bext

Kurmancî

Navdêr

bext nêr

1. Çarenivîs, rojgar, şans, nesîb, qismet, siûd, talih, qeder, felek.

   Bextê wan reş e. (Ew bêşans in.)

2. Wijdan, zemîr, hesta qencî û xirabiyan,
   dilovanî, rehm, dilsojî.

   Ez xwe diavêjim ber bextê we. (Ez ji we tika / rica dikim.).

Ji wêjeya klasîk

• Zehre û 'iqda Sureyya keşşifî bûn ew di şerq
  Sayeya bextê me dayê ma li ser perde w niqab
  Wajigûn dewrê numa min çerx û bayê lewleban— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: به‌خت

Bide ber

• next
• rext
• sext
• text
• wext
• zext
• cext
• sext

Jê

• bextbireş
• bextbireşî
• bextçak
• bextçakî
• bextçê
• bextçêyî
• bextewar
• bextewarî
• bextewer
• bextewerî

• bextfire
• bextfireyî
• bextiyar
• bextiyarî
• bextparêz
• bextparêzî
• bextreş
• bextreşî
• bextxweş
• bextxweşî

• bextyar
• bextyarî
• bêbext
• bêbextî
• bibext
• bextdar
• bextdarî
• xweşbext
• xweşbextane
• (Lêker) bext kirin
• (Lêker) bext dan

• (Navdêr) bextkirin
• (Navdêr) bextdan

Etîmolojî

Hevreha farisî بخت‎ (bext), pehlewî bext, avestayî bexte, sanskrîtî भक्ति (bhaktí: par, behr, beş, pişk) û भक्त (bhaktá: parvekirî, dabeşkirî) ji bej (parve kirin), hevreha √bhaj (belav kirin) sanskrîtî, hemû ji proto-hindûewropî *bʰeh₂g- yan *bʰag- (belav kirin, parve kirin) ku herwiha serekaniya beş (1. par, pişk, behr 2. vekirî, jêkvekirî, jevvekirî), pişk û bac yên kurdî ye. բախտ (bext) ya ermenî ji zimanekî îranî hatiye deynkirin.

Werger

çarenivîs, rojgar, şans, nesîb, qismet, siûd, talih, qeder, felek

• Afrîkansî: lot → af, rykdom → af
• Almanî: Fügung → de m, Geschick → de n, Los → de n, Schicksal → de n, Verhängnis → de n, Reichtum → de m
• Esperantoyî: fortuno → eo, sorto → eo, riĉaĵo → eo
• Ferî: lagna → fo
• Fînî: onni → fi, osa → fi
• Friyolî: fertún → fur
• Frîsî: fertún → fy
• Gaelîka skotî: beartas → gd
• Holendî: geluk → nl, fortuin → nl, fortuinlijkheid → nl, lot → nl, levenslot → nl
• Îbranî: כָּבוד‎, גַּד‎, חַיִל‎
• Inglîzî: fortune → en, luck → en, destiny → en, fate → en, wealth → en
• Îtalî: fortuna → it
• Katalanî: sort → ca
• Latînî: fortuna → la
• Papyamentoyî: fortuna → pap, destino → pap
• Portugalî: acaso → pt, felicidade → pt, sorte → pt, destino → pt, sina → pt
• Spanî: buena suerte → es, suerte → es, destino → es
• Tirkî: baht → tr, kısmet → tr, nasip → tr, kut → tr, kredi → tr, şans → tr, talih → tr, sur → tr, kader → tr, alın yazısı → tr

wijdan, zemîr, dilovanî, dilsojî, rehim

• Afrîkansî: gewete → af
• Avestayî: anghuyat → ae (anghuyat), daenyå → ae (daenyå)
• Bulgarî: съвест → bg (sǎvest)
• Çekî: svìdomí → cs
• Çînî: 良心 (liáng xīn)
• Danmarkî: samvittighed → da
• Almanî: Ehre → de m, Gewissen → de n
• Erebî: وجدان (wucdan), ضمير (zhemîr), ^?الإقبال‎ → ar, ^?البداد‎ → ar, ^?الحظ‎ → ar, ^?الطالع‎ → ar, ^?الفوق‎ → ar
• Esperantoyî: konscienco → eo
• Farisî: وجدان (vocdan), ضمير (zemîr), اقبال‎ → fa, بخت‎ → fa, شانس‎ → fa, فلک‎ → fa
• Ferî: samvitska → fo
• Fînî: omatunto → fi
• Fransî: conscience → fr
• Holendî: geweten → nl
• Indonezî: suara hati → id
• Inglîzî: conscience → en, moral sense
• Inglîziya kevn: ingehygd
• Îtalî: coscienza → it
• Japonî: 良心 → ja, 善心 → ja
• Koreyî: 양심 → ko (yangsim)
• Latînî: conscientia → la
• Norwecî: 양심 → no
• Norweciya bokmålî: samvittighet → no
• Portugalî: consciência → pt
• Romanyayî: cuget → ro, conştiinţã → ro
• Rusî: совесть → ru (sovestʹ)
• Skotî: coinnseas → sco, cogais → sco
• Slovenî: vest → sl m
• Spanî: conciencia → es
• Swêdî: samvete → sv
• Tayî: หลุยพ้นจากความผิย (เกี่ยวกับบางคนหรือบางสิ่ง)
• Tirkî: vicdan → tr
• Tirkmenî: wyjdan → tk
• Ûkraynî: сумління → uk (sumlinnja), свідомість → uk (svidomistʹ), совість → uk (sovistʹ)
• Yûnanî: συνείδηση → el (syneídisi)

Zazakî

Wate

1. bext, talih, bawerî, şans;

   Bextê maye, cêzê keyna yo.

   Bextê dê, cihêzê qîzê.