dinya

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /dɪnˈjɑː/

• Deng (Bidlîs)

• Kîtekirin: din·ya

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	dinya	dinya
Îzafe	dinyaya	dinyayên
Çemandî	dinyayê	dinyayan
Nîşandera çemandî	wê dinyayê	wan dinyayan
Bangkirin	dinyayê	dinyayino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	dinyayek	dinyayin
Îzafe	dinyayeke	dinyayine
Çemandî	dinyayekê	dinyayinan

dinya mê

1. Planeta Zemîn ango ya em lê dijîn.
2. Zemîn û her tiştê lê.
3. Alem, xelk, xelk û alem, hemî mirov.

   Dinya hemî dizane ku...

4. Derdor, dewrûber, dorber, hawirdor.

   Dinya tarî bû.

   Kor dinyayê nabînin.

   • Dinya germ bû. Di wê dinya germê de dîsan sûk tijî mirov bûn. — (Firat Cewerî, Girtî, Weşanên Nûdem, 1986)
5. Civak.

   Bi baweriya dinyayê...

6. Parçeyek ji dinyayê.

   Dinyaya erebî, dinyaya Rojava..

7. Derek kar yan çalakiyekê.

   Dinyaya şorreşgêrrî dinyayek tevlihev e.

8. Gerdûn, hemî galaksiyên tê zanîn yan bawerkirin ku hene.
9. Her tiştê di jiyana kesekê/î de.

   Hemî dinyaya wî bi carekê herrifî.

10. Rewş.

    Dinyaya sibê dê ne mîna dinyaya îro be.

11. Jiyana berî mirinê.

    Kes li vê dinyayê namîne. (Dijwate: axret)

12. Têkiliyên civakî, têkiliyên navbera mirovan.

    Ti ji vê dinyayê nizane!

13. Karên bo xwe ne bo Xwedê.

    Dîn û dinya bêyî hev nabin.

14. Erd, ax, zevî, zemîn, gerdûn, cîhan, kaînat, alem, unîvers, kozmoz, felek, mirov, civak, civat, exter, xelk, keyhan.^{[Ev rêz ji aliyê botê ve lê hatiye zêdekirin, ji kerema xwe re kontrol bike!].}

Ji wêjeya klasîk

• Xwînê we dirêjin ko li şîran cemidî kef
  Dinya bûye leylan ji lixavan diwerit kef
  Rom û 'ecemê girtiye oxilme bi sef sef— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Herwiha

• (tewandî) dinê

Jê

• dinyadar
• dinyadarî
• dinyalik
• dinyalikî
• dinyawî
• dinyawîtî
• dinyayî
• dinyayîtî
• dinyaperwer
• dinyaperwerî
• tevdinyayî
• tevdinyayîtî

Hevmane

• alem
• cîhan
• gerdûn
• xelk

Etîmolojî

Ji erebî دنياء‎ (dunyai: dinya) ji دناوة‎ (nêzîk bûn) anku wateya bingehîn ya peyvê "derdor" bû, wek di fraza "Dinya tarî bû" de.

Werger

• Çekî: svět → cs n
• Erebî: ^?دنيا‎ → ar, ^?الداحة‎ → ar (ad-dāḥa), ^?الشملة‎ → ar, ^?العاجلة‎ → ar, ^?اللافظة‎ → ar, ^?اللعاعة‎ → ar, ^?المعمورة‎ → ar, ^?أم درن‎ → ar, ^?أم دفر‎ → ar
• Almanî: Kugel → de m, Welt → de m, Weltall → de nt
• Esperantoyî: mondo → eo
• Estonian maailm
• Farisî: جَهان (jæhān), جهان‎ → fa, دنیا‎ → fa, دﻧﯾﺎ‎ → fa, دنیا‎ → fa
• Fînî: maailma → fi
• Fransî: monde → fr n
• Frîsî: wrâld → fy
• Greek (Ancient): γῆ f
• Greek (Modern): κόσμος (kosmos)m
• Holendî: wereld → nl n
• Îbranî: עולם (Olam)
• Indonezî: dunia → id
• Inglîzî: world → en, cosmos → en, people → en, weather → en, cosmo- → en
• Îtalî: mondo → it n
• Japonî: 世界 → ja (せかい, sekai), 界 → ja (かい, kai)
• Katalanî: món → ca n
• Koreyî: 누리 (nuri), 세계 (世界, segye)
• Latînî: mundus → la
• Lîtwanî: pasaulis → lt n
• Norweciya bokmålî: verden → no
• Polonî: świat → pl n
• Portugalî: mundo → pt n
• Romanyayî: lume → ro m
• Rusî: мир → ru (mir), свет → ru (svet)
• Slovakî: svet → sk n
• Slovenî: svet → sl n
• Spanî: mundo → es n
• Swêdî: värld → sv g
• Tirkî: dünya → tr, âlem → tr, cihan → tr, kainat → tr, küre → tr, zemin → tr, felek → tr, ^?yer yuvarlağı → tr, ^?yer yüzü → tr, ^?yer yuvarı → tr