xelk
Naverok
Kurmancî[biguherîne]
Bilêvkirin[biguherîne]
[biguherîne]
xelk
- alem, mirov, însan, civak, civat, cemaet, dinya, cîhan, komek mirovan
- Xelk hemî dizane ku... (Her kes dizane ku...)
- gel, milet
- xelkê ku
- rûniştvan, niştecî
- Tu xelkê kîjan bajarrî yî? (Tu ji kîj bajarrî yî?)
- mirovên din, alem
Ji wêjeya klasîk[biguherîne]
- Tesbîheka rewneq dibên
Her xelkekî bi ezmanekî
Hemd û senaya heq dibên— (Feqiyê Teyran ~1620, Feqiyê Teyran)
Herwiha[biguherîne]
Ji[biguherîne]
ji erebî خلق (xelq) ji aramî חלק (x-l-q-: parve kirin, dabeş kirin - "anku parvekirina mirovan li gor komên wan") ku hevreha خلق (xeleqe: afirandin, çêkirin, dan)ya erebî ye. Ji heman rehî: xaliq, mexlûq, mexlûqat. ji erebî ji durxaneya Cellikanî: Kekê min birayê min wisa ji ber xwe de nebêjin ev ji erebî tê. Berê her tiştî li reh û rîçal wê a kurdî bigerin. Çavbelek ezbenî ev peyv ne erebî ye. Kurdî ji erebî kevintir e li vî xakî. Heyran binemala vê peyva xelkê ``xêl`` e û bi bandora mongolî û tirkî bûye ``êl`` . Xêl bi wateya ``êl`` e. Êl hoz e.Hoz eşîr e. Xelk ji xêlê tê .Semantika wî di tirkî de jî heman e. ``El`` Tirkî wek pir peyvên kurdî ji kurdî ji peyva `xêl`ê der dikeve. Ma eger ev peyv ji tirkî ji ``halk`ê tê û ew jî ji erebî tê, ma çima ereb bixwe bi xelkê re dibêjin ``şe`b``,``şe`b`` ul ereb ango gelê ereb . Peyva ku ereb bixwe nizanin çawa tê dikeve nava kurdî delalê dilê min. Wisa nekin. Bi destê xwe kurdî nizim nekin. Ji aloziya xoretiyê rizgar bin. spas
Jê[biguherîne]
Werger[biguherîne]
- Elmanî: die Fremden → de (kesên din, dinê û alem), Bevölkerung → de mê, Fremde → de mê, die Fremden → de
- Erebî: ?شعب → ar, ?الأنام → ar, ?الجمهور → ar, ?الدهداء → ar, ?الصنج → ar, ?الطبش → ar, ?العالم → ar, ?الناس → ar, ?النخط → ar, ?الورى → ar, ?الوئیصة → ar
- Farisî: اشخاص → fa, جمعیت → fa, خلق → fa, اهل → fa, ساکن → fa, ملت → fa, اهالی → fa, ?جمهور → fa
- Inglîzî: folk → en, rout → en, nevus → en, beauty spot → en, ?bedrock → en, ?gentry → en, ?populace → en, ?black spot → en, ?brevier → en, ?plebs → en, ?punctum → en
- Tirkî: ağyar → tr, alem → tr, avam → tr, âlem → tr, beşeriyet → tr, el gün → tr, folk → tr, insan → tr, ahali → tr, halk → tr, ?el âlem → tr, ?sürü → tr