kêr

Kurmancî

kêr (kurmancî, 1)

1. alavek pêbirrînê

navdêr, mê
k-ya req

Wate

1. çeqo, alavek pêbirrînê ye, amûrek e tişt pê tên birrîn
   (biçûk e û mirov dikare di berîka xwe de hilgire)

Ji wêjeya klasîk

Ji mexmûrê di pêçayê
Qumaş kevn e bi kêr nayê
Ruyê hîmê ku eybdar e— (Feqiyê Teyran ~1620, Feqiyê Teyran)

Hevwate

• çeqo

Nêzîk

• şefir, qematî

Bide ber

• bivir
• das
• kahûr

Navên amanan bi kurdî

• aman
• belem
• binkask
• çaydank
• çeqo
• çetel
• firaq

• kas
• kefçî
• kêr
• kûp
• perdaq
• pêke
• piyale
• qazan

• qedeh
• qoşxan
• sênî
• sirrehî
• şefir
• şûşe
• tirar

Ji

Ji (s)ker- > *(s)ker-t- ("birrîn, ker kirin"), proto-aryayî, *(s)ker- > *(s)ker-t- ("birrîn, ker kirin"), hevreha ker ("parçe") û kurt ("kin, qut") yên kurmancî, kêrd ya soranî, kardî ya zazakî, kard ya farisî, kart ya pehlewî, kerite ya avestayî, kirtî ya sanskrîtî, keirein (ker kirin, birrîn) ya yûnaniya kevn, curtus ("kurt") ya latînî, short ("kurt"), share ("parve kirin") û shear ("bi cewê birrîn") yên inglîzî...

proto-hindûewropî *(s)ker- > *(s)ker-t- ("birrîn, ker kirin")

proto-aryayî *krtî- ("kêr"), *kert- ("birrîn")

avestayî: kerite- ("kêr"), kert- ("birrîn")

pehlewî: kart ("kêr")

farisî: kard ("kêr")

kurmancî: kêr ("kêr"), ker] (parçe, pirt), kurt

soranî: kêrd ("kêr")

belûçî: karç ("kêr")

osetî: kard ("kêr")

hewramî: kard ("kêr")

zazakî: kardî ("kêr")

sanskrîtî: kirtî- ("kêr"), kert- ("birrîn")

yewnanî: keirein ("birrîn, ker kirin")

latînî: curtus ("kurt, kin")

inglîzî: short ("kurt, kin"), share ("parve kirin"), shear ("birrîn") ...

Çavkanî: Cheung p.243, Horn p.185, MacKenzie P.129, Watkins p.100 | Pokorny: 941 - 942

Hevreh: ker, çerm, şûr

Werger

• Afrîkansî: mes ^→ af
• Bambarayî: muru ^→ bm
• Çekî: nůž ^→ cs
• Çînî: 刀 ^→ zh
• Danmarkî: kniv ^→ da
• Elmanî: Messer ^→ de nêtar
• Erebî: سكين (sikkîn) & mê, سكينة (sikkîne), ^?الخیفة ^→ ar, ^?السكین ^→ ar, ^?الشلطاء ^→ ar, ^?الشلقاء ^→ ar, ^?الفالیة ^→ ar
• Esperantoyî: tranĉilo ^→ eo
• Farisî: کارد (kard), چاقو (çaqo), ^?كارا ^→ fa
• Ferî: knívur ^→ fo
• Fînî: veitsi ^→ fi
• Frensî: couteau ^→ fr nêr
• Frîsî: mês ^→ fy
• Gaelîka skotî: sgian ^→ gd
• Holendî: mes ^→ nl
• Mecarî: kés ^→ hu
• Inglîzî: knife ^→ en (1-2), knife ^→ en, ^?sticker ^→ en
• Îtalî: coltello ^→ it
• Îzlendî: hnífur ^→ is
• Japonî: 包丁 ^→ ja, ナイフ ^→ ja
• Katalanî: ganivet ^→ ca
• Kînyariwandayî: yuma ^→ rw (ikyuma)
• Malezî: pisau ^→ ms
• Norwecî: kniv ^→ no
• Papyamentoyî: kuchiu ^→ pap, kuchú ^→ pap
• Polonî: nóż ^→ pl
• Portugalî: faca ^→ pt
• Rusî: нош ^→ ru
• Sirananî: nefi ^→ srn
• Spanî: cuchillo ^→ es nêr, cuchilla ^→ es
• Swahîlî: kisu ^→ sw
• Swêdî: kniv ^→ sv
• Tagalogî: kutsílyo ^→ tl, lanséta ^→ tl
• Tirkî: bıçak ^→ tr, çakı ^→ tr, ^?fayda ^→ tr, ^?tumşuk ^→ tr, ^?yarar ^→ tr
• Zuluyî: ummese ^→ zu

2. feyde

navdêr, nêr
k-ya nerm

Wate

1. mifa, feyde, sûde, kelk, qazanc, qezenc, kar

Jê

• bêkêr
• bêkêrî
• bêkêrîtî
• bêkêrtî
• bikêr
• bikêr hatin
• bikêrhatin
• bikêrhatî
• bikêrî
• bikêrîtî
• bikêrtî

• kêrdar
• kêrdarî
• kêrdarîtî
• kêrdartî
• kêrder
• kêrderî
• kêrderîtî
• kêrdertî
• kêr hatin
• kêrhatin
• kêrhatî

Werger

• Elmanî: brauchbar ^→ de

Soranî

navdêr

Wate

1. kîr, pênîs, endamê zayendî yê nêran

Bretonî

navdêr, mê

Wate

1. bajarr, şar