kevçî

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /kɛvˈt͡ʃiː/
• Deng (Amed)^ⓘ
• Kîtekirin: kev·çî

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	kevçî	kevçî
Îzafe	kevçiyê	kevçiyên
Çemandî	kevçî	kevçiyan
Nîşandera çemandî	wî kevçî	wan kevçiyan
Bangkirin	kevçiyo	kevçiyino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	kevçiyek	kevçiyin
Îzafe	kevçiyekî	kevçiyine
Çemandî	kevçiyekî	kevçiyinan

Kevçî

kevçî nêr, k-ya nerm, ç-ya nerm

1. Alavek destikdirêj, devpan û kûr e ku mirov pê xwarinê ji sênîkê dibe devê xwe; bi taybetî xwarinên ron
   • Xwarina xwe ji qiraxa firaxê bixwin, kevçiyê xwe mavêjin serê firaxê. — (Hawar, Hedsîsên Cenabê Pêxember, Kamuran Bedîrxan, Nûdem, hj. 43, 1932-1933)
   • Kevçî kevçî avê lêkini li destê bûkê, berî zavê kin. Mala zavê wer kort e; Van mizrîban şort û şort in. Bûkê megrî, zava xort e. — (Hawar, Hilbîna çiran, Tawûsparez, Nûdem, hj. 52, 1932-1933)
   • Hevris bi piranî devî ne, lê carina jî dibin dar... Meriv ji darên wan kêrika rûn, hesk, çoçik, kevçî û tiştên weha çêdike. — (Komxebat, Ansîklopediya Zarokan, APEC, 2004, ISBN 91-89675-32-0)
   • Wekî tu zanî ku bizineke min jî tune, nexwe tu çima bi kevçî mast dixwî!? — (Fewaz Evdê, Hindik û Rindik [arşîv], xwebun.org, 25.08.2020)
   • Emr weke pelê daran xwe li tunebûnan pêça, kevçiyên gund û cîranan li dawetên cin û periyan. — (Yildiz Çakar, Bihar xweş e di gulanê de, xew xweş e di paxila yarê de [arşîv], xwebun.org, 16.03.2020)
2. Her alavê mîna kevçî.

   Dozerê kevçiyê xwe da bin axê û rakir.

Herwiha

• kefçik
• kevçik
• kefçî
• kevçi
• kewçik
• kewçî

Jê

• kevçîk
• kevçîya dil
• kevçîya guh

Binêre herwiha

Navên amanan bi kurmancî

 

• aman
• batik
• belem
• beroş
• binkask
• firaq
• gimgim
• helke
• kas
• kevçî
• kêr
• kûp
• milêbok
• mîsîn
• perdaq
• piyale
• pêke
• qazan
• qedeh
• qoşxan
• sirrehî
• sênî
• sêtêlk
• teşt
• tirar
• çaydank
• çelqok
• çeqo
• çetel
• şefir
• şûşe

Etîmolojî

Hevreha kirmanşanî kemçig, zazakî kewçike, koçike, pehlewî kefçeg/kefç, sogdî kefçê/kepçê, farisî كفچه‎ (kefçê) û چمچه‎ (çemçê), belûçî چمچہ‎ (çemçe), avestayî kefe-, sanskrîtî चमस (çemese), hemû ji proto-îranî

Werger

• Abazayî: мхӏа́чӏва (mḥā́č̣̍vā)
• Abxazî: амҳаҵә (āmḥāc̣°)
• Adîgeyî: джэмышх (ǯ̍ăməšx)
• Afarî: dawwaar
• Afrîkansî: lepel → af
• Ajië: kùyèè
• Akanî: atere
• Alabamayî: lapihchi, lapihchosi
• Albanî: lugë → sq m
• Almaniya bilind a kevn: spanna
• Almanî: Löffel → de n

  Elmanîşî: Löffel n

• Altayiya başûrî: калбак (kalbak), кожык (kožïk)
• Amazîxiya fasî: ⵜⴰⵖⵏⵊⴰⵡⵜ m (taɣnjawt)
• Amharî: ማንካ (manka)
• Aragonî: cullara m
• Aramî:

  Aramiya nû ya asûrî: ܬܲܪܘܵܕܵܐ‎ n (tarwādā), ܟ̰ܲܡܟ̰ܵܐ‎ n (čamčā)

  Aramî: ܬܪܘܕܐ‎ n (tarwāḏā)

• Arçî: чӏакъв
• Asamî: চামুচ nt (samus)
• Astûrî: cuyar → ast m
• Avarî: гъуд (ġud), бугъун (buġun)
• Aynuyî: パラパスイ (parapasuy)
• Azerî: qaşıq → az
• Bambarayî: kuyɛri, kutu
• Baskî: koilara, goilare
• Başkîrî: ҡалаҡ (qalaq)
• Batsbî: ჺაბიკ (ʿabiḳ)
• Belarusî: лы́жка m (lýžka)
• Belûçî: چمچہ‎ (camca)
• Bengalî: চামচ → bn (camôc)
• Bretonî: loa → br
• Bruneyî: sudu, sinduk
• Bulgarî: лъжи́ца m (lǎžíca)
• Burmayî: ဇွန်း → my (jwan:)
• Cingphoyî: zun
• Conxayî: ཐུར་མ (thur ma)
• Çeçenî: ӏайг (ʿajg)
• Çekî: lžíce → cs m
• Çerokî: ᎠᏗᏙᏗ (adidodi)
• Çîkasawî: folosh
• Çînî:

  Kantonî: 匙羹 (ci⁴ gang¹), 調羹 (tiu⁴ gang¹), 羹 (gang¹)

  Dunganî: фәзы (fəzɨ), фәфәзы (fəfəzɨ), фәфәр (fəfər)

  Mandarînî: 匙子 → zh (chízi), 湯匙 → zh (tāngchí), 調羹 → zh (tiáogēng), 匙 → zh (chí), 勺子 → zh (sháozi)

  Minnanî: 湯匙 → zh-min-nan (thng-sî), 匙仔 (sî-á)

  Wuyî: 調羹

• Çukçî: вонны (vonny), рилӄунэӈ (rilqunėṇ)
• Danmarkî: ske → da g
• Daurî: somugw
• Dolganî: луоску (luosku)
• Elfdalî: stjieð m
• Endonezyayî: sendok → id, sudu → id
• Erebî: مِلْعَقَة‎ m (milʿaqa)

  Erebiya cezayirî: مغرف‎

  Erebiya bahranî: خَاشُوقَة‎ m (ḵāšūga)

  Erebiya misrî: معلقة‎ m (maʿláʾa)

  Erebiya kendavî: خَاشُوقَة‎ m (ḵāšūga)

  Erebiya hîcazî: ملعقة‎ m (milʿaga)

  Erebiya iraqî: خَاشُوقَة‎ m (ḵāšūqa, ḵāšūga, ḵāšōga)

  Erebiya lîbyayî: كاشيك‎ n (kāšīk)

  Erebiya fasî: معلقة‎ m (mʿalqa), عشقة‎ m (ʿašqa)

  Erebiya necdî: ملعقة‎ (milʿiga)

  Erebiya bakûrê şamê: خَاشُوقَة‎ m (ḵāšūʾa)

  Erebiya mezopotamyayî ya bakur: خَاشُوقَة‎ m (ḵāšūqa, ḵāšūga)

  Erebiya tunusî: مغرفة‎ m (mḡarfa)

• Ermenî: գդալ → hy (gdal)
• Erzayî: пенч (penč)
• Esperantoyî: kulero → eo
• Estonî: lusikas → et
• Farisî: قاشق‎ → fa (qâšoq, qâšeq), چمچه‎ → fa (čamče, čomče)
• Ferî: skeið m, spónur n
• Fînî: lusikka → fi
• Fransî: cuiller → fr m, cuillère → fr m
• Friyolî: sedon n
• Frîsiya kevn: spon
• Frîsî: leppel, spoen
• Gaelîka skotî: spàin m
• Gagawzî: kaşık
• Galîsî: culler → gl m
• Gujaratî: ચમચો n (camco), ચમચી → gu m (camcī)
• Gurcî: კოვზი (ḳovzi)
• Hawayî: puna
• Hawsayî: cōkàlī
• Higaononî: kutsara, salidot
• Hindî: चम्मच → hi n (cammac), चम्चा n (camcā), चमस → hi (camas), दर्वि → hi (darvi), दर्वी → hi (darvī)
• Hmongî: diav, rab diav
• Holendî: lepel → nl n
• Huaveyî: cochar
• Îbranî: כַּף‎ m (kaf)
• Îdoyî: kuliero → io
• Îgboyî: ngajị
• Îngilîziya kevn: spōn n an m
• Îngilîzî: spoon → en
• Îngûşî: ӏаг (ʿag)
• Înterlîngua: coclear → ia
• Înuîtî: ᐊᓘᑦ
• Îrlendiya kevn: líach m
• Îrlendî: spúnóg → ga m, spiún m
• Îtalî: cucchiaio → it n
• Îzlendî: skeið → is m
• Japonî: スプーン → ja (supūn), 匙 → ja (さじ, saji), 匙 → ja (kai)
• Jurúnayî: karaxu
• Kabardî: лошкӏэ (lošč̣̍ă)
• Kalalîsûtî: alussaat
• Kalmîkî: ухр (uxr)
• Kannadayî: ಚಮಚ → kn (camaca)
• Karaçay-balkarî: къашыкъ (qaşıq)
• Karakalpakî: qasıq
• Karelî: luzikku
• Katalanî: cullera → ca m
• Kayapó: karaxu
• Keçwayî: wislla
• Kirgizî: кашык → ky (kaşık)
• Kîkongoyî: lutu
• Kîngalî: හැන්ද (hænda)
• Kînyarwandayî: yiko, ikiyiko
• Komî-zîriyî: пань (panʹ)
• Koreyî: 숟가락 → ko (sutgarak), 스푼 → ko (seupun)
• Kornî: lo m
• Korsîkayî: cuchjara → co, cuchjaru, cascica
• Kumikî: къашыкъ (qaşıq)
• Ladînî: cazuol n
• Lamboyayî: sodeka
• Latgalî: lizeika
• Latînî: cochleārium nt
• Latviyayî: karote m
• Lawsî: ບ່ວງ → lo (būang)
• Lazî: კუზი (ḳuzi)
• Lingalayî: lutu, ekijiiko
• Lîmbûrgî: lepel
• Lîtwanî: šaukštas → lt n
• Lîvonî: kōj
• Lugandayî: lokelé, lútu
• Luhyayî: sichiko
• Luksembûrgî: Läffel → lb n
• Luoyî: ojiko
• Luşûtsîdî: spud
• Mòçenoyî: leffl n
• Maguindanaoyî: salidut
• Makedonî: ла́жица m (lážica)
• Malagasî: sotro → mg
• Malayalamî: സ്പൂണ്‍ → ml (spūṇ‍), കരണ്ടി → ml (karaṇṭi), തവി → ml (tavi)
• Malayiya baba: senduk
• Malezî: sudu → ms
• Maltayî: mgħarfa m
• Manksî: spein n
• Maorî: pune → mi
• Mapuçî: wixü
• Maranaoyî: saridot
• Maratî: चमचा → mr n (camcā), चमस (camas), दर्वि (darvi), दर्वी (darvī)
• Mariya rojhilatî: совла
• Masayî: en-kijíko, ol-kurtét
• Mayayiya yukatekî: maskab k'ab
• Mazenderanî: کچه‎ (kače)
• Mbya guaraniyî: kuxa
• Mecarî: kanál → hu
• Megrelî: კიზი (ḳizi)
• Mohawkî: atókwa
• Mokşayî: куцю (kucju)
• Mongolî: халбага → mn (halbaga)
• Monî: ဇန် (còn)
• Navajoyî: bééshʼadeeʼ, adeeʼ
• Nepalî: चम्चा → ne nt (camcā)
• Norsiya kevn: sponn
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: skje → no n an m, skei n an m

  Norweciya nînorskî: skei m

• Ojibweyî: emikwaanens
• Oksîtanî: culhièr → oc n, culhèr n
• Oriyayî: ଚାମଚ → or (camôcô)
• Oromoyî: fallaana
• Osetî: уидыг (widyg)
• Osmanî: قاشیق‎ (kaşık)
• Oygurî: قوشۇق‎ (qoshuq)
• Ozbekî: qoshiq → uz
• Papyamentoyî: kuchara
• Pará arárayî: karatju
• Peştûyî: کاچوغه‎ → ps m (kāčúǧa)
• Plodîşî: Läpel n
• Polonî: łyżka → pl m, łyżeczka → pl m
• Portugalî: colher → pt m
• Puncabî: ਚਮਚਾ (camcā)
• Qazaxî: қасық → kk (qasyq)
• Qiptî: ⲙⲩⲥⲑⲏⲣ m (musthēr)
• Rohingyayî: camic
• Romancî: tschadun n
• Romanî: rroj m

  Romaniya kalo fînî: roi m

• Romanyayî: lingură → ro m
• Rusî: ло́жка m (lóžka), ло́жечка m (lóžečka)
• Rusînî: ло́жка m (lóžka)
• Samiya bakurî: baste
• Samiya başûr: buste
• Sanskrîtî: दर्वि → sa m (darvi), चमस → sa (camasa), दर्वी → sa (darvī)
• Santalî: ᱪᱚᱢᱚᱪ (cômôc)
• Sebwanoyî: kutsara
• Senekayî: adogwa'shä'
• Sêriyî: eenm haxöl
• Silesî: łyżka m
• Sindhî: چَمْچو‎
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: кашика m, жлица m, лижка m, лaжица m

  Latînî: kašika → sh m, žlica → sh m, ližka m, lažica m

• Slaviya kevn:

  Kirîlî: лъжица m (lŭžica)

• Slaviya rojavayî ya kevn: лъжька m (lŭžĭka), лъжица m (lŭžica)
• Slovakî: lyžica → sk m, lyžička m, varecha m, vareška m
• Slovenî: žlica → sl m
• Somalî: qaaddo
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: łžyca m

  Sorbiya jorîn: łžica m

• Sotoyiya başûr: kgaba
• Spanî: cuchara → es m
• Svanî: კიზ (ḳiz), ყო̄შ (q̇ōš)
• Swahîlî: kijiko → sw 7 an 8, mwiko → sw 3/4
• Swêdî: sked → sv g
• Şanî: ၸေႃႉ (tsô̰a)
• Şîngazîcayî: sutru 5 an 6, mkoɓe 3 an 4
• Şorî: қажық
• Tacikî: қошуқ → tg (qošuq)
• Tagalogî: kutsara → tl
• Tamîlî: கரண்டி → ta (karaṇṭi)
• Tarifitî: taɣenjašt m
• Tayî: ช้อน → th (chɔ́ɔn)
• Telûgûyî: చెమ్చా (cemcā)
• Teteriya krîmî: qaşıq
• Teterî: кашык → tt (qaşıq)
• Tigrînî: ማንካ (manka)
• Tirkî: kaşık → tr
• Tirkmenî: çemçe
• Tîbetî: ཁེམ་བུ (khem bu)
• Tlingitî: shál
• Tuvanî: омааш (omaaş)
• Udmurtî: пуньы (punʹy)
• Urdûyî: چمچ‎ (cammac), چمچہ‎ n (camca)
• Ûkraynî: ло́жка m (lóžka)
• Venîsî: cuciàro n
• Vepsî: luzik
• Viyetnamî: thìa → vi, muỗng → vi
• Volapûkî: spun → vo, spunil
• Voroyî: luits
• Walonî: coyî → wa n, coyire → wa m
• Weylsî: llwy → cy m
• Wîlamowî: łefuł n, łeffuł n
• Wolofî: kuddu
• Xakasî: самнах (samnax)
• Ximêrî: ស្លាបព្រា → km (slaappriə)
• Xosayî: icephe 5 an 6
• Yakutî: ньуоска (ńuoska), хамыйах (xamıyax)
• Yidîşî: לעפֿל‎ n (lefl)
• Yorubayî: ṣíbí
• Yupîkiya navendî: luuskaaq
• Yûnanî: κουτάλι → el nt (koutáli)

  Kevn: μύστρον nt (mústron), κοχλιάριον nt (kokhliárion)

• Zhuangî: beuzgeng
• Zuluyî: isipunu 7 an 8

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.