jê
Kurmancî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
Pêşdaçek[biguhêre]
jê
- Ji wê, ji wî, ji wan.
- Ez li Kurdistanê dijiyam lê neçar mam jê birevim. (anku "ji Kurdistanê birevim")
- Min Elî dît û mesele jê re got. (anku ji Elî re got.)
- Ew pertûkên te dayine min ez xu êkê jê nafiroşim.
Ji wêjeya klasîk[biguhêre]
- Kef bûye erd û dûxan bû asîman.
Niveka dî çêkirin jê çarî çîz
'Erş û kursî û qelem lewhe temîz — (Mela Hesenê Bateyî, Mewlûda Kurdî, ~1720)
Bide ber[biguhêre]
Bikaranîn[biguhêre]
Lêkerên ku piştî lê/jê/tê/pê tên, di dema niha a bilanî(subjunctive) de bi- nastînin. Anku "jê bikim" na "jê kim". Heman tişt herwisa gava bireser "xwe" dibe jî dibe ("xwe bigê!" na lê "xwe gê!"). Lê ev tenê bi lêkerên qalibreq (stereotypical/kalıplaşmış) li kar e û ew jî dever bi dever diguhere, mesela hin kes dibêjin "lê binêre!, lê bigere!" hin kes jî "lê nêre!, lê gere!", bi taybetî ên hevedudanî û kurt û ên ku tim tim bi lêkerên ku tim tim wek lêkerên alîkar tên bikaranîn (wek tê xistin, pê xistin, li xwe kirin, jê kirin) "bi-"a rewşa bilanî dikeve.
Etîmolojî[biguhêre]
Jê[biguhêre]
Werger[biguhêre]
[biguhêre]
jê nêr
- (anatomî) Jê pêkhateyek rîşalî ye. Ji bestereşaneye pêk tê. Li kotahiya masûlkeyan de cih digire. Masûlkeyan bi hestî ve girê dide. Jê şaneyek qaîşokî ye ,lê gellek zexm e. Hêza ji girjbûna masûlkeyan peyda dibe, bi navbeynkariya jêyê derbasî hestiyan dibe. Rîşalên jê yê bi awayek paralelî li ba hev dirêj dibin. Gava masûlke girj dibin, di heman demê de kin jî dibin, loma jêyê ber bi xwe dikişînin, jê ber hêza kişandina masûlkeyan,jê hestiyê dilivîne.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- dav, ta, ben, dezî, divêle
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)