gelî

 Binêre herwiha: geli û Gelî

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /ɡɜˈliː/
• Deng (Amed)^ⓘ
• Kîtekirin: ge·lî

Navdêr

Tewandina gelî
Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	gelî	gelî
Îzafe	geliyê	geliyên
Çemandî	gelî	geliyan
Nîşandera çemandî	wî gelî	wan geliyan
Bangkirin	geliyo	geliyino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	geliyek	geliyin
Îzafe	geliyekî	geliyine
Çemandî	geliyekî	geliyinan

Geliyek

gelî nêr

1. (erdnîgarî) Cihên nizm yên li navbera du yan zêdetir çiyayan yan cihên din yên bilind
   (ku bi gelemperî çemek lê heye û bi taybetî bo çandinê biber in; piranî gelî bu dolên ku av û şênkatî hebin tê bikarhînan).
   • Hemû deng ku ji çiyê û ji deştê dihatin, digihaştin vî gelîyî û vedidan. — (Çiyayê Agirî, Yaşar Kemal, Weşanxana Çanda Kurdî)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: گەلی

Hevmane

• dol
• newal
• nihal
• wadî

Jê

• gelîk
• gelînas
• gelînasî
• gelînişîn
• gelînişînî

Bide ber

• co
• deşt
• evrazî
• gir
• kox
• newal
• nihal
• nişîvî
• ro
• robar
• rûbar
• zozan
• çem
• çiya

Etîmolojî

Hevreha gerden û gewrî, ji zimanên îranî. -rd- di kurdî de dibe "l", binêre gel, al, çil...

Werger

newal, nihal, dol

• Afrîkansî: vallei → af, dal → af
• Albanî: luginë → sq mê, val nêr, lakë mê
• Almaniya Pennsylvania: Daal, Waelli
• Almanî: Senke → de mê, Tal → de nêtar
• Amazîxiya fasî: ⴰⵣⴰⵖⴰⵔ nêr (azaɣar)
• Amharî: ሸለቆ (šäläḳo)
• Aragonî: val → an
• Aramî:

  Îbranî: עומקא nêr (‘ūmqā’)

  Siryanî: ܥܘܡܩܐ nêr (‘ūmqā’)

• Aromanî: vale mê
• Asamî: ভৈয়াম (bhoiam), উপত্যকা (upoittoka)
• Astûrî: valle → ast nêr
• Azerî: vadi → az, dərə → az
• Baskî: ibar, haran
• Başkîrî: үҙән (üðän)
• Belarusî: далі́на mê (dalína)
• Bengalî: উপত্যকা → bn (upôtjôka)
• Bontociya rojhilatî: tappo, chator
• Bulgarî: доли́на mê (dolína), долчи́нка mê (dolčínka), дол → bg nêr (dol)
• Burmayî: တောင်ကြား → my (taungkra:)
• Çeçenî: атагӏа (atağa)
• Çekî: údolí → cs nêtar, dolina → cs mê
• Çerokî: ᎤᎨᏓᎵᏴ (ugedaliyv)
• Çînî:

  Mandarînî: 山谷 → zh (shāngǔ), 溪谷 → zh (xīgǔ)

• Danmarkî: dal → da giştî
• Endonezyayî: lembah → id
• Erebî: وَادٍ → ar nêr (wādin), الْوَادِي nêr (al-wādī)
• Ermenî: հովիտ → hy (hovit)
• Esperantoyî: valo → eo, malaltaĵo, malaltejo
• Estonî: org → et
• Extremaduranî: valli
• Farisî: دره → fa (darre), وادی → fa (vâdi)
• Ferî: dalur nêr
• Fînî: laakso → fi
• Fransiya kevn: valee mê
• Fransî: vallée → fr mê, val → fr nêr
• Friyolî: val mê
• Frîsî: dal → fy nêtar
• Gaelîka skotî: srath nêr, gleann nêr
• Galîsî: val nêr, comba → gl mê, canllada mê, abra → gl mê, vagoada mê, veiga → gl mê, campía → gl mê,
• Gotî: 𐌳𐌰𐌻 (dal)
• Gujaratî: ખીણ → gu (khīṇ)
• Gurcî: ხეობა (xeoba), ბარი → ka (bari)
• Haîtî: fon, fon
• Hawayî: awāwa
• Hindî: घाटी → hi mê (ghāṭī), वादी → hi mê (vādī)
• Holendî: vallei → nl giştî, dal → nl nêtar
• Hunsrikî: Daal nêtar
• Îbranî: עֵמֶק nêr (émek), גַּיְא nêr (gay)
• Îgboyî: ǹdàbùdù
• Îlokanoyî: tanap
• Îngilîziya kevn: dene mê, dæl nêtar
• Îngilîziya navîn: valey, vale, dene, dale
• Îngilîzî: valley → en
• Îranunî: liak
• Îrlendî: gleann nêr
• Îtalî: valle → it mê, vallata → it mê
• Îzlendî: dalur → is nêr
• Japonî: 谷 → ja (たに, tani), 渓谷 → ja (けいこく, keikoku)
• Kalalîsûtî: qooroq
• Kalingayiya başûrî: kalliwa
• Kannadayî: ಕಣಿವೆ → kn (kaṇive)
• Katalanî: vall → ca mê
• Kirgizî: өрөөн → ky (öröön)
• Koreyî: 골짜기 → ko (goljjagi), 계곡 → ko (gyegok)
• Latînî: vallēs mê, vallis mê
• Latviyayî: ieleja → lv mê
• Lawsî: ຫຸບເຂົາ (hup khao), ຮ່ອມພູ (hǭm phū)
• Lîtwanî: slėnis → lt nêr
• Lueyî: ᦣᦸᧄᧈᦠᦽᧉ (hoam¹ḣoy²)
• Luksembûrgî: Dall → lb nêr
• Mòçenoyî: tol nêtar
• Maguindanaoyî: alug
• Makedonî: долина (dolina), дол nêr (dol)
• Malayalamî: താഴ്വര (tāḻvara)
• Malezî: lembah → ms, bukau, wadi, lebak, lurah
• Maltayî: wied nêr
• Mançûyî: ᡥᠣᠯᠣ
• Maorî: awaawa, nukuao, tāwhārua
• Maranaoyî: balintad
• Maratî: दरी (darī)
• Mecarî: völgy → hu
• Melanauyiya navendî: kerapa, kened
• Mongolî:

  Kirîlî: уулын хөндий (uulyn xöndii), хөндий → mn (xöndii), тал → mn (tal)

• Navajoyî: tééh
• Nepalî: उपत्यका → ne (upatyakā)
• Normandî: vallée mê
• Norsiya kevn: dalr, dokkr
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: dal → no nêr

  Norweciya nînorskî: dal → nn nêr

• Okînawanî: たに (tani)
• Oksîtanî: val → oc, vau → oc, vath → oc
• Oriyayî: ଉପତ୍ୟକା (upôtyôka)
• Oromoyî: suluula
• Oygurî: ۋادى (wadi), جىلغا → ug (jilgha)
• Ozbekî: vodiy → uz
• Peştûyî: دره → ps mê (dara), وادي nêr (wādi), دورينه mê (durina)
• Piedmontîsî: val mê, valada mê
• Polonî: dolina → pl mê
• Portugalî: vale → pt nêr, entremontes nêr
• Puncabî: ਘਾਟੀ (ghāṭī)
• Qazaxî: аңғар → kk (añğar), алқап (alqap)
• Rohingyayî: zurí
• Romancî: val mê
• Romanyayî: vale → ro mê
• Rusî: доли́на mê (dolína), дол → ru nêr (dol)
• Samiya bakurî: vággi
• Samiya lule: vágge
• Samoayî: vanu
• Sanskrîtî: उपत्यका → sa mê (upatyakā)
• Sardînî: badde, vadde, vadhe, baddi, vaddi
• Sicîlî: vaddi → scn, valli → scn
• Sierra mîwokiya navendî: py·laj-
• Sirboxirwatî: udolina → sh mê

  Kirîlî: долѝна mê, до̑л nêr, до̑ nêr

  Latînî: dolìna → sh mê, dȏl → sh nêr, dȏ → sh nêr

• Slaviya kevn:

  Kirîlî: долъ nêr (dolŭ)

  Glagolîtîk: ⰴⱁⰾⱏ nêr (dolŭ)

• Slovakî: dolina → sk mê, údolie nêtar
• Slovenî: dolína → sl mê
• Sorbî:

  Sorbiya jorîn: doł nêr

• Sorbiya jêrîn: dłymocyna mê
• Spanî: valle → es nêr
• Swahîlî: bonde → sw
• Swêdî: dal → sv giştî
• Tabasaranî: дере (dere)
• Tacikî: водӣ → tg (vodī), дара → tg (dara)
• Tagalogî: lambak
• Tamîlî: பள்ளம் → ta (paḷḷam), பள்ளத்தாக்கு → ta (paḷḷattākku)
• Taosî: bòyi’ína
• Taşelhitî: ⴰⵣⴰⵖⴰⵔ nêr (azaɣar), azaɣar nêr
• Tayî: หุบ → th (hùp), หุบเขา, หุบเหว
• Telûgûyî: లోయ → te (lōya), లొంక → te (loṅka), కోన → te (kōna)
• Teterî: үзән → tt (üzän)
• Tirkî: vadi → tr
• Tirkmenî: dere, jülge
• Tîbetî: རོང (rong), ཐང་གཤོང (thang gshong), ལུང་པ (lung pa), ཐང་གཤོངས (thang gshongs)
• Tongî: tele'a
• Tuwali ifugaoyî: dayyukung
• Ugarîtî: 𐎓𐎎𐎖 (ʿmq)
• Urdûyî: وادی mê (vādī)
• Ûkraynî: доли́на mê (dolýna)
• Venîsî: vàle mê, val → vec mê, vałe mê
• Viyetnamî: thung lũng → vi
• Walonî: vå → wa mê, valêye → wa mê
• Weylsî: cwm → cy nêr, dyffryn → cy nêr
• Ximêrî: ជ្រលងភ្នំ (chrôlôngphnum)
• Yakutî: хочо (xoço)
• Yamanayî: luči
• Yidîşî: טאָל nêr (tol)
• Yûnanî: κοιλάδα → el mê (koiláda)

  Kevn: κοιλάς mê (koilás)

• Zhuangî: lueg

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara valley a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Hoker

gelî

1. Peyvek li bangê ango gaziyê tê zêdekirin daku wê xurttir bike.

   Gelî kurdan, rabin dema şoreşê ye!

Hevmane

• ey
• hey
• wey

Werger

• Îngilîzî: hey → en
• Tirkî: ey → tr

Rengdêr

gelî

1. Ya gel, ya di nav gel de peyda bûye yan dibe.

   Muzîka gelî xweştir e yan ya nûjen?

Herwiha

• gelêrî

Hevmane

• millî
• neteweyî

Soranî

Navdêr

gelî

1. Bi alfabeya latînî nivîsina گەلی (gelî).