gotin

Kurdî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): ɡoːˈtɪn
• Deng (Amed)^ⓘ
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: go·tin

Lêker

gotin (lêkera gerguhêz)
Rehê dema niha: -bêj-
RP. Niha
	ez	dibêjim
	tu	dibêjî
	ew	dibêje
	em, hûn, ew	dibêjin
Fermanî	Yekjimar	bibêje
	Pirjimar	bibêjin
Rehê dema borî: -got-
RP. Boriya sade
	min	got
	te	got
	wê/wî	got
	me, we, wan	got
Formên din: Tewandin:gotin

gotin lêkera xwerû, gerguhêz, t-ya nerm

1. Bi dengekî normal peyivîn (bêyî qîrîn, stirîn yan pistîn).
2. Anîn ziman, bi alîkariya ziman peyamek derbirin.

   Di nivîsê de tê gotin ku...

3. Eşkere kirin, xuya kirin, diyar kirin.

   Vê razê ji kesî re nebêje.

4. Ferman dan, emir kir.

   Wê got: du kîlo sêv bîne.

5. Texmîn kirin, bawer kirin.

   Ez dibêjim ku ew êdî nayê.

6. Peyamek giring ragihandin.

   Bi seetan diaxive lê tiştekî nabêje.

Ji wêjeya klasîk

• Her wekî hatiye gotin bê hîsab
  Lê neşêm bêjim jî tetwîla Kîtab — (— (Mewlûda Kurdî ~1720, Mela Hesenê Bateyî))

Gotinên pêşiyan

• dîtin û gotin nabe wek hev

Hevmane

• vêhtin
• vêtin

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: گۆتن‎
• kurdî-krîlî: готьн

Jê

 

• -bêj
• bêjer
• bêjerî
• -bêjî
• galegot
• galegotik
• galegotikî
• galegotî
• gotar
• gotgot
• gotgotik
• gotgotikî
• gotgotk
• gotgotkî
• gotin di deva da bûn
• (lêker) gotin kirin
• (navdêr) gotinkirin
• gotinî
• gotî

Etîmolojî

GOTIN: Hevreha avestayî geob-, farisiya kevn geub-, bi pehlewî goften, guften, farisî guften, ji zimanên îranî. Li gor Chyet belkî hevreha weep/wept (girîn, rondik barandin) ya îngilîzî be.

-BÊJ-: hevreha hewramî watey û rehê wê yê dema niha -waç-, zazakî vatene û rehê wê yê dema niha -vaj-, pehlewî waz- (binere: awaz), avestayî wac-, sanskrîtî वच् (vac: axivîn) û वक्ति (vakti: ew diaxive), latînî vox, hemû ji proto-hindûewropî *wekʷ-.

"Gotin" ya kurmancî, "gutin" ya soraniya Mukriyan û "guften" ya farisî hevreh in. "-uft-" ya farisî di kurmancî de wek "-ot-" e û di soranî de "-ut-" e. Bo nimûneyeke din jî: bi farisî "cuft" û bi kurmancî "cot" û bi soranî "cut" loma bi farisî "guften" û bi kurmancî "gotin" û bi soranî "gutin" e jî.

Rehê dema niha yê lêkera "gotin" hem di kurmancî de (di-BÊJ-im) û hem jî di soranî de (de-LÊ-m) awarte anku istisna ye. Lê di farisî de ne awarte ye "guften > mî-GUY-im).

Eger di kurmancî û soranî de rehê dema niha yê "go-tin"ê ne awarte bûya, ew ê di kurmancî de "-goj-" û di soranî de "-guj-" bûya wek çawa ku "avê-tin" dibe "-avêj-", "rêtin" dibe "-rêj-", "patin/pehtin" dibe "-pêj-" û "bêtin" (li bêjingê kirin) dibe "-bêj-" ku "bêjing" jî jê çêbûye.

"Watey" ya hewramî û rehê wê yê dema niha "-waç-" li gel "vatene" ya zazakî û rehê wê yê dema niha "-vaj-" ne awarte ne û herdu ji eynî rehî ne. Ew wek "rêtin, bêtin, patin" yên kurmancî ditewin anku rehê xwe yê dema niha digirin.

Forma rader/mesder "gotin" ya kurmancî û "gutin/wutin" yên soranî li gel formên demên borî (wek "got, gotiye, gotibû") ihtimal e ku ji farisî hatine û wan cihê "bêtin" (bi maneya "gotin") ya kurmancî û formên wê yên dema borî (wek *bêt, bêtiye, bêtibû) girtiye û ew winda kirine. Lê rehê dema niha "-bêj-" her maye.

"Bêtin" (eger hebûya) û rehê wê yê dema niha "-bêj-" hevrehên "watey/-waç-" ya hewramî û "vatene/-vaj-" ya zazakî ye ji ber ku li hemberî "b" ya kurmancî di hewramî de "w" û di zazakî de "v" heye:

• kurmancî: baran, hewramî: waran, zazakî: varan
• kurmancî: befr/berf, hewramî: wewre, zazakî: vewre

Herwiha "ê" ya kurmancî gelek caran di hewramî û zazakî de wek "a" ye, wek kurmancî "hêk", zazakî "hak".

Bi zaravayên din

• Soranî: witin
• Feylî: wetin
• Lekî: vitin
• Hewramî: watey
• Zazakî: vatene

Werger

• Afrîkansî: sê → af
• Albanî: them → sq
• Almanî: sagen → de

  Elmanîşî: säge

• Aragonî: decir
• Aramî:

  Siryanî: ܐܡܪ‎ ('émar)

• Aromanî: spun, dzãc
• Asamî: ক (ko)
• Astûrî: dicir → ast
• Azerî: demək → az
• Baskî: esan → eu
• Başkîrî: әйтеү (äytew), тейеү (teyew)
• Belarusî: гавары́ць impf (havarýcʹ), сказа́ць pf (skazácʹ), каза́ць impf (kazácʹ)
• Bengalî: বলা → bn (bôla)
• Berberî:

  Taşelhitî: ini

• Brahuiyî: par
• Bretonî: lavaret → br
• Bukidnon manoboyiya rojavayî: kaɣi
• Bulgarî: произнасям → bg impf (proiznasjam)
• Burmayî: ဆို → my (hcui), ပြော → my (prau:)
• Çeçenî: ала (ala)
• Çekî: říct → cs impf, povědět → cs pf
• Çerokî: ᏂᎦᏪᎠ (nigawea)
• Çîkasawî: aachi
• Çînî:

  Kantonî: 講 (gong²)

  Mandarînî: 說 → zh (shuō), 告訴 → zh (gàosu)

  Min dongî: 講 (kóng, káng)

  Minnanî: 讲 (kóng), 说 (seh)

  Wuyî: 講

• Dalmatî: decro
• Danmarkî: sige → da
• Emilî: dîr
• Erebî: قَالَ‎ → ar (qāla)

  Erebiya misrî: قال‎ (ʾāl)

  Erebiya hîcazî: قَال‎ (gāl)

  Erebiya iraqî: قال‎ (gāl)

  Erebiya fasî: قال‎ (qāl)

  Erebiya bakûrê şamê: حكى‎ (ḥaka)

  Erebiya başûrê şamê: حكى‎ (ḥaka)

• Ermenî: ասել → hy (asel)
• Esperantoyî: diri → eo, elparoli, prononci
• Estonî: ütlema → et
• Evenî: гӫндэй (gjöndəj)
• Evenkî: гунми (gunmi)
• Extremaduranî: izil
• Farisî: گفتن‎ → fa (goftan)
• Ferî: siga → fo
• Fînî: sanoa → fi, kertoa → fi
• Fransî: dire → fr
• Friyolî: dî
• Frîsî: útsprekke
• Gaelîka skotî: abair, can → gd
• Galîsî: dicir → gl
• Galûrîsî: dí
• Gotî: 𐌵𐌹𐌸𐌰𐌽 (qiþan)
• Greek:

  Kevn: λέγω (légō), φημί (phēmí)

• Gurcî: თქმა (tkma), ლაპარაკი (laṗaraḳi)
• Guwaranî: 'e
• Haîtî: di
• Higaononî: ikagi
• Hindî: कहना → hi (kahnā)
• Hmongî: hais
• Holendî: zeggen → nl, luiden → nl, opzeggen → nl
• Indonezî: berkata → id, bicara → id
• Îbranî: אָמַר‎ (amár)
• Îngilîziya kevn: secgan
• Îngilîzî: say → en
• Îngûşî: ала (ala)
• Înterlîngua: dicer
• Îrlendî: abair → ga

  Îrlendiya kevn: as·beir

• Îtalî: dire → it
• Îzlendî: segja → is
• Japonî: 言う → ja (いう, iu), 語る → ja (かたる, kataru), おっしゃる → ja (ossharu), 申す → ja (もうす, mōsu), 申し上げる → ja (もうしあげる, mōshi-ageru)
• Javayiya kevn: warah
• Javayî: kandha → jv
• Kalmîkî: келх (kelx)
• Katalanî: dir → ca
• Keçwayî: ñiy, nii
• Keşmîrî: وَنُن‎ (vanun), دَپُن‎ (dapun)
• Kirgizî: айтуу → ky (aytuu)
• Kîngalî: කියනවා (kiyanawā)
• Komî-permyakî: шуны (šuny)
• Konkanî: म्हणचे (mhaṇce)
• Koreyî: 말하다 → ko (malhada), 말씀하다 → ko (malsseumhada)
• Kornî: leverel, lawl
• Kumikî: демек (demek), айтмакъ (aytmaq)
• Ladînî: dì, dir, disc
• Latînî: dico → la, loquor → la, proloquor, for → la, aio → la, inquam → la
• Latviyayî: sacīt → lv, teikt → lv
• Lawsî: ເວົ້າ (wao), ກ່າວ → lo (kāo)
• Lîtwanî: sakyti → lt
• Lîvonî: kītõ
• Lueyî: ᦞᦱᧈ (vaa¹)
• Makedonî: кажува impf (kažuva), каже pf (kaže)
• Malayalamî: പറയുന്നു (paṟayunnu), ശബ്ദിക്കുന്നു (śabdikkunnu)
• Malezî: kata → ms, cakap → ms
• Manksî: abbyr
• Maratî: म्हणणे → mr (mhaṇṇe)
• Mecarî: mond → hu
• Misrî: (ḏd)
• Mongolî: хэлэх → mn (heleh)
• Nanayî: ун-
• Nedersaksî:

  Almaniya jêrîn a almanî: säggen

• Nepalî: भन्नु → ne (bhannu), बोल्नु (bolnu)
• Normandî: dithe
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: si → no, uttale → no

  Norweciya nînorskî: seia, seie → nn

• Oksîtaniya kevn: dizer
• Oksîtanî: dire → oc
• Oriyayî: କହିବା → or (kôhiba)
• Osmanî: سویله‌مك‎ (söylemek)
• Oygurî: دېمەك‎ (dëmek)
• Ozbekî: demoq → uz, gapirmoq → uz
• Peştûyî: ويل‎ (wayᶕl), اظهارول‎ → ps (ezhārawᶕl)
• Piedmontîsî: dì
• Polonî: mówić → pl impf, powiadać → pl impf, powiedzieć → pl pf, wymawiać → pl, rzec → pl impf
• Portugalî: dizer → pt, falar → pt
• Puncabî: ਕਹਿਣਾ (kahiṇā)
• Qazaxî: айту → kk (aitu), деу → kk (deu)
• Rapanuyî: ki
• Romancî: dir, deir, gir
• Romanyayî: zice → ro, spune → ro
• Rusî: говори́ть impf (govorítʹ), сказа́ть pf (skazátʹ)
• Saksoniya kevn: seggian
• Sanskrîtî: वदति → sa (vádati), भाषते → sa (bhāṣate)

  Sanskrîtî: विवक्ति (vívakti)

• Sardînî: nàrrere, narri, faedhare

  Sardînî: fueddai, narai

  Sardînî: faeddare

• Sassarîsî: fabiddà
• Sicîlî: diri → scn, dìciri → scn
• Sindhî: چَوَڻُ‎ → sd (chavaNu)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: рећи impf, говорити impf, казати pf

  Latînî: rȅći → sh impf, govoriti → sh impf, kázati → sh pf

• Slaviya rojavayî ya kevn: казати impf (kazati), мълвити impf (mŭlviti), говорити impf (govoriti)
• Slovakî: hovoriť → sk impf, povedať pf
• Slovenî: reči → sl impf, povedati → sl pf
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: groniś

• Spanî: decir → es
• Sundanî: carios
• Swêdî: säga → sv
• Tacikî: гуфтан → tg (guftan)
• Tagalogî: sabihin → tl, magsabi
• Tamîlî: சொல் → ta (col)
• Tayî: กล่าว → th (glàao), พูด → th (pûut)
• Telûgûyî: చెప్పు → te (ceppu)
• Teterî: әйтергә → tt (äytergä), дияргә → tt (diyargä)
• Tetûmî: ha'ak
• Tirkî: söylemek → tr, demek → tr
• Tirkmenî: diýmek
• Tîbetî: ལབ (lab), གསུངས (gsungs)
• Toxarî B: we-
• Udmurtî: шуыны (šuyny)
• Urdûyî: کہنا‎ (kahnā)
• Ûkraynî: говори́ти impf (hovorýty), каза́ти impf (kazáty), сказа́ти pf (skazáty)
• Viyetnamî: nói → vi
• Walonî: dire → wa
• Ximêrî: ថា → km (thaa), និយាយ → km (niyiəy)
• Yakutî: эт (et)
• Yidîşî: זאָגן‎ (zogn)
• Zhuangî: gangj

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	gotin	gotin
Îzafe	gotina	gotinên
Çemandî	gotinê	gotinan
Nîşandera çemandî	wê gotinê	wan gotinan
Bangkirin	gotinê	gotinino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	gotinek	gotinin
Îzafe	gotineke	gotinine
Çemandî	gotinekê	gotininan

gotin mê

1. Axiftin, peyivîn

   Min ti ji gotina wî fam nekir.

2. Peyv, kelîme, bêje, çeko.

   Maneya vê gotinê çi ye?

3. Peyam, mesaj.

   Gotina wî ji me re hat.

4. Pend, şîret.

   Divê zarrok bi gotina dêbavên xwe bikin.

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: گۆتن‎

Werger

axiftin, peyivîn

• Albanî: fjalim → sq n
• Almanî: Sprache → de m
• Arçî: чӏат
• Astûrî: faladera m
• Azerî: danışıq → az, nitq → az
• Baskî: mintzamen
• Başkîrî: телмәр (telmär)
• Belarusî: мо́ва m (móva), гаво́рка m (havórka), маўле́нне nt (maŭljénnje)
• Bengalî: কথা → bn (kôtha), বাক (bak), জবান → bn (jôban)
• Bulgarî: го́вор n (góvor), реч → bg m (reč)
• Çekî: řeč → cs m
• Çînî:

  Mandarînî: 語言 → zh (yǔyán), 說話 → zh (shuōhuà), 演說 (yǎnshuō)

• Çoktawî: anumpa
• Danmarkî: tale → da g
• Erebî: حَدِيث‎ → ar n (ḥadīṯ), خُطْبَة‎ m (ḵuṭba), كَلَام‎ n (kalām), قَوْل‎ n (qawl), نُطْق‎ n (nuṭq)
• Ermenî: խոսք → hy (xoskʿ)
• Estonî: kõne
• Farisî: گفتار‎ → fa (goftâr), سخن‎ → fa (soxan), صحبت‎ → fa (sohbat), کلام‎ → fa (kalâm)
• Fînî: puhe → fi
• Fransî: parole → fr m
• Galîsî: galra m, fala → gl m, falar → gl m
• Gurcî: სიტყვა → ka (siṭq̇va), მეტყველება (meṭq̇veleba)
• Haîtî: lapawòl
• Hindî: उक्ति → hi m (ukti), बात → hi m (bāt), बातचीत → hi m (bātcīt), बोल → hi n (bol), तक़रीर m (taqrīr)
• Holendî: spraak → nl m
• Îbranî: דיבור / דִּבּוּר‎ → he n (dibúr)
• Îngilîzî: speech → en
• Îrlendî: caint m, urlabhra m, labhairt
• Îsnagî: kaxi
• Îtalî: parola → it m
• Îzlendî: mál → is nt, tal → is nt, málhæfileiki n, málfar → is nt, mæli → is nt, framburður → is n
• Japonî: 話 → ja (はなし, hanashi), 演説 → ja (えんぜつ, enzetsu), スピーチ → ja (supīchi)
• Katalanî: parla → ca m
• Ketî: ӄаʼ
• Kirgizî: речь (reçʹ), сүйлөө → ky (süylöö)
• Koreyî: 말 → ko (mal), 말하기 (malhagi), 연설 → ko (yeonseol)
• Latgalî: runa
• Latînî: dictiō → la m, locutio, eloquium, fatum nt
• Latviyayî: runa m
• Lîtwanî: šneka m, kalba → lt m
• Luksembûrgî: Sprooch → lb m
• Makedonî: говор → mk n (govor), реч m (reč)
• Malayalamî: സംസാരം → ml (saṃsāraṃ)
• Mançûyî: ᡤᡳᠰᡠᠨ (gisun)
• Mbya guaraniyî: ayvu
• Mecarî: beszéd → hu
• Mongolî:

  Kirîlî: илтгэл → mn (iltgel), үг → mn (üg)

• Navajoyî: saad
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: tale → no n, stemme → no n

• Oksîtanî: paraula → oc m
• Papyamentoyî: abla
• Polonî: mowa → pl m
• Portugalî: fala → pt m
• Qazaxî: сөз → kk (söz), сөйлеу → kk (söileu)
• Romanyayî: vorbire → ro m
• Rusî: речь → ru m (rečʹ), дар ре́чи n (dar réči), го́вор n (góvor), говоре́ние nt (govorénije)
• Santalî: ᱨᱳᱲ (roṛ)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: го̏во̄р n

  Latînî: gȍvōr → sh n

• Slaviya kevn:

  Kirîlî: рѣчь m (rěčĭ)

  Glagolîtîk: ⱃⱑⱍⱐ m (rěčĭ)

• Slovakî: reč m
• Slovenî: govor m inan
• Spanî: habla → es m
• Swêdî: tal → sv nt
• Tacikî: гап → tg (gap), сухан → tg (suxan)
• Tayî: คำพูด → th, ถ้อย → th (tɔ̂ɔi), พาท → th (pâat), วจนะ → th, ภารดี
• Tirkî: konuşma → tr, söz → tr
• Toxarî B: plāce
• Urdûyî: تَقْرِیر‎ m (taqrīr), گُف٘تار‎ m (guftār), سُخَن‎ (suxān)
• Ûkraynî: мо́ва m (móva), го́вір n (hóvir), мо́влення nt (móvlennja)
• Viyetnamî: lời nói → vi, ngôn từ → vi
• Weylsî: lleferydd m
• Yagnobî: гап
• Yûnanî: λόγος → el n (lógos), ομιλία → el m (omilía)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

peyv, bêje, kelîme:

peyv — binêre peyv