→ mic
• ojibweyî: gichinik
• pitjantjatjarayî: waku
• Polonî: prawy ^→ pl nêr, prawa ^→ pl mê, prawe ^→ pl nêtar
• Portugalî: direito ^→ pt nêr, direita ^→ pt mê
• Romanyayî: drept ^→ ro, dreapta ^→ ro
• Rusî: правый ^→ ru, правая ^→ ru, правое (právyj, právaja ^→ ru, právoje) m/f/n
• Slovenî: desni ^→ sl nêr, desna ^→ sl mê, desno ^→ sl nêtar
• Spanî: derecho ^→ es nêr, derecha ^→ es mê
• Swêdî: höger ^→ sv
• Tayî: ขวา (khwáá)
• Telûgûyî: కుడి (kuDi)
• Tirkî: sağ ^→ tr
• Viyetnamî: thẳng (straight)
• Yûnanî: δεξιός (deksiós)

ne xwehr, ne çemandî

• Talişî: rost ^→ tly
• Bulgarî: прав (prav)
• Danmarkî: ret ^→ da, lige ^→ da
• Almanî: direkt ^→ de, gerade ^→ de
• Esperantoyî: rekta ^→ eo
• Estonî: otse ^→ et
• Erebî: مباشرة ^→ ar,مستقيم ^→ ar
• Farisî: بی اشتباه ^→ fa, بی خطا ^→ fa, درست ^→ fa, راست ^→ fa, صحیح ^→ fa, حقيقت ^→ fa, ميدان ^→ fa, ^?صحيح ^→ fa
• Fînî: suora ^→ fi
• Fransî: droit ^→ fr
• Holendî: recht ^→ nl
• Mecarî: egyenes ^→ hu
• Indonezî: lurus ^→ id
• Inglîzî: straight ^→ en, right ^→ en
• Îtalî: diritto ^→ it
• Îzlendî: beint ^→ is nêtar, beinn ^→ is nêr, bein ^→ is mê
• Japonî: まっすぐ (massúgu)
• koreyî : 곧다 (godda, got-) ^→ ko, 바르다 (bareuda)
• ojibweyî: gwayak
• Portugalî: direito ^→ pt, reto ^→ pt
• Rusî: прямой (prjamój)
• Spanî: derecho ^→ es, recto ^→ es, justo ^→ es
• Swêdî: rak ^→ sv
• Tayî: ดิ่ว (diù), ตรง (dtrohng)
• Tirkî: düz ^→ tr

Zazakî

Rengdêr

rast

1. rast

Herwiha

• raşt

Swêdî

Navdêr

rast

1. bênvedan, vehesîn, istirehet, pişû

Tirkî

Rengdêr

rast

1. rast
2. tûş, leqeyî, liqa, tesadûf
3. rast