dinya
Here nagîvasyonê
Here lêgerînê
Kurdî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
[biguhêre]
Zayenda mê ya binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | dinya | dinya | ||
Îzafe | dinyaya | dinyayên | ||
Çemandî | dinyayê | dinyayan | ||
Nîşandera çemandî | wê dinyayê | wan dinyayan | ||
Bangkirin | dinyayê | dinyayino | ||
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | dinyayek | dinyayin | ||
Îzafe | dinyayeke | dinyayine | ||
Çemandî | dinyayekê | dinyayinan |
dinya mê
- Planeta Zemîn ango ya em lê dijîn.
- Zemîn û her tiştê lê.
- Alem, xelk, xelk û alem, hemî mirov.
- Dinya hemî dizane ku...
- Derdor, dewrûber, dorber, hawirdor.
- Dinya tarî bû.
- Kor dinyayê nabînin.
- Dinya germ bû. Di wê dinya germê de dîsan sûk tijî mirov bûn. — (Firat Cewerî, Girtî, Weşanên Nûdem, 1986)
- Civak.
- Bi baweriya dinyayê...
- Parçeyek ji dinyayê.
- Dinyaya erebî, dinyaya Rojava..
- Derek kar yan çalakiyekê.
- Dinyaya şorreşgêrrî dinyayek tevlihev e.
- Gerdûn, hemî galaksiyên tê zanîn yan bawerkirin ku hene.
- Her tiştê di jiyana kesekê/î de.
- Hemî dinyaya wî bi carekê herrifî.
- Rewş.
- Dinyaya sibê dê ne mîna dinyaya îro be.
- Jiyana berî mirinê.
- Kes li vê dinyayê namîne. (Dijwate: axret)
- Têkiliyên civakî, têkiliyên navbera mirovan.
- Ti ji vê dinyayê nizane!
- Karên bo xwe ne bo Xwedê.
- Dîn û dinya bêyî hev nabin.
- Erd, ax, zevî, zemîn, gerdûn, cîhan, kaînat, alem, unîvers, kozmoz, felek, mirov, civak, civat, exter, xelk, keyhan.[Ev rêz ji aliyê botê ve lê hatiye zêdekirin, ji kerema xwe re kontrol bike!].
Ji wêjeya klasîk[biguhêre]
- Xwînê we dirêjin ko li şîran cemidî kef
Dinya bûye leylan ji lixavan diwerit kef
Rom û 'ecemê girtiye oxilme bi sef sef— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)
Herwiha[biguhêre]
Jê[biguhêre]
Hevmane[biguhêre]
Etîmolojî[biguhêre]
Ji erebî دنياء (dunyai: dinya) ji دناوة (nêzîk bûn) anku wateya bingehîn ya peyvê "derdor" bû, wek di fraza "Dinya tarî bû" de.
Werger[biguhêre]
- Çekî: svět → cs n
- Erebî: ?دنيا → ar, ?الداحة → ar (ad-dāḥa), ?الشملة → ar, ?العاجلة → ar, ?اللافظة → ar, ?اللعاعة → ar, ?المعمورة → ar, ?أم درن → ar, ?أم دفر → ar
- Almanî: Kugel → de m, Welt → de m, Weltall → de nt
- Esperantoyî: mondo → eo
- Estonian maailm
- Farisî: جَهان (jæhān), جهان → fa, دنیا → fa, دﻧﯾﺎ → fa, دنیا → fa
- Fînî: maailma → fi
- Fransî: monde → fr n
- Frîsî: wrâld → fy
- Greek (Ancient): γῆ f
- Greek (Modern): κόσμος (kosmos)m
- Holendî: wereld → nl n
- Îbranî: עולם (Olam)
- Indonezî: dunia → id
- Inglîzî: world → en, cosmos → en, people → en, weather → en, cosmo- → en
- Îtalî: mondo → it n
- Japonî: 世界 → ja (せかい, sekai), 界 → ja (かい, kai)
- Katalanî: món → ca n
- Koreyî: 누리 (nuri), 세계 (世界, segye)
- Latînî: mundus → la
- Lîtwanî: pasaulis → lt n
- Norweciya bokmålî: verden → no
- Polonî: świat → pl n
- Portugalî: mundo → pt n
- Romanyayî: lume → ro m
- Rusî: мир → ru (mir), свет → ru (svet)
- Slovakî: svet → sk n
- Slovenî: svet → sl n
- Spanî: mundo → es n
- Swêdî: värld → sv g
- Tirkî: dünya → tr, âlem → tr, cihan → tr, kainat → tr, küre → tr, zemin → tr, felek → tr, ?yer yuvarlağı → tr, ?yer yüzü → tr, ?yer yuvarı → tr