hewa

Binêre herwiha: Hewa

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /hɛˈwɑː/
Deng (Bidlîs)
Kîtekirin: he·wa

Navdêr

Tewandina hewa
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	hewa	hewa
Îzafe	hewaya	hewayên
Çemandî	hewayê	hewayan
Nîşandera çemandî	wê hewayê	wan hewayan
Bangkirin	hewayê	hewayino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	hewayek	hewayin
Îzafe	hewayeke	hewayine
Çemandî	hewayekê	hewayinan

hewa m

esman û cihên dî yên vala li raserî erdê
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
gazên seqayê anku atmosferê pêk tînin (nîtrojen û oksîjen)
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
seqayê derve
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
seqayê em nefes dikin
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
livîna li raserî erdê
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
rewşa seqayî (baran û berf û ba û ewr û sarma û germa yan yek yan hin ji wan)
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
ba
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Ji wêjeya klasîk

Enqa ne şigara kes e davan tu biçîn ver
Dava ko li 'enqa tu vedî bad-i hewa girt
Herkes seherê talibê tiştek bi çimen hat — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Têkildar

Etîmolojî

Hevreha soranî ھەوا (hewa), farisî هوا (heva), pehlewî heva, hexamenişî hveyav- ji zimanên îranî, ji hu- (baş, xweş, bixêr - binere "huner, horî") + *-veyav (ba), bide ber avestayî vaytî-, sanskrîtî वायु (vayû, “ba”) hemû ji proto-hindûewropî *h₂wḗh₁- (“ba hatin”) ku herwiha serekaniya ba ya kurdî ye jî. هَوَاء (hawāʾ) ya erebî, hava ya tirkî, ہوا (heva) ya urdûyî, हवा (heva) ya hindî, ਹਵਾ (heva) ya puncabî û hewa ya swahîlî ji zimanên îranî hatine wergirtin.

Werger

Abazayî: хӏауа (ḥāwā)
Abenakî: awan
Abxazî: аҳаир (āḥāir)
Adîgeyî: жьы (źə)
Afrîkansî: lug → af
Albanî: gaft n, ajër → sq n
Almaniya Pennsylvania: Luft
Almanî: Luft → de m
Elmanîşî: Luft m
Altayiya başûrî: кей (key), јел (ǰel)
Amharî: አየር n (ʾäyär)
Aramî:
Siryaniya klasîk: ܐܐܪ g (ʾāʾar), ܦܘܚܐ n (pawḥā)
Aromanî: aerã m, air nt
Asamî: বায়ু (bayu)
Astûrî: aire → ast n
Avarî: гьава (hawa)
Azerî: hava → az
Baskî: aire → eu
Başkîrî: һауа (hawa)
Bayerî: luft
Belarusî: паве́тра nt (pavjétra)
Bengalî: বায়ু → bn (baẏu)
Bretonî: aer → br m
Bulgarî: въ́здух n (vǎ́zduh)
Burmayî: လေ → my (le)
Buryatî: агаар (agaar)
Çamicuroyî: timili
Çeçenî: хӏаваъ (havaʔ)
Çekî: vzduch → cs n
Çerokî: ᎤᏃᎴ (unole)
Çînî:
Kantonî: 空氣 / 空气 (hung¹ hei³)

Dunganî: кунчи (kunči)

Hakkayî: 空氣 / 空气 (khûng-hi)

Mandarînî: 空氣 / 空气 → zh (kōngqì)

Min dongî: 空氣 / 空气 (kŭng-ké)

Minnanî: 空氣 / 空气 → zh-min-nan (khong-khì)

Wuyî: 空氣 / 空气 (khon qi)
Çuvaşî: сывлӑш (syvlăš)
Dalmatî: aria
Danmarkî: luft → da g, atmosfære → da g
Dargwayî: гьава (hava)
Divehî: ވައި → dv (vai)
Endonezyayî: udara → id
Erebî: هَوَاء → ar n (hawāʾ)
Erebiya misrî: هوا n (hawā)

Erebiya fasî: هْوا n (hwa)
Ermenî: օդ → hy (ōd)
Erzayî: кошт (košt)
Esperantoyî: aero
Estonî: õhk → et
Evenî: воздух (wozduh), нулун (nulun), эдэн (ədən)
Farisiya navîn: havä
Farisî: هوا → fa (havâ), جو → fa (javv)
Ferî: luft m
Fînî: ilma → fi
Fransî: air → fr n
Friyolî: aiar n, ajar n
Frîsî: loft, lucht
Gaelîka skotî: adhar n, àidhear n, àile n, gaoth m, iarmailt m
Gagawzî: hava
Galîsî: aire → gl n, ar → gl n
Gujaratî: વાયુ → gu (vāyu)
Gurcî: ჰაერი → ka (haeri)
Guwaranî: yvytu
Hawayî: ea
Hawsayî: iska → ha
Higaononî: kalamag
Hindî: हवा → hi m (havā), वायु → hi m (vāyu)
Hîlîgaynonî: hangin
Hmongî: cua
Holendî: lucht → nl m
Iştihardî: havä
Îbranî: אוויר / אֲוִיר → he n (avír)
Îdoyî: aero → io
Îgboyî: ekuku
Îngilîziya kevn: lyft m
Îngilîzî: air → en
Îngriyî: vozduha, luhti
Îngûşî: фо (fo)
Înterlîngua: aere
Îrlendî: aer → ga n
Îtalî: aria → it m
Îzlendî: loft → is nt
Japonî: 空気 → ja (くうき, kūki), 天空 → ja (てんくう, tenkū)
Kabardî: хьэуа (ḥɛwa)
Kalalîsûtî: silaannaq
Kalmîkî: аһар (ahar)
Kannadayî: ಗಾಳಿ → kn (gāḷi), ವಾಯು → kn (vāyu)
Karaçay-balkarî: хауа (xaua)
Karakalpakî: xawa
Karelî: ilma
Kaşûbî: lëft n
Katalanî: aire → ca n
Keçwayî: wayra → qu
Kirgizî: аба → ky (aba)
Kîkûyûyî: rĩera sinif c5
Kîngalî: වාතය → si (wātaya)
Koreyî: 공기 → ko (gonggi)
Kornî: ayr n
Korsîkayî: aria → co
Kumikî: гьава (hawa)
Lakî: гьава (hawa)
Latgalî: gaiss
Latînî: aer → la n
Latviyayî: gaiss → lv n
Lawsî: ອາກາດ (ʼā kāt)
Lezgînî: гьава (hava)
Lîtwanî: oras → lt n
Luksembûrgî: Loft m
Makedonî: воздух n (vozduh)
Malagasî: rivotra → mg
Malayalamî: വായു → ml (vāyu)
Malecite-passamaquoddyî: ewon nezindî
Malezî: udara → ms, hawa
Maltayî: arja m
Manksî: aer m
Maorî: hau → mi, hau takiwā
Maorî: āngi
Mapuçî: neyenmapu
Maratî: हवा (havā)
Mariya rojhilatî: юж (ûž)
Mecarî: levegő → hu
Misrî:

(ṯꜣw n),

(nf n)
Mîrandî: aire n
Mohawkî: ówera
Mokşayî: кожф (kožf)
Mongolî:
Kirîlî: агаар → mn (agaar)
Nahwatlî: ejekatl → nah
Navajoyî: níłchʼi
Nedersaksî:
Almaniya jêrîn a almanî: luff, luft
Nenetsiya tundra: инд’ (yind’)
Nepalî: हावा → ne (hāwā)
Normandî: air n
Norwecî:
Norweciya bokmålî: luft → no n yan m

Norweciya nînorskî: luft → nn m
Oksîtanî: aire → oc n, ària → oc
Oriyayî: ବାୟୁ → or (bayu)
Osetî: уӕлдӕф (wældæf)
Osmanî: هوا (havâ), جو (cevv)
Oygurî: ھاۋا (hawa)
Ozbekî: havo → uz
Partî: havä
Peştûyî: هوا → ps (hawā)
Polonî: powietrze → pl nt
Portugalî: ar → pt n
Puncabî: ਹਵਾ (havā), ਵਾਯੂ (vāyū)
Qazaxî: ауа (aua)
Qiptî: ⲁⲏⲣ n (aēr), ⲛⲓϥⲓ n (nifi), ⲁⲏⲣ n (aēr), ⲛⲓϥⲉ n (nife)
Romancî: ajer, aria, leer
Romanyayî: aer → ro nt, văzduh → ro n, eter → ro n, atmosferă → ro m
Rusî: во́здух n (vózdux), пове́трие nt (povétrije)
Rusînî: воздух n (vozdux)
Samiya bakurî: áibmu
Samoayî: 'ea
Sanskrîtî: वायु → sa (vāyu), वात → sa (vāta)
Sardînî: aera, àeri, àghera, àiri, ari, ària
Sebwanoyî: hangin
Sicîlî: aria → scn m, ariu → scn n
Silesî: luft n, powjytře nt
Sindhî: ھوا → sd (havā)
Sirboxirwatî:
Kirîlî: ва̀здӯх, зра̑к n

Latînî: vàzdūh → sh n, zrȃk → sh n
Slaviya kevn:
Kirîlî: въздоухъ n (vŭzduxŭ)
Slaviya rojavayî ya kevn: аѥръ n (ajerŭ)
Slovakî: vzduch n
Slovenî: zrak → sl n
Somalî: hawo
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: pówětš n

Sorbiya jorîn: powětr n
Spanî: aire → es n
Svanî: ჰაჲერ (hayer)
Swahîlî: hewa → sw
Swêdî: luft → sv g, atmosfär → sv g
Şorî: чел
Tabasaranî: гьава (hava)
Tacikî: ҳаво → tg (havo)
Tagalogî: hangin → tl, ere
Tamîlî: வாயு → ta (vāyu), காற்று → ta (kāṟṟu)
Tatiya cihû: гьово (hovo)
Tatî: гьово
Tayî: อากาศ → th
Telûgûyî: గాలి → te (gāli), వాయువు → te (vāyuvu)
Temazîxtiya atlasa navendî: ⴰⴹⵓ (aḍu)
Teteriya krîmî: ava
Teterî: һава → tt (hawa)
Tigrînî: ኣየር (ʾayär)
Tirkî: hava → tr
Tirkmenî: howa, asman → tk
Tîbetî: རླུང (rlung)
Tupînambayî: ybytu
Tuvanî: агаар (agaar)
Udmurtî: воздух (vozdux), омыр (omyr)
Urdûyî: ہوا m (havā), وایو m (vāyu)
Uteyî: nɨ'gar
Ûkraynî: пові́тря nt (povítrja)
Venîsî: aria → vec m, aiere n, agere n
Vepsî: il’m
Viyetnamî: không khí → vi
Volapûkî: lut → vo
Walonî: air → wa m
Weylsî: awyr → cy g
Wolofî: péex
Xakasî: кии (kii)
Ximêrî: អាកាស → km (ʼaakaah)
Xosayî: umoya
Yakutî: салгын (salgın)
Yidîşî: לופֿט m (luft), אַוויר n (aver)
Yorubayî: òfúrufú
Yûnanî: αέρας → el n (aéras)
Kevn: ἀήρ n (aḗr), αἰθήρ n (aithḗr)
Zhuangî: hoengheiq, hoeng, heiq
Zuluyî: umoya → zu sinif c3

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara air a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.