xelk

Kurmancî

navdêr

Telafûz

• (standard) IPA: /xɛlk/

Wate

1. alem, mirov, însan, civak, civat, cemaet, dinya, cîhan, komek mirovan
   • Xelk hemî dizane ku... (Her kes dizane ku...)
2. gel, milet
   • xelkê ku
3. rûniştvan, niştecî
   • Tu xelkê kîjan bajarrî yî? (Tu ji kîj bajarrî yî?)
4. mirovên din, alem

Ji wêjeya klasîk

• Tesbîheka rewneq dibên
  Her xelkekî bi ezmanekî
  Hemd û senaya heq dibên— (Feqiyê Teyran ~1620, Feqiyê Teyran)

Herwiha

• (qedîm) xelq

Ji

ji erebî خلق (xelq) ji aramî חלק (x-l-q-: parve kirin, dabeş kirin - "anku parvekirina mirovan li gor komên wan") ku hevreha خلق (xeleqe: afirandin, çêkirin, dan)ya erebî ye. Ji heman rehî: xaliq, mexlûq, mexlûqat. ji erebî ji durxaneya Cellikanî: Kekê min birayê min wisa ji ber xwe de nebêjin ev ji erebî tê. Berê her tiştî li reh û rîçal wê a kurdî bigerin. Çavbelek ezbenî ev peyv ne erebî ye. Kurdî ji erebî kevintir e li vî xakî. Heyran binemala vê peyva xelkê ``xêl`` e û bi bandora mongolî û tirkî bûye ``êl`` . Xêl bi wateya ``êl`` e. Êl hoz e.Hoz eşîr e. Xelk ji xêlê tê .Semantika wî di tirkî de jî heman e. ``El`` Tirkî wek pir peyvên kurdî ji kurdî ji peyva `xêl`ê der dikeve. Ma eger ev peyv ji tirkî ji ``halk`ê tê û ew jî ji erebî tê, ma çima ereb bixwe bi xelkê re dibêjin ``şe`b``,``şe`b`` ul ereb ango gelê ereb . Peyva ku ereb bixwe nizanin çawa tê dikeve nava kurdî delalê dilê min. Wisa nekin. Bi destê xwe kurdî nizim nekin. Ji aloziya xoretiyê rizgar bin. spas

Jê

• xelkî

Werger

• Elmanî: die Fremden ^→ de (kesên din, dinê û alem), Bevölkerung ^→ de nêr, Fremde ^→ de nêr, die Fremden ^→ de
• Erebî: ^?شعب ^→ ar, ^?الأنام ^→ ar, ^?‌الجمهور ^→ ar, ^?الدهداء ^→ ar, ^?الصنج ^→ ar, ^?الطبش ^→ ar, ^?العالم ^→ ar, ^?الناس ^→ ar, ^?النخط ^→ ar, ^?الورى ^→ ar, ^?الوئیصة ^→ ar
• Farisî: اشخاص ^→ fa, جمعیت ^→ fa, خلق ^→ fa, اهل ^→ fa, ساکن ^→ fa, ملت ^→ fa, اهالی ^→ fa, ^?جمهور ^→ fa
• Inglîzî: folk ^→ en, rout ^→ en, nevus ^→ en, beauty spot ^→ en, ^?bedrock ^→ en, ^?gentry ^→ en, ^?populace ^→ en, ^?black spot ^→ en, ^?brevier ^→ en, ^?plebs ^→ en, ^?punctum ^→ en
• Tirkî: ağyar ^→ tr, alem ^→ tr, avam ^→ tr, âlem ^→ tr, beşeriyet ^→ tr, el gün ^→ tr, folk ^→ tr, insan ^→ tr, ahali ^→ tr, halk ^→ tr, ^?el âlem ^→ tr, ^?sürü ^→ tr