esman

Kurdî

Bilêvkirin

•  IPA: /ʕɜsˈmʌːn/, [ʕɜsˈmʌ̟ːn]
• (Amed) IPA: [ˈɜ̟smʌ̟̞ːn]

• Deng (Amed)

• Kîtekirin: es·man

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	esman	esman
Îzafe	esmanê	esmanên
Çemandî	esmanî	esmanan
Nîşandera çemandî	wî esmanî	wan esmanan
Bangkirin	esmano	esmanino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	esmanek	esmanin
Îzafe	esmanekî	esmanine
Çemandî	esmanekî	esmaninan

esman

esman nêr

1. cihê di ser erdê re
   • Firoke ji axê hilket esmanan.
2. dinyayek yan çend dinyayên di ser dinyaya me re ku tê bawerkirin Yezdan û firîşte lê ne
3. bilindtirîn cih yan cihek pir bilind
   • Gihişt ber perên esmanan. (Gihiştin cihek pir bilind.)
4. valageh, feza

Ji wêjeya klasîk

• 120. Di wê sa'etê suwar kirin
  121. Şêx me esman niyet e
  Ya Reb em û ev qiset e— (Feqiyê Teyran ~1620)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: عه‌سمان

Herwiha

• asiman
• asîman
• asman
• ezman (2)
• asima
• 'asiman
• 'asîman
• 'asman
• 'esman
• 'ezman

Bide ber

• erd
• ewr
• biheşt
• dûjeh

Jê

• esmanger
• esmangerî
• esmanî
• esmannas
• esmannasî
• esmanvan
• esmanvanî
• esmanzan
• esmanzanî

Etîmolojî

proto-hindûewropî:*ekmon- ("kevir")

proto-îranî *heçmen-

avestayî: esman- ("esman, xwedayê esmanî")

farisiya kevn: esman- ("esman")

partî: 'sm'n- ("esman")

pehlewî: 'sm'n- ("esman")

sogdî: sm'n- ("esman")

farisî: asman ("esman")

belûçî: ajman ("esman")

kurdî: esman ("esman")

hewramî: asman ("esman") ...

zazakî: asmen ^{alfabeya arî}

sanskrîtî: āčman ("kevir")

yûnanî: ākanē ("kevir")

almanî: hammer ("çekûç")

inglîzî: hammer ("çekûç")

hîtîtî: aku ("kevir") ...

Çavkanî: Horn p.8, Watkins p.2, Etymonline | Pokorny: 18
Agadarî: Di proto-arî de wateya ”esman” ji kevirî guherî û bû kanzayek. Paşî jî wateya ”esman”î girt.

Werger

• Afrîkansî: hemel ^→ af
• Aramî: ܫܡܝܐ (şimaya)
• Çekî: nebe ^→ cs
• Çînî: 天空 (tiānkōng)
• Danmarkî: himmel ^→ da, himmerig ^→ da
• Almanî: Himmel ^→ de m
• Erebî: سماء ^→ ar, ^?الجو ^→ ar, ^?الرقیع ^→ ar, ^?الزرقاء ^→ ar, ^?السقف ^→ ar, ^?الفضاء ^→ ar, ^?القبة الزرقاء ^→ ar
• Ermenî: երկինք (erkink')
• Esperantoyî: ĉielo ^→ eo
• Farisî: آسمان ^→ fa, فضای جو ^→ fa, ^?سپهر ^→ fa, ^?اسمان ^→ fa
• Ferî: himin ^→ fo, himmal ^→ fo
• Fînî: taivas ^→ fi
• Fransî: ciel ^→ fr
• Frîsî: himel ^→ fy, loft ^→ fy
• Gaelîka skotî: adhar ^→ gd, iarmailt ^→ gd
• Hindî: आसमान (āsmān), आकाश (ākāš), गगन (gagan)
• Holendî: hemel ^→ nl, lucht ^→ nl
• Mecarî: ég ^→ hu, égbolt ^→ hu
• Îbranî: שָׁמַיִם nêr
• Indonezî: angkasa ^→ id, langit ^→ id
• Inglîzî: sky ^→ en, heaven ^→ en, zion ^→ en, firmament ^→ en, vault ^→ en, welkin ^→ en, ^?cope ^→ en
• Inglîziya kevn: hefon ^→ ang, heofon ^→ ang, wolcen ^→ ang
• Îtalî: cielo ^→ it
• Îzlendî: himinn ^→ is
• Japonî: 天 ^→ ja
• Katalanî: cel ^→ ca
• Kînyarwandayî: juru ^→ rw (ijuru)
• Latînî: caelum ^→ la, aether ^→ la, aethra ^→ la, axis ^→ la
• Malagasî: lanitra ^→ mg
• Mayayiya yukatekî: ka’an ^→ yua
• Norwecî: himmel ^→ no
• Papyamentoyî: shelo ^→ pap, shelu ^→ pap
• Polonî: niebo ^→ pl
• Portugalî: céu ^→ pt, alturas ^→ pt, olimpo ^→ pt
• Romanyayî: cer ^→ ro
• Rusî: небо ^→ ru (nebo)
• Spanî: cielo ^→ es
• Swêdî: himmel ^→ sv, sky ^→ sv
• Tagalogî: lángit ^→ tl
• Tirkî: gök ^→ tr, asuman ^→ tr, felek ^→ tr, sema ^→ tr, eflâk ^→ tr, gökyüzü ^→ tr
• Urdûyî: آسمان (āsmān), آکاش (ākāš)
• Yûnanî: ουρανός (ouranós)
• Zuluyî: ilizulu ^→ zu, izulu ^→ zu