spî

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /s(ɪ)piː/

• Deng (Wan)

• Kîtekirin: spî

Rengdêr

Pozîtîv	Komparatîv	Sûperlatîv
spî		herî spî

Cilên spî li bûkeke japonî (1)

Sêv spî kirin (5)

spî

1. (reng) sîs, kever, çûr, sade,
   rengê berfê,
   rengê mîna yê berfa paqij yan şîrê paqij. #FFFFFF
2. bêreng, tiştên ti reng nînin yan sade ne.
3. çermspî, rengvebûyî,
   mirovên rengzer yan rengvebûyî mîna ewropiyan, ne yên rengreş mîna efrîqiyan
4. porê pîran,
   porê yan pirça mirovên pîr dema ku rengê xwe avêtiye.
5. bê tîvil yan qelp.

   Sêv spî kirin (tîvil ji sêvê vekirin / birrîn / renîn)

6. spih,
   heywanok biçûk ya [parazît]]e ku ji bêmerêziyê peyda dibe û di nav por û mûyê mirovan û pûrtê heywanan de xwe vedişîre û xwîna wan dimêje.

Ji wêjeya klasîk

• Şîn bûy ji rengê qudretê
  Geh geh sipî şubhetê şîr
  Qet mislê te naçin tu tîr — (Feqiyê Teyran ~1620)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: سپی
• kurdî-krîlî: спи

Bide ber

• spih

Biner herwiha

• kesk
• reş
• sor
• şîn
• zer

Jê

• rûspî
• rûspîtî
• spîtî
• spîçolkî
• (Lêker) spî bûn
• (Lêker) spî kirin

• (Navdêr) spîbûn
• (Navdêr) spîkirin

• (Rengdêr) spîbûyî
• (Rengdêr) spîkirî

Etîmolojî

Hevreha spêt ya pehlewî, speête ya avestayî, سفید‎ (sefîd/sifîd) / سپید‎ (sepîd/sipîd) ya farisî, श्वेत (svête) ya sanskrîtî, свет (svêt "ronahî") ya rusî, šviẽsti ("biriqîn, teyisîn") ya lîtwanî, hevreha *hwītaz ya proto-cermenî ku serekaniya white (bixwîne: wayt "spî") ya inglîzî, weiß (bixwîne: vays "spî") ya elmanî, vit (spî) ya swêdî... ji proto-hindûewropî *kwintos (spî) ji *ḱweyt- (biriqîn) (*kw- ya proto-hindûewropî di zimanên arî dibe çv, dûv re sv û taliyê jî sp). Herwiha hevreha spêde ya kurdî ye.

proto-hindûewropî: *kweit-o- ("spî") (di zimanên îranî de kw- ya proto-hindûewropî dibe sp-)

proto-îranî

avestayî: speête- ("spî")

pehlewî: spêt- ("spî")

farisî: sipêd- ("spî")

belûçî: ispêt- ("spî")

peştûyî: spîn ("spî")

kurmancî: spî ("spî")

soranî: spî ("spî")

zazakî: spî ("spî")

sanskrîtî: śvēt ("spî")

almanî: weiß ("spî")

inglîzî: white ("spî")

Çavkanî: Horn p.157, Etymonline | Pokorny: 628 - 629

Bi zaravayên din

• Kurmancî: spî
• Soranî: سپی‎ (spî)
• Kurdiya başûrî: چەرمگ‎, çermig, çermî, sipîd
  • Şêxbizinî: çermig
  • Kirmaşanî: çermî
  • Kelhûrî: çermî, sipîd
• Zazakî: sipî

Werger

• Afrîkansî: wit → af
• Baskî: zuri → eu
• Belarusî: белы → be (bjely)
• Sirboxirwatî: bijela → sh
• Bretonî: gwenn → br
• Bulgarî: бял → bg n (bjal), бяла → bg m (bjala), бяло → bg nt (bjalo), бели → bg pj (beli)
• Çekî: bílá → cs
• Çînî: 白色 (báisè)
• Danmarkî: hvid → da
• Almanî: weiß → de, weiss → de, weißlich → de
• Erebî: أبيض‎ → ar (ebyedh), بيضاء‎ → ar (beydhai)
• Esperantoyî: blanko → eo
• Estonî: valge → et
• Farisî: سفید‎ → fa (safêd)
• Fînî: valkoinen → fi, valkea → fi
• Fransî: blanc → fr
• Frîsî: wyt → fy
• Guwaranî: morotĩ → gn
• Hindî: safed
• Holendî: wit → nl nêtar
• Mecarî: fehér °
• Îbranî: לבן‎ → he
• Indonezî: putih → id
• Inglîzî: white → en, fair → en, blanket → en, leuco- → en, leuko- → en, albuminose → en, albuminous → en, petunia → en
• Înterlîngua: blanco → ia
• Îrlendî: bán → ga
• Îtalî: bianco °
• Japonî: 白 → ja (しろ, shiro)
• Javayî: putih → jv, pethak → jv
• Katalanî: blanc → ca nêr, blanca ^(ca)
• Korsîkayî: biancu → co
• Sirboxirwatî: bijela → sh
• Latînî: albus → la n, alba → la m, album → la nt, candidus → la n
• Lojbanî: blabi → jbo
• Mançûyî: šanyan, šanggiyan
• Maratî: pandhara
• Polonî: biały → pl
• Portugalî: branco °
• Rusî: белый °
• saksî: saf
• Sebwanoyî: puti → ceb
• Slovenî: bela → sl mê
• Spanî: blanco °
• Swêdî: vit → sv
• Tagalogî: puti → tl
• Tarokoyî: bahagai °
• Tîbetî: དཀར་པོ་ (dkar po)
• Tirkî: beyaz → tr, ak → tr, çavuş üzümü → tr, bit → tr, filo → tr, kehle → tr, billur gibi → tr
• Tupînambayî: ting
• Ûkraynî: білий → uk n (bilyj)
• Viyetnamî: trắng → vi, bạc → vi, bạch → vi
• Yûnanî: άσπρος → el (áspros), λευκός → el (lefkós)

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	spî	spî
Îzafe	spiyê	spiyên
Çemandî	spî	spiyan
Nîşandera çemandî	wî spî	wan spiyan
Bangkirin	spiyo	spiyino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	spiyek	spiyin
Îzafe	spiyekî	spiyine
Çemandî	spiyekî	spiyinan

spî nêr

1. Maneya vê peyvê hê nehatiye nivîsîn. Heke hûn maneya wê bizanin, kerem bikin binivîsin.

   Mînakek bidin... (biguhêre)

Soranî

Rengdêr

spî

1. (reng) spî