ewr
Kurdî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
[biguhêre]
Zayenda nêr a binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | ewr | ewr | ||
Îzafe | ewrê | ewrên | ||
Çemandî | ewrî | ewran | ||
Nîşandera çemandî | wî ewrî | wan ewran | ||
Bangkirin | ewro | ewrino | ||
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | ewrek | ewrin | ||
Îzafe | ewrekî | ewrine | ||
Çemandî | ewrekî | ewrinan |

ewr nêr
- ava yan cemeda li esmanan ya ku baran yan berf jê çêdibin û dibarin
- Dû re ewr, ewravî çûn, dinê ji hev bînijî û bû sayî, baye kûr hat. — (Eyüp Kiran, Dewrêşê Evdî Kulîlka Bilbizêk û Rim, Nûbihar, 2018, çapa 4em, r. 31, ISBN 978-9944-360-95-1)
- komeke tiştan li hewa
- ewrekî tozê
- ewrekî teyran
- pirt an parçeyeke gewr yan tarî
- Ewr ketiye ser çavê wî. (Ew bi çavê xwe nabîne.)
- (mecazî) bela yan tişta/ê ku belkî bibe bela
- Ewrên reş û tarî esmanê welatê me girtiye.
- (kompûternasî) Internet, heçku wek ewrekî li her derê hazir bo hilgirtin û gihandina materyalan
- (Reşwî) esman (bes li hin deran tê vê maneyê)
Ji wêjeya klasîk[biguhêre]
- 'Îd e û da 'alemê bang-i sefayê xas û 'am
Mah-i new ebrû numandin çû ji ber 'ewr û xemam
Xweş bi dor camê işaret kir hilalê saqiyan— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)
Bi alfabeyên din[biguhêre]
Herwiha[biguhêre]
Dijmane[biguhêre]
- sahî (esmanê bêewr)
Bide ber[biguhêre]
Jê[biguhêre]
Etîmolojî[biguhêre]
Hevreha soranî ھەور (hewr), kurdiya başûrî ewr, hewramî hewr, zazakî hewr / ewr / hor / or, belûçî اور (ewr) / هور (hewr), farisî ابر (ebr), tacikî абр (abr), osetî арв (arv: esman) û ӕвра́гъ (ævráǧi: ewr), peştûyî اوره (vrh) (owrë́) û ووره (vōrh) (wore), pehlewî ebr, avestayî 𐬀𐬡𐬭𐬀 (aβra), sanskrîtî अभ्र (abhrá), ermenî ամպ (amp: ewr) û ամպրոպ (amprop: birûsk), yûnaniya kevn ὄμβρος (ómbros: ewr) û ἀφρός (aphrós: kef, kefa avê - ku şiklê wê wek yê ewran e), latînî imber (ewr, bahoz, barove, baran)... hemû ji proto-hindûewropî *n̥bʰrós / *n̥bʰrís (ewr-baran) ji *nebʰ- (şil).
Ji heman rehê proto-hindûewropî herwiha peyveke din ya bi maneya ewr bi awayê *nébʰos (bi maneya "ewr" û "şilî") hebû ku serekaniya peyvên gelek zimanan yên bi maneya "şilî" yan "ewr" e. Bo zêdetir agahiyan binêrin: nem.
Hêjayî gotinê ye ku о́блако (óblako: ewr) ya rûsî ne hevreha peyva ewr e tevî ku hinekî dişibe hevrehên peyva "ewr" jî.
Bi maneya "Internet" wergereke nû ya yekser ji peyva "cloud" ya inglîzî ye.
Çavkanî: Novák r. 199, Horn, Watkins, Etymonline | Pokorny: 315-316
Bi zaravayên din[biguhêre]
Werger[biguhêre]
- Afrîkansî: wolk → af
- Albanî: re → sq m
- Almanî: Wolke → de m
- Astûrî: nube → ast
- Aymarayî: qenaya → ay
- Azerî: bulud → az
- Barî: boraba
- Baskî: hodei → eu
- Başkîrî: болот → ba (bolot)
- Woiggn → bar m :
- Belarusî: хмара → be (xmara)
- Bembayî: ikumbi → bem
- Bengalî: মেঘ → bn (megh)
- Bretonî: koumoul → br, koumoulenn → br m
- Burmayî: တိမ → my (ti.ma.)
- Çamoroyî: mapagahes → ch
- Çekî: mrak → cs
- Çuvaşî: пĕлĕт → cv (pĕlĕt)
- Damariya rojhilat: ˈawan
- Danmarkî: sky → da g
- Dolganî: былыт
- Erebî: سَحابة → ar m (seḥabe)
- Erebiya misrî: سحابة → arz (siḥabe)
- Ermenî: ամպ → hy (amp)
- Esperantoyî: nubo → eo
- Estonî: pilv → et, vari → et
- Farisî: ابر → fa (ebr)
- Ferî: skýggj → fo
- Fînî: pilvi → fi
- Frankoprovansî: nioula → frp
- Fransî: nuage → fr
- Frîsî: wolk → fy, wolken → fy
- Friyolî: nûl → fur
- Futunî: ʻao
- Gaelîka skotî: neul → gd
- Grîkoyî: sìnnefo, sìnnevo
- Gujaratî: વાદળ → gu (vādaḷ)
- Gurcî: ღრუბელი → ka (ɣrubeli)
- Haîtî: nuaj → ht ou nyaj → ht
- Hindî: बादल → hi (bādal)
- Holendî: wolk → nl
- Indonezî: awan → id
- Inglîzî: cloud → en
- Inglîziya kevn: wolcen → ang
- Îdoyî: nubo → io
- Înuîtî: ᓄᕗᔭ → iu (nuvuja)
- Îtalî: nuvola → it m, nube → it, nuvolo → it
- Îzlendî: ský → is
- Japonî: 雲 → ja (kumo)
- Karaçay-balkarî: булут → krc
- Katalanî: núvol → ca
- Keçwayî: pukutay → qu
- Kîkongoyî: matuti → kg
- Kînyarwandayî: cu → rw (igicu)
- Kînyarwandayî: ibicu → rw
- Kirgizî: булут → ky (bulut)
- Klîngonî: ’eng → tlh
- Komorî: wingu → swb, vingu → swb
- Koreyî: 구름 → ko (gureum)
- Kornî: comol → kw
- Korsîkayî: nulu → co
- Kumikî: булут → kum (bulut)
- Latînî: aer → la, nebula → la, nubes → la
- Latviyayî: mākonis → lv
- Lîtwanî: debesis → lt
- Malagasî: rahona → mg
- Malayalamî: മേഘം → ml (mēghaṃ)
- Malezî: awan → ms
- Mandarînî: 云 → zh (yún)
- Maorî: kapua → mi, ao → mi
- Mapuçî: tromü → arn
- Maratî: मेघ → mr (megh)
- Mayayiya yukatekî: munyal, muyal
- Mecarî: felhő → hu
- Mepaya malînaltepekî: du̱u̱n
- Mongolî: үүл → mn (üül)
- Nahwatliya klasîk: mixtli
- Natçezî: peheku
- Aramiya nû ya asûrî: ajva
- Nganasanî: чиирү
- Nhêngatûyî: ybatinga → yrl
- Nogayî: булыт → nog (bulıt)
- Normandî: nouage → nrm
- Norwecî: sky → no
- Noviyalî: nube → nov
- Oksîtanî: nívol → oc, niu → oc, niva → oc, nive → oc
- Osetî: мигъ → os (miǧ)
- Oyratayî: umajaˈmuin
- Papyamentoyî: nubia → pap
- Pîkardî: nuache → pcd
- Pîrahayî: hóáxaí
- Polonî: chmura → pl
- Portugalî: nuvem → pt
- Puncabî: ਬੱਦਲ → pa (baddal)
- Qazaxî: бұлт → kk (bult)
- Romancî: nivel → rm
- Romanî: bulôti → rom
- Romanyayî: nor → ro, нор → ro (nor)
- Rusî: облако → ru (oblako), туча → ru (tuča)
- Samiya bakurî: balva → se
- Samoayî: ao → sm
- Sawayî: mεt
- Sebwanoyî: dag-umon → ceb
- Sicîlî: nuvula → scn
- Slovenî: oblak → sl n
- Somalî: caad → so; daruur → so
- Sonxayî: duula → ses
- Sorbiya jorîn: mróčel → hsb
- Sotoyiya bakur: leru → nso
- Babariya başûr-rojhilat: ˈrobok
- Spanî: nube → es m
- Swahîlî: wingu → sw
- Swazî: lí-fu → ss
- Swêdî: moln → sv, sky → sv
- Şawî: asegna → shy
- Şîngazîcayî: ɓingu
- Şonayî: gore → sn
- Şorî: пулут
- Tacikî: абр → tg (abr)
- Tagalogî: úlap → tl; alapáap → tl
- Tamîlî: மேகம் → ta (mēkam), முகில் → ta (mukil)
- Teterî: bolıt → tt, болыт → tt (bolıt)
- Teteriya krîmî: bulut → crh
- Tîbetî: སྤིྲན་པ་ → bo (spiran pa)
- Tirkî: bulut → tr
- Tirkmenî: bulut → tk
- Tofalarî: булут
- Tokpisinî: klaut → tpi
- Tongî: 'ao → to
- Torangî: niau, nuaige
- Tupînambayî: ybatinga
- Tûpiya kevn: ybatinga
- Urdûyî: بادل → ur
- Vepsî: pilʼv → vep
- Volapûkî: fog → vo
- Walîsî: ʻao → wls
- Walonî: nouwadje → wa
- Weylsî: cwmwl → cy
- Wolofî: niir → wo
- Xakasî: пулут → kjh (pulut)
- Yakutî: былыт → sah (bılıt)
- Yûnanî: σύννεφο → el nt (sýnnefo)
- Zuluyî: ifu → zu