zan

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /zɑːn/
• Jihevqetandin: zan

Lêker

zan negerguhêz

1. welidandin, zarok ji zikî derketin, zarok dan, zêde bûna zarokan
2. welidîn, zarok çêbûn, (zarok) ji zikî derketin, (zarok) hatin dinyayê, dest bi jiyanê kirin
3. Zan: peydabûna Îsa Pêxember li ser dinyayê

   Berî Zanê / Zayînê anku bZ yan BZ (berî ku Îsa hatibû dinyayê)
   piştî Zanê / Zayînê anku pZ yan PZ (piştî ku Îsa hat dinyayê)

4. zêdebûn, pitir lêhatin
5. hatine dera avê

Ji wêjeya klasîk

• Yan ji kovanên di kul tên
  Jê dizêt her xwîn û zox
  Xwîn ji dil co co rewan tê— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: زان

Herwiha

• zayin
• zayîn
• zîstin
• zîn

Tewîn

Lêker:

• -zê-

Bide ber

• zanîn

Têkildar

• avis
• stewr

Nîşe

Li hin deverên Kurdistanê bikaranîna peyva "zan" bo jinan tabû ye lewre tenê bo heywanên mê tê bikaranîn.

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî: *gen- ("zan"), proto-îranî: *zan ("zan"), avestayî: zan- ("zan"), partî: z'y- ("zan"), frzynd ("zarok"), pehlewî: z'- /zā-/ ("zan"), somalî: z'y- ("zan"), farisî: zāyad ("zayış"). āzād ("azad, serbest"), osetî: zajyn / zad- ("zan"), belûçî: zāt / zā- ("zan") … ^{alfabeya arî}, kurdî: zan, zayîn / -zê- ("zan"), kurmancî: zan, zayîn / -zê- ("zan"), hewramî: zay / z- ("zan"), zazakî: zayene / za- ("zan"), sanskrîtî: jan- ("zan"), yûnanî: genēs ("zan"), genos ("nijad, binemal"), gonos ("zarok"), latînî: genus ("nijad, xizm"), gēns ("nijad, binemal"), nātos ("zarok"), inglîzî: kid ("zarok"), inglîzî: kin ("binemal, xizm")

Çavkanî: Cheung p.465, Watkins p.26

Jê

• bizêt
• dizêt
• nazê
• nazêtî
• nazok
• nazokî
• -za
• -zê
• -zê-
• -zî
• jin
• zanî
• zayend
• zayendî
• zayendmê
• zayendnêr
• zayî
• zayînî

Bi zaravayên din

• Kurmancî: zan
• Hewramî: zay
• Zazakî: zayene (lêker) / zayîş (navdêr)

Werger

• Almanî: gebären → de, Geburt → de mê, Christus → de nêr, Junge werfen → de, quellen → de, ^?Jahrgang → de nêr
• Erebî: ولد‎ → ar, ولادة‎ → ar, توليد‎ → ar, ^?النغران‎ → ar, ^?نتـاج‎ → ar
• Farisî: به دنیا آمدن‎ → fa, تولید‎ → fa, تولیدمثل‎ → fa, زادآوری‎ → fa, زادن‎ → fa, زاده شدن‎ → fa, زایش‎ → fa, زایمان‎ → fa, زاییده شدن‎ → fa, متولد شدن‎ → fa, زاییدن‎ → fa, به دنیا آوردن‎ → fa, ^?بدنیا آوردن‎ → fa, ^?تولید مثل‎ → fa
• Fînî: synnyttää → fi
• Inglîzî: to give birth to, accouchement → en, childbirth → en, kitsch → en, reproduction → en, engendering → en, gender → en, luxuriate → en, nascence → en, propagate → en, droplet → en, ^?procreating → en, ^?progeniture → en, ^?reproduce → en, ^?siring → en, ^?springing → en
• Spanî: dar a luz → es, reproducir → es, nacer → es, alumbrar → es, venir al mundo → es
• Tirkî: doğmak → tr, doğurma → tr, doğurmak → tr, doğum → tr, doğuş → tr, kaynama → tr, kaynamak → tr, mevlit → tr, milat → tr, tekevvün → tr, tevellüt → tr, tevlit → tr, tevlit etmek → tr, velâdet → tr, yavrulama → tr, yavrulamak → tr, doğma → tr, doğum yapmak → tr

?

• Tirkî:^?akmak → tr, ^?buzağılamak → tr
• Inglîzî: ^?deliverance → en, ^?delivering → en, ^?engender → en, ^?farrow → en, ^?farrowing → en, ^?gendering → en, ^?generate → en, ^?geniture → en, ^?kittening → en, ^?nascency → en, ^?nativity → en, ^?vital statistics → en, ^?wisewoman → en

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	zan	zan
Îzafe	zana	zanên
Çemandî	zanê	zanan
Nîşandera çemandî	wê zanê	wan zanan
Bangkirin	zanê	zanino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	zanek	zanin
Îzafe	zaneke	zanine
Çemandî	zanekê	zaninan

zan mê

1. Maneya vê peyvê hê nehatiye nivîsîn. Heke hûn maneya wê bizanin, kerem bikin binivîsin.

   Mînakek bidin... (biguhêre)

Tirkî

Navdêr

zan

1. guman, zen